Thúc đẩy chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo ngành công nghiệp sản xuất điện tử và bán dẫn Việt Nam
Vai trò của công nghiệp hỗ trợ đang trở thành nhân tố quyết định cho chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo trong ngành sản xuất điện tử và bán dẫn Việt Nam. Tại Diễn đàn Sản xuất Thông minh Việt Nam 2025, diễn ra ngày 16/7/2025 tại Hà Nội, các chuyên gia, doanh nghiệp và nhà hoạch định chính sách nhấn mạnh rằng nâng cấp công nghiệp hỗ trợ không chỉ giúp doanh nghiệp tiếp cận công nghệ tiên tiến mà còn tạo nền tảng cho hệ sinh thái sản xuất thông minh, nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập sâu rộng vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
Diễn đàn do ACT International phối hợp cùng Hiệp hội Doanh nghiệp Điện tử Việt Nam tổ chức, nhằm kết nối chính sách của Chính phủ với thực tiễn triển khai tại doanh nghiệp.
Công nghiệp hỗ trợ – nền tảng cho sản xuất thông minh
Ông Mak Adonis, Tổng Giám đốc ACT International, chia sẻ: “Diễn đàn cụ thể hóa tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW, góp phần thúc đẩy chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo. Đặc biệt, công nghiệp hỗ trợ là trụ cột giúp doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực sản xuất, giảm chi phí và tiếp cận công nghệ tiên tiến.”
Việt Nam đã trở thành trung tâm sản xuất điện tử quan trọng nhờ lợi thế về nhân lực, địa lý và sự tham gia mạnh mẽ của các tập đoàn nước ngoài như Samsung, Foxconn. Tuy nhiên, các chuyên gia khẳng định rằng thành công dài hạn của ngành phụ thuộc vào công nghiệp hỗ trợ nội địa, từ nhà cung cấp linh kiện, vật liệu bán dẫn đến doanh nghiệp cung cấp giải pháp tự động hóa, IoT và phân tích dữ liệu.
Bà Đỗ Thị Thúy Hương, Phó Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp Hỗ trợ Việt Nam (VASI), nhấn mạnh: “Công nghiệp hỗ trợ chính là xương sống của ngành sản xuất điện tử. Khi doanh nghiệp chủ động được nguồn cung linh kiện và giải pháp sản xuất, họ không chỉ giảm phụ thuộc vào nhập khẩu mà còn nâng cao giá trị gia tăng trong sản phẩm cuối cùng.”
Mặc dù có nhiều tiến bộ, nhưng tỷ lệ nội địa hóa trong các ngành công nghiệp chủ lực vẫn còn khiêm tốn. Các ngành như dệt may – da giày hiện chỉ đạt khoảng 45-50%, ngành cơ khí chế tạo đạt 15-20%, trong khi ngành lắp ráp ôtô vẫn ở mức 5-20%. Khoảng 6.000 doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ trong nước mới đáp ứng khoảng 10% nhu cầu linh kiện, phụ tùng phục vụ sản xuất trong nước. Nếu chỉ tính riêng doanh nghiệp nội địa, tỷ lệ nội địa hóa còn thấp hơn, khoảng 15,7%. Những con số này phản ánh rõ vai trò then chốt của công nghiệp hỗ trợ trong nâng cấp năng lực sản xuất và thúc đẩy đổi mới sáng tạo.
Các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong chuỗi cung ứng cũng được coi là nơi thử nghiệm và triển khai các giải pháp sản xuất thông minh, từ đó lan tỏa hiệu ứng đổi mới sáng tạo trên toàn ngành. Ông Phạm Văn Đồng, Giám đốc Công ty Tư vấn Năng suất & Chất lượng Quốc tế (IPQ), khẳng định: “Chuyển đổi số và nhà máy thông minh sẽ không tạo ra kết quả nếu không bắt đầu từ tư duy đúng và chiến lược đúng. Công nghiệp hỗ trợ là mấu chốt để xây dựng nền tảng đó.”
Kết nối đổi mới sáng tạo – triển lãm và hợp tác công nghệ trong lĩnh vực điện tử
Diễn đàn còn tổ chức Triển lãm công nghệ Confex với hơn 20 gian hàng, nơi các tập đoàn công nghệ và doanh nghiệp khởi nghiệp giới thiệu các giải pháp tự động hóa, robot công nghiệp, nền tảng IoT, phân tích dữ liệu lớn, công nghệ in 3D và các giải pháp tối ưu hóa chuỗi cung ứng. Đây là cơ hội để các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ Việt Nam giới thiệu sản phẩm, học hỏi công nghệ tiên tiến và tìm kiếm đối tác hợp tác chiến lược.
Ông Mak Adonis nhận định, việc kết nối doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ với các tập đoàn lớn và nhà nghiên cứu là yếu tố then chốt để thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Khi các doanh nghiệp vừa và nhỏ chủ động tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu, họ không chỉ nâng cao giá trị sản phẩm mà còn góp phần xây dựng hệ sinh thái sản xuất thông minh và bền vững cho toàn ngành.
Các phiên thảo luận cấp cao tập trung vào những chủ đề then chốt: ứng dụng công nghệ 4.0 trong sản xuất thông minh, vai trò đổi mới sáng tạo trong nâng cao năng lực cạnh tranh, các mô hình sản xuất thông minh thành công từ quốc tế, và giải pháp vượt qua thách thức trong chuyển đổi số. Những nội dung này đặc biệt hướng đến thúc đẩy sự phát triển đồng bộ của công nghiệp hỗ trợ, từ hạ tầng, nhân lực đến ứng dụng công nghệ tiên tiến, nhằm tạo giá trị gia tăng cao cho toàn ngành.
Việt Nam đang trong giai đoạn thúc đẩy xuất khẩu các sản phẩm điện tử có giá trị gia tăng cao. Với hơn 5 năm liên tiếp duy trì thặng dư thương mại trong lĩnh vực điện tử, ngành công nghiệp hỗ trợ được coi là trụ cột giúp đảm bảo nguồn cung linh kiện, tối ưu hóa chi phí và nâng cao chất lượng sản phẩm cuối cùng.
Lê Hiền
