Chùa Vĩnh Nghiêm – ngôi chùa cổ tự của tỉnh Bắc Giang
Bắc Giang là mảnh đất trù phú, được thiên nhiên ưu đãi tạo nên nhiều cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp. Đây cũng là mảnh đất giàu truyền thống văn hóa với lịch sử lâu đời, nhiều làng nghề truyền thống độc đáo, các lễ hội đậm đà tính nhân văn, cùng nhiều sản vật ngon nổi tiếng.
Thượng tọa Thích Thanh Vịnh – Phó Trụ trì chùa Vĩnh Nghiêm
Chùa Vĩnh Nghiêm Bắc Giang là một ngôi chùa đẹp nằm tại vị trí hợp lưu của sông Lục Nam và sông Thương. Đây không chỉ là địa điểm du lịch tâm linh mà còn là một Di tích quốc gia đặc biệt. Chùa Vĩnh Nghiêm có tên gọi khác là chùa Đức La (tên chữ là Vĩnh Nghiêm Tự), tọa lạc tại thôn Quốc Khánh, xã Trí Yên, huyện Yên Dũng. Đây là ngôi chùa cổ có từ thời Lý, đến thế kỷ XIII được Phật Hoàng Trần Nhân Tông tu bổ, xây dựng thành trung tâm Phật giáo của Thiền phái Trúc Lâm.
Từ trung tâm thành phố Bắc Giang đến đây khoảng 18 km, du khách đi theo hướng tỉnh lộ 299B, sau đó kết hợp Google Maps để đến chùa. Vị trí nhà chùa dọc bờ sông Lục Nam nên bạn có thể hỏi thăm người dân địa phương nếu không biết đường đi.
Trong số nhiều ngôi chùa đẹp tại khu vực Bắc Bộ, chùa Vĩnh Nghiêm là một cổ tự có địa thế ấn tượng, nhìn thẳng ra ngã ba sông, bên kia sông còn là đền Kiếp Bạc. Bao quanh khuôn viên chùa là núi non thơ mộng hữu tình. Vì thế khi đến vãn cảnh chùa Vĩnh Nghiêm, du khách được thưởng ngoạn một bức tranh đẹp và bình yên.
Năm 2015, chùa Vĩnh Nghiêm Bắc Giang được Nhà nước Việt Nam công nhận là Di tích quốc gia đặc biệt vì lịch sử lâu đời cũng như vai trò quan trọng của nhà chùa trong việc trở thành trung tâm Phật giáo lớn thời nhà Trần.
Ngày nay, chùa Vĩnh Nghiêm là một điểm đến ở Bắc Giang thu hút nhiều du khách. Với diện tích khoảng 1 ha, khuôn viên chùa rộng rãi và được phân chia thành nhiều hạng mục khác nhau. Du khách sẽ đi qua cổng tam quan, vào khu vực Toàn tiền đường, Thượng điện, Thiêu hương, Gác chuông,…
Kể từ khi tu sửa lại, các khu vực trong chùa đều được thống nhất theo một lối kiến trúc cổ xưa, như một cách gìn giữ vẻ đẹp của văn hóa ngàn năm mà tổ tiên để lại. Khuôn viên chùa rộng rãi, mát mẻ và đặc biệt hai bên đường đi có trồng nhiều thông xanh, càng làm cho khung cảnh thêm an nhiên, trong lành.
Đến với chùa Vĩnh Nghiêm Bắc Giang, du khách càng cảm nhận rõ nét một không gian kiến trúc chỉn chu và bề thế. Mọi hạng mục dù nhỏ nhất cũng được thiết kế dựa trên chuẩn mực chung của kiến trúc chùa tháp truyền thống. Vì thế công trình này không chỉ cổ kính mà còn vô cùng đẹp.
Chùa có các khối kiến trúc chính: Cổng tam quan, Toà tiền đường, Thiêu hương, Thượng điện, Nhà tổ đệ nhất, Gác chuông, Nhà tổ đệ nhị, Hai dãy hành lang đông tây, Khu vườn tháp. Năm 1964 chùa được xếp hạng là di tích Lịch sử – Văn hoá cấp Quốc gia.
Hiện tại, chùa lưu giữ nhiều hiện vật cổ như hệ thống tượng Phật, hoành phi câu đối, tranh, bia đá… Trong đó, nổi bật là 3.050 bản ván gỗ khắc chữ Hán và Nôm gồm các bộ kinh sách đạo Phật, sự nghiệp của các vị cao tăng và nhiều sách hướng dẫn chữa bệnh bằng các bài thuốc dân gian… Những bản mộc bản này được lưu giữ cẩn thận, chữ rất sắc nét, có giá trị nghệ thuật vô giá. Năm 2012, mộc bản chùa Vĩnh Nghiêm đã được UNESCO công nhận là Di sản tư liệu khu vực châu Á – Thái Bình Dương thuộc chương trình Ký ức thế giới.
Trải qua hơn 700 năm hình thành, chùa Vĩnh Nghiêm vẫn còn được bảo tồn nguyên vẹn, trở thành chốn văn hóa tâm linh linh thiêng ở Bắc Giang cho du khách thập phương tham quan, chiêm bái.
Xưa kia, chùa Vĩnh Nghiêm là nơi đào tạo nhiều tín đồ Phật giáo. Hiện, chùa lưu giữ những bộ ván kinh có lịch sử tồn tại lên đến nhiều thế kỷ. Đây gần như là kho sách cổ quý giá mà ai theo Phật cũng muốn một lần được nhìn thấy. Ngày nay, chùa là nơi phù hợp với những du khách muốn tìm hiểu nhiều hơn về chữ viết cổ hay nghệ thuật khắc chữ…
Thanh Bình
