Thúc đẩy ứng dụng AI, hướng tới mô hình sản xuất thông minh và bền vững

Trong bối cảnh chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ trên toàn cầu, trí tuệ nhân tạo (AI) đang được ứng dụng ngày càng sâu rộng trong nhiều khâu của hoạt động sản xuất, từ lập kế hoạch, điều độ sản xuất đến bảo trì dự đoán, kiểm soát chất lượng và tối ưu năng lượng. Thực tiễn này cho thấy mô hình nhà máy thông minh không còn là xu hướng tương lai xa, mà đang dần trở thành lựa chọn tất yếu của ngành sản xuất hiện đại.

Nhận định trên được nhiều chuyên gia và doanh nghiệp chia sẻ tại Hội thảo “Ứng dụng AI: Tối ưu quy trình trong sản xuất” do Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TP. Hồ Chí Minh (ITPC) phối hợp với Trường Đại học Anh Quốc Việt Nam (BUV) tổ chức, nhằm hỗ trợ doanh nghiệp cập nhật xu hướng công nghệ mới và xác định lộ trình ứng dụng AI phù hợp.

AI len sâu vào từng mắt xích của chuỗi sản xuất

Theo bà Cao Thị Phi Vân, Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TP. Hồ Chí Minh (ITPC), AI đang tạo ra sự thay đổi căn bản trong cách doanh nghiệp tổ chức và vận hành sản xuất. Ở khâu lập kế hoạch và điều độ sản xuất, các hệ thống AI có khả năng phân tích dữ liệu lớn theo thời gian thực, dự báo nhu cầu thị trường, từ đó giúp doanh nghiệp xây dựng kế hoạch sản xuất linh hoạt, giảm tồn kho và hạn chế lãng phí nguồn lực.

Trong lĩnh vực bảo trì, AI cho phép doanh nghiệp chuyển từ mô hình bảo trì định kỳ sang bảo trì dự đoán. Thông qua việc phân tích dữ liệu vận hành máy móc, AI có thể phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường, giúp doanh nghiệp chủ động bảo dưỡng thiết bị trước khi xảy ra sự cố, giảm thời gian dừng máy và chi phí sửa chữa.

Đáng chú ý, công nghệ thị giác máy tính ứng dụng AI đang được triển khai ngày càng phổ biến trong kiểm soát chất lượng sản phẩm. Hệ thống camera kết hợp thuật toán học máy có thể phát hiện lỗi sản phẩm với độ chính xác cao, tốc độ nhanh, góp phần nâng cao chất lượng và tính đồng đều của sản phẩm, đồng thời giảm phụ thuộc vào kiểm tra thủ công.

Bên cạnh đó, AI còn đóng vai trò quan trọng trong tối ưu tiêu thụ năng lượng và tự động hóa quy trình. Việc phân tích dữ liệu tiêu thụ điện, nước, nhiên liệu giúp doanh nghiệp điều chỉnh vận hành theo hướng tiết kiệm năng lượng, giảm chi phí và hướng tới mục tiêu sản xuất bền vững.

Nhà máy thông minh là xu hướng tất yếu

Chia sẻ tại Hội thảo, Giáo sư Rick Bennett, Phó Hiệu trưởng kiêm Phó Chủ tịch BUV cho rằng, AI đang trở thành công nghệ nền tảng của sản xuất thông minh. Theo ông, câu hỏi đặt ra với doanh nghiệp hiện nay không còn là có nên ứng dụng AI hay không, mà là lựa chọn cách tiếp cận và lộ trình triển khai sao cho hiệu quả, phù hợp với quy mô và nguồn lực của từng đơn vị.

Ở góc độ chuyên môn kỹ thuật, Phó Giáo sư Ali Al-Dulaimi, Trưởng khoa Khoa học Máy tính & Công nghệ tại BUV nhận định, AI chỉ thực sự mang lại giá trị khi được triển khai gắn với những bài toán cụ thể trong sản xuất. “Doanh nghiệp nên bắt đầu từ các ứng dụng có dữ liệu rõ ràng, dễ đo lường hiệu quả, sau đó từng bước mở rộng sang các khâu phức tạp hơn,” ông nhấn mạnh.

Các chuyên gia cũng thống nhất rằng, mô hình nhà máy thông minh chỉ vận hành hiệu quả khi AI được triển khai đồng bộ trên ba trụ cột: con người – quy trình – công nghệ. Trong đó, năng lực lãnh đạo, quản trị thay đổi và đào tạo nguồn nhân lực có kỹ năng số đóng vai trò then chốt.

Cơ hội và thách thức với doanh nghiệp Việt Nam

Tại Hội thảo, đại diện ITPC cho rằng việc thúc đẩy ứng dụng AI trong sản xuất phù hợp với định hướng phát triển khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Tuy nhiên, quá trình triển khai cũng đặt ra không ít thách thức, đặc biệt là bài toán về chi phí đầu tư, chất lượng dữ liệu, nhân lực công nghệ và khả năng tích hợp AI vào hệ thống hiện có.

Do đó, các chuyên gia khuyến nghị doanh nghiệp cần xây dựng lộ trình ứng dụng AI phù hợp với mức độ sẵn sàng, tránh triển khai dàn trải hoặc chạy theo xu hướng. Sự đồng hành của các cơ quan xúc tiến, trường đại học và tổ chức nghiên cứu được xem là yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp tiếp cận tri thức, công nghệ và nguồn nhân lực chất lượng cao.

Thông qua Hội thảo, ITPC kỳ vọng tiếp tục phát huy vai trò cầu nối, kết nối doanh nghiệp với các chuyên gia, trường đại học, tổ chức công nghệ và đối tác trong và ngoài nước; đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận các giải pháp AI phù hợp để tối ưu hóa quy trình sản xuất, nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững trong bối cảnh mới.

Lê Minh