Oscar 2025: Tranh cãi việc sử dụng AI trong các phim được đề cử

Theo tờ Variety, có tới 4 bộ phim trong danh sách đề cử giải Oscar 2025 đã sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) theo nhiều cách khác nhau trong quá trình làm phim. Viện Hàn lâm Mỹ đang xem xét bắt buộc các phim tranh Oscar phải thông báo về việc sử dụng AI từ mùa 2026.

Đứng đầu danh sách những bộ phim sử dụng AI là The Brutalist – ứng cử viên hạng mục Phim hay nhất. Tiếp đến là A Complete Unknown, Dune: Part 2 và Emilia Pérez. Các bộ phim này cũng đã sử dụng AI theo nhiều cách khác nhau trong quá trình làm phim.

Việc sử dụng AI trong các phim tranh giải như The Brutalist bị khán giả phản ứng. Dự án kể về kiến trúc sư người Hungary Laszlo Toth (Adrien Brody thủ vai). Để diễn viên có thể phát âm tiếng Hungary chính xác nhất có thể, ê kíp sử dụng phần mềm phát triển giọng nói (cho phép một người nói bằng giọng của một người khác) của Respeecher – công ty phần mềm của Ukraine. Đồng thời, họ ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo tạo sinh (Generative AI) nhằm thiết kế bối cảnh.

Trên các diễn đàn, một số người thể hiện sự thất vọng khi ê kíp viện lý do sử dụng AI nhằm hạn chế chi phí thuê các nghệ sĩ. Trong khi đó, AI tạo sinh học hỏi miễn phí những tác phẩm do con người tạo ra, nhưng các công ty công nghệ sở hữu nó không trả bất kỳ chi phí nào cho tác giả.

Nhiều khán giả cho rằng ban tổ chức Oscar không công bằng khi Dune: Part Two không được đề cử hạng mục Nhạc phim xuất sắc vì tái sử dụng nhạc từ phần một, nhưng The Brutalist lại được tranh giải dù sử dụng AI trong phần hội thoại của các nhân vật.

Khi The Brutalist bị phát hiện đã sử dụng AI trong quá trình hậu kỳ, đạo diễn Brady Corbet đã đưa ra tuyên bố, một phần trong đó giải thích rằng công nghệ âm thanh AI Respeecher “chỉ được sử dụng trong quá trình biên tập hội thoại tiếng Hungary, cụ thể là để tinh chỉnh một số nguyên âm và chữ cái để đảm bảo độ chính xác. Không có ngôn ngữ tiếng Anh nào bị thay đổi”. Ông nói thêm về Adrien Brody và Felicity Jones được đề cử giải Oscar cho hạng mục diễn xuất của bộ phim: “Diễn xuất của Adrien và Felicity hoàn toàn là của bản thân họ”.

AI Respeecher cũng được xác định trong phần giới thiệu cuối phim Emilia Pérez. Một công cụ khác liên quan đến AI là AudioShake, góp phần tách giọng hát của ca sĩ opera Maria Callas trong các bản thu âm những năm 1960, được sử dụng trong bản phối cho bộ phim tiểu sử về ca sĩ này.

Jennie Zeiher, chủ tịch Rising Sun Pictures, xác nhận tác phẩm tranh giải Phim hay nhất Oscar 2025, tác phẩm A Complete Unknown sử dụng Revize nhưng không tiết lộ chi tiết cụ thể. Còn đại diện phát ngôn của đơn vị sản xuất phim cho biết công nghệ này chỉ hỗ trợ ba cảnh quay toàn cảnh mà không liên quan đến diễn xuất hay sáng tạo bối cảnh.

Nhà sản xuất Dune: Part Two, bộ phim được đề cử giải Oscar 2025 ở năm hạng mục: Phim hay nhất, Quay phim xuất sắc, Âm thanh xuất sắc, Hiệu ứng hình ảnh xuất sắc, Thiết kế sản xuất xuất sắc, cũng thừa nhận đã dùng AI để làm màu mắt xanh cho các nhân vật thuộc tộc người Fremen, bởi “việc này tiết kiệm hàng trăm giờ làm việc”, đại diện của nhà sản xuất phim thừa nhận.

Trước đó, nhiều đoàn phim tận dụng AI trong quá trình làm phim. Tại lễ trao giải Visual Effects Society Awards 2025 (VES), hạng mục Công nghệ mới nổi bật có sự góp mặt của phần mềm Revize từ công ty Rising Sun Pictures (Australia), được sử dụng trong Furiosa: A Mad Max Saga và nhiều tác phẩm. Đây là công cụ có khả năng thay thế gương mặt, chỉnh sửa nét diễn xuất, làm trẻ hóa và thay thế cơ thể.

Theo Variety, trước sự phát triển mạnh mẽ của AI, Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Mỹ đang xem xét thay đổi quy định nộp đơn ứng tuyển phim tranh giải. Hiện viện chỉ cung cấp mẫu khai báo tự nguyện về việc sử dụng công nghệ này.

Tuy nhiên, các lãnh đạo của ban tổ chức Oscar cho biết muốn tìm hiểu cách thức AI được sử dụng trong từng phim để đưa ra một số quy định bắt buộc từ Oscar 2026. Hội đồng Khoa học Công nghệ của viện đang soạn thảo văn bản khuyến nghị cho vấn đề này.

Giới chuyên môn nhận định việc nhận biết và phân biệt những gì đã được xử lý bằng AI trở nên khó khăn khi số lượng công cụ liên quan đến công nghệ này tăng cao.

Theo Variety, sự phát triển của AI đặt ra nhiều câu hỏi về tiêu chí chấm giải Oscar. Một thành viên lâu năm của nhánh VFX thuộc Viện Hàn lâm nêu quan điểm cần có quy định rõ ràng về mức độ sử dụng, người khác cho rằng điều quan trọng là nội dung và thông điệp mà bộ phim mang lại, đảm bảo Oscar vẫn là giải thưởng tôn vinh giá trị cốt lõi của điện ảnh.

Giải thưởng thường niên của Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Mỹ là một trong các sự kiện phim ảnh nổi tiếng và uy tín bậc nhất thế giới. Lễ trao giải Oscar lần thứ 97 được phát sóng ngày 2.3, danh hài Conan O’Brien sẽ là người dẫn chương trình.

Theo Báo Văn Hóa