Mỹ tạm “án binh bất động” với chip Trung Quốc, giữ đòn bẩy cho 2026
Mỹ quyết định tạm thời không áp thêm thuế đối với chip bán dẫn Trung Quốc, dù chỉ trích nước này đã có những hành vi thương mại không công bằng trong lĩnh vực này.
Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) ngày 23/12 công bố kết quả cuộc điều tra kéo dài gần một năm đối với ngành công nghiệp bán dẫn Trung Quốc. Dù kết luận rằng Trung Quốc đã theo đuổi các chính sách “phi thị trường” nhằm giành ưu thế trong ngành chip, nhưng Mỹ không đưa ra biện pháp thuế quan mới ngay lập tức.
Theo thông báo đăng trên Công báo Liên bang, mức thuế đối với các sản phẩm bán dẫn liên quan sẽ được giữ ở mức 0% trong vòng 18 tháng, ít nhất cho tới ngày 23/6/2027. Sau thời điểm đó, Washington có thể áp thuế ở mức mới, nhưng phải công bố trước tối thiểu 30 ngày.
Động thái này phản ánh nỗ lực của Washington nhằm duy trì trạng thái “đình chiến” thương mại mong manh với Bắc Kinh trong bối cảnh Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình đã đạt được thỏa thuận hạ nhiệt căng thẳng vào cuối năm ngoái.
Trong văn bản, USTR cho rằng việc Trung Quốc nhắm tới vị thế thống trị trong lĩnh vực bán dẫn là không hợp lý và gây tổn hại hoặc hạn chế thương mại của Mỹ, qua đó đủ điều kiện để bị xử lý theo luật thương mại hiện hành. Tuy nhiên, cơ quan này cũng để ngỏ khả năng tiếp tục theo dõi và điều chỉnh chính sách tùy theo diễn biến trong quan hệ song phương.
Phía Trung Quốc nhanh chóng phản ứng trước thông báo của Mỹ. Ông Liu Pengyu, người phát ngôn Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington, nhấn mạnh Bắc Kinh phản đối việc lạm dụng thuế quan và cho rằng chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu được hình thành dựa trên động lực thị trường và lựa chọn của doanh nghiệp. Theo ông, việc chính trị hóa và vũ khí hóa các vấn đề thương mại – công nghệ sẽ chỉ gây bất ổn và cuối cùng phản tác dụng.
Mỹ nhẹ tay để cứu vãn quan hệ?
Quyết định trì hoãn áp thuế quan mới được các chuyên gia xem là tín hiệu rõ ràng cho thấy chính quyền Trump đang ưu tiên ổn định quan hệ với Trung Quốc.
Tháng 10 năm nay, hai nhà lãnh đạo đã đạt được thỏa thuận tại Hàn Quốc, chấm dứt vòng leo thang thuế quan từng khiến thị trường toàn cầu chao đảo. Theo thỏa thuận này, hai bên cam kết tránh áp mức thuế “khổng lồ” mới và nới lỏng một số hạn chế xuất khẩu liên quan đến công nghệ và khoáng sản chiến lược.
Trong thông báo, USTR khẳng định sẽ tiếp tục đánh giá hiệu quả của các biện pháp hiện tại, tiến triển trong việc giải quyết tranh chấp, cũng như nhu cầu áp dụng thêm hành động trong tương lai. Cơ quan này kết luận rằng Trung Quốc đã triển khai các chính sách ngày càng quyết liệt để hỗ trợ ngành bán dẫn trong nước, đồng thời tạo ra sự phụ thuộc của nước ngoài vào sản phẩm Trung Quốc theo hướng gây bất lợi cho thương mại Mỹ.
Trọng tâm của thông báo lần này là các loại chip nền tảng, còn được gọi là chip “legacy” hoặc “mature-node”. Đây không phải là những con chip tiên tiến phục vụ trí tuệ nhân tạo, nhưng lại đóng vai trò thiết yếu trong nhiều ngành công nghiệp, từ ô tô, hàng không, thiết bị y tế cho đến viễn thông. Chính sự phổ biến này khiến các nền kinh tế phương Tây đặc biệt lo ngại về mức độ phụ thuộc vào nguồn cung từ Trung Quốc.
Danh mục sản phẩm có thể bị áp thuế trong tương lai bao gồm diode, transistor, silicon thô, mạch tích hợp điện tử và các đầu vào liên quan. Hiện tại, các biện pháp tiềm năng này chưa áp dụng đối với sản phẩm hoàn chỉnh như máy tính hay điện thoại thông minh có sử dụng chip sản xuất tại Trung Quốc, qua đó tránh tác động trực tiếp đến người tiêu dùng và các tập đoàn công nghệ lớn.
Mỹ và châu Âu ngày càng tỏ ra quan ngại trước vai trò ngày một lớn của Trung Quốc trong chuỗi cung ứng chip “legacy”. Những lo ngại này từng bùng phát thành tranh cãi ngoại giao giữa Hà Lan và Trung Quốc liên quan đến Nexperia Holding BV, một nhà sản xuất chip do Trung Quốc sở hữu, cung cấp linh kiện quan trọng cho ngành ô tô châu Âu. Giới chức Hà Lan hồi tháng 10 đã tạm thời tìm cách can thiệp vào hoạt động của doanh nghiệp này với lý do an ninh quốc gia.
– Diễn đàn Doanh nghiệp
