Truy vết on-chain: trụ cột bảo đảm an toàn cho hệ sinh thái blockchain Việt Nam
Trong bối cảnh rủi ro tài sản số gia tăng nhanh trên toàn cầu, truy vết on-chain đang trở thành yếu tố then chốt trong việc bảo đảm an toàn, minh bạch và tuân thủ cho hệ sinh thái blockchain. Tại hội thảo “Định hình hệ sinh thái Blockchain Việt Nam từ hạ tầng số an toàn”, nhiều số liệu thống kê và phân tích chuyên sâu đã cho thấy vai trò trung tâm của hệ thống giám sát on-chain trong quá trình xây dựng hạ tầng blockchain bền vững tại Việt Nam.
Phát biểu khai mạc, ông Phan Đức Trung, Chủ tịch VBA, Chủ tịch 1Matrix khẳng định: blockchain là một trong những công nghệ chiến lược quốc gia, đóng góp trực tiếp cho mục tiêu phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số theo Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị. Theo ông, phát triển blockchain không thể tách rời yêu cầu bảo vệ chủ quyền dữ liệu và tuân thủ các chuẩn mực quốc tế, trong đó hệ thống truy vết on-chain đóng vai trò là “xương sống” giúp kiểm soát rủi ro, phòng chống rửa tiền và tài trợ khủng bố (AML/CFT). Đây cũng là định hướng cốt lõi của Mạng Dịch vụ Đa chuỗi Blockchain Việt Nam (VBSN) trong quá trình xây dựng một hệ sinh thái blockchain an toàn và bền vững.
Chia sẻ về hạ tầng vật lý dữ liệu, yếu tố đầu tiên trong tổng thể hạ tầng blockchain, ông Nguyễn Đình Hùng, Giám đốc Điều hành True IDC Việt Nam cho biết, quy mô và cường độ hoạt động on-chain đang tăng nhanh, kéo theo áp lực lớn về quản trị rủi ro. Thị trường Public Cloud tại châu Á dự kiến đạt quy mô hơn 200 tỷ USD vào năm 2025, với tốc độ tăng trưởng trung bình hằng năm trên 19%. Riêng tại Việt Nam, mức tăng trưởng thị trường này được dự báo khoảng 25% mỗi năm. Hiện nay, khoảng 70–80% node của các blockchain lớn trên thế giới đang vận hành trên nền tảng cloud. Đáng chú ý, đến tháng 6/2025, hoạt động on-chain tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương đã tăng 69% so với cùng kỳ, phản ánh sự gia tăng mạnh mẽ về số lượng giao dịch, địa chỉ ví và dòng tài sản số cần được giám sát.
Theo các chuyên gia, quy mô giao dịch ngày càng lớn đồng nghĩa với việc nguy cơ gian lận và rửa tiền cũng gia tăng. Ông Maksym Dragunov, Giám đốc Chính sách và Tư vấn của Crystal Intelligence, cho biết hệ thống phân tích dữ liệu Web3 của đơn vị này hiện đang theo dõi hơn 105.000 địa chỉ ví đã được gán định danh, ghi nhận trên 11 triệu giao dịch rủi ro và giám sát hơn 3.800 loại tài sản số khác nhau. Những con số này cho thấy nếu không có hệ thống truy vết on-chain hiệu quả, việc phát hiện dòng tiền bất hợp pháp gần như không thể thực hiện trong môi trường giao dịch phi tập trung và xuyên biên giới.
Đại diện của Crystal Intelligence cũng chỉ ra các hình thức gian lận ngày càng tinh vi như “address poisoning” – phương thức tạo địa chỉ ví giả có ký tự đầu hoặc cuối giống địa chỉ thật để đánh lừa người dùng; lợi dụng địa chỉ ví tùy chỉnh; hay sử dụng các cầu nối chuyển tài sản giữa nhiều blockchain kết hợp với dịch vụ đổi tiền nhanh nhằm xóa dấu vết giao dịch. Những thủ đoạn này khiến việc truy vết dòng tiền trở nên phức tạp hơn nhiều lần, đòi hỏi sự hỗ trợ của các công cụ phân tích on-chain tự động, cơ sở dữ liệu lớn và thuật toán phát hiện rủi ro theo thời gian thực.
Trong bức tranh này, hạ tầng đa chuỗi VBSN do 1Matrix thiết kế được đánh giá là một trong những nền tảng quan trọng để tích hợp và triển khai hệ thống truy vết on-chain ở quy mô quốc gia. Với kiến trúc 5 tầng và mô hình đa chuỗi, VBSN cho phép phân tách tải giao dịch, triển khai nhiều Layer 1 độc lập và hỗ trợ khả năng giám sát, kiểm chứng độc lập trên từng lớp hạ tầng. Hệ thống được thiết kế nhằm đáp ứng mục tiêu xử lý hàng triệu giao dịch mỗi giây, đồng thời tuân thủ các quy định pháp lý mới như Luật Bảo vệ dữ liệu 2024, Luật Bảo vệ Dữ liệu cá nhân 2025, cũng như các tiêu chuẩn quốc tế về an ninh thông tin và quyền riêng tư (ISO/IEC 27001, ISO/IEC 27701).
Các chuyên gia tại hội thảo thống nhất rằng, trong giai đoạn tới, giá trị cốt lõi của blockchain tại Việt Nam không chỉ nằm ở khả năng tạo ra các ứng dụng mới, mà còn ở việc xây dựng được một hệ thống truy vết on-chain đủ mạnh để bảo đảm an toàn cho nhà đầu tư, doanh nghiệp và cơ quan quản lý. Khi dòng tài sản số ngày càng lớn và phức tạp, truy vết on-chain sẽ là “van an toàn” giúp giảm thiểu rủi ro, tăng tính minh bạch và tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững của kinh tế số và hệ sinh thái Web3 Việt Nam.
Lê Long
