TP.Hồ Chí Minh tăng tốc phát triển ngành bán dẫn: Khát vọng trở thành trung tâm công nghiệp công nghệ cao của khu vực
Sáng 4/8, Phiên họp lần thứ hai của Ban Chỉ đạo quốc gia về phát triển ngành công nghiệp bán dẫn đã diễn ra dưới sự chủ trì của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính – Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia. Cuộc họp được tổ chức theo hình thức trực tiếp tại Trụ sở Chính phủ và trực tuyến với các điểm cầu tại một số địa phương, trường đại học, khu công nghệ cao trên cả nước.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Phiên họp thứ 2 của Ban Chỉ đạo quốc gia về phát triển ngành công nghiệp bán dẫn
Tại điểm cầu TP.Hồ Chí Minh, Phó Chủ tịch UBND TP Trần Thị Diệu Thúy cùng lãnh đạo các sở – ngành và đơn vị liên quan đã tham dự và báo cáo về định hướng phát triển công nghiệp bán dẫn, lĩnh vực được xem là mũi nhọn chiến lược, động lực tăng trưởng mới của Thành phố trong thập niên tới.
Bán dẫn – Ngành chiến lược trong kỷ nguyên số
Theo đánh giá tại phiên họp, ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu đang bước vào giai đoạn tái cấu trúc mạnh mẽ, trở thành trung tâm của các cuộc cạnh tranh chiến lược giữa các nền kinh tế lớn. Cùng với đó, Việt Nam đang chuyển đổi mô hình tăng trưởng từ gia công, lắp ráp sang nền kinh tế dựa trên khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Trong bối cảnh đó, bán dẫn được xác định là ngành công nghiệp chiến lược, mang tính đột phá và có khả năng lan tỏa cao.
TP.Hồ Chí Minh với vai trò là trung tâm kinh tế, tài chính, khoa học công nghệ hàng đầu cả nước đã xác định công nghiệp vi mạch bán dẫn là một trụ cột quan trọng trong chiến lược phát triển đến năm 2030. Mục tiêu là trở thành đô thị thông minh, trung tâm dịch vụ – công nghiệp hiện đại, đầu tàu kinh tế số và xã hội số của khu vực.
Xây dựng hệ sinh thái bán dẫn: Từ chính sách đến hạ tầng
Báo cáo tại phiên họp, Phó Chủ tịch Trần Thị Diệu Thúy cho biết: TP.Hồ Chí Minh đã ban hành nhiều cơ chế chính sách cụ thể để hiện thực hóa tầm nhìn phát triển ngành bán dẫn. Nổi bật là các văn bản như Kế hoạch 1231, Quyết định 3686 và Kế hoạch 1858 nhằm cụ thể hóa Chiến lược quốc gia về phát triển công nghiệp bán dẫn. Đồng thời, Thành phố triển khai Nghị quyết 98/2023/QH15 của Quốc hội về cơ chế đặc thù, tập trung thu hút các nhà đầu tư chiến lược vào lĩnh vực bán dẫn.
Phó Chủ tịch UBND TP.Hồ Chí Minh Trần Thị Diệu Thúy phát biểu tại Phiên họp
Hiện nay, Khu Công nghệ cao TP.HCM (SHTP) đã trở thành điểm đến của nhiều tập đoàn công nghệ lớn như Intel, Samsung, Renesas, Marvell, Siemens EDA, Ampere Computing, với 37 dự án điện tử – vi mạch đang hoạt động và tổng vốn đầu tư vượt 7,7 tỷ USD. Thành phố cũng đang nâng cấp Trung tâm Nghiên cứu tại SHTP đạt chuẩn quốc tế và triển khai Đề án Trung tâm nghiên cứu chuyển đổi số – chuyển đổi xanh trị giá 125 tỷ đồng, phục vụ nghiên cứu các lĩnh vực cảm biến MEMS, vi mạch công suất…
Ngoài ra, Thành phố đã trình Thủ tướng phê duyệt Đề án mở rộng SHTP, đồng thời xúc tiến thành lập Công viên Khoa học Công nghệ và xây dựng các khu công nghiệp công nghệ số với cơ chế ưu đãi riêng cho ngành bán dẫn.
Những rào cản cần tháo gỡ để bứt phá
Dù đã đạt được nhiều kết quả tích cực, Phó Chủ tịch Trần Thị Diệu Thúy cũng thẳng thắn chỉ ra nhiều thách thức lớn đang cản trở bước tiến của ngành bán dẫn tại TP.HCM. Trước hết là cạnh tranh toàn cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao. Hiện nay, các chính sách thu hút chuyên gia, kỹ sư và nhà khoa học tuy có, nhưng vẫn thiếu tính đột phá để cạnh tranh với các trung tâm công nghệ trong khu vực.
Bên cạnh đó, thiếu cơ chế đặc thù cho các dự án quy mô lớn cũng là rào cản lớn. Các dự án sản xuất chip, trung tâm dữ liệu cần vốn đầu tư lớn và thời gian phê duyệt nhanh chóng nhưng thủ tục hiện hành còn nhiều vướng mắc, chưa đáp ứng được tốc độ thị trường. Việc đầu tư cho các phòng thí nghiệm trọng điểm và trung tâm R&D hiện cũng bị vướng bởi quy định đầu tư công, có thể khiến chậm tiến độ phát triển hạ tầng thiết yếu.
Kiến nghị đột phá để thúc đẩy ngành bán dẫn
Từ thực tế đó, TP.HCM đề xuất Chính phủ xem xét sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 98 theo hướng đột phá hơn. Cụ thể, miễn thuế thu nhập cá nhân trong 10 năm cho chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước làm việc trong lĩnh vực bán dẫn tại TP.HCM. Đồng thời, bổ sung dự án sản xuất chip, trung tâm dữ liệu lớn vào danh mục ưu tiên thu hút đầu tư chiến lược, đi kèm “luồng xanh” thủ tục hành chính để tăng tính cạnh tranh quốc tế.
Thành phố cũng đề xuất Chính phủ ưu tiên phê duyệt Đề án mở rộng Khu Công nghệ cao và Khu công nghiệp công nghệ số, tạo quỹ đất sạch sẵn sàng cho các nhà đầu tư. Ngoài ra, cần có chính sách tín dụng ưu đãi, quỹ hỗ trợ đặc thù dành cho doanh nghiệp trong nước đầu tư vào thiết kế chip, sản xuất vật liệu bán dẫn và công nghiệp phụ trợ , đây là yếu tố then chốt để tạo ra chuỗi giá trị nội địa.
Phó Chủ tịch Trần Thị Diệu Thúy khẳng định: “Phát triển công nghiệp bán dẫn không chỉ là định hướng chiến lược, mà còn là sứ mệnh lịch sử để Việt Nam vươn lên trong chuỗi giá trị toàn cầu. Với quyết tâm chính trị cao nhất, TP.Hồ Chí Minh sẽ nỗ lực hết mình để trở thành trung tâm công nghiệp bán dẫn của khu vực.”
Chỉ đạo của Thủ tướng: Chủ động, quyết liệt, tháo gỡ đến cùng
Phát biểu chỉ đạo tại phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính ghi nhận và đánh giá cao những bước đi mạnh mẽ của TP.HCM trong việc phát triển ngành bán dẫn. Thủ tướng khẳng định, chủ trương mở rộng các khu công nghệ cao, khu công nghệ số là hoàn toàn đúng đắn và phù hợp với định hướng phát triển đất nước trong bối cảnh mới.
Thủ tướng yêu cầu TP.HCM cần phát huy vai trò đầu tàu, chủ động giải quyết những nội dung thuộc thẩm quyền, thực hiện quyết liệt và dứt điểm. Những vấn đề vượt thẩm quyền, liên quan đến bộ, ngành Trung ương cần được phối hợp rà soát, xử lý kịp thời.
“Vướng đến đâu, tháo gỡ đến đó, phải làm trước, vừa làm vừa điều chỉnh, không chờ đủ điều kiện mới làm,” Thủ tướng nhấn mạnh.
Về các kiến nghị cụ thể của TP.HCM, Bộ Tài chính đã có phản hồi tích cực và cam kết sẽ tiếp tục phối hợp để tháo gỡ vướng mắc, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các dự án chiến lược về bán dẫn sớm đi vào thực tiễn.
Đỗ Ngọc
