Thời điểm bản lề để Việt Nam chuyển mình từ một trung tâm lắp ráp sang một quốc gia sản xuất có chiều sâu

Theo ông Trần Hồng Quân – Giám đốc Thương mại RX Tradex, đây là thời điểm bản lề để Việt Nam chuyển mình từ một trung tâm lắp ráp sang một quốc gia sản xuất có chiều sâu. Trong bối cảnh ngành điện tử và điện thoại đứng thứ hai thế giới về xuất khẩu, công nghiệp hỗ trợ nội địa được xem là yếu tố then chốt giúp nâng cao giá trị sản xuất, giảm phụ thuộc linh kiện nhập khẩu và thúc đẩy doanh nghiệp Việt tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Xuất khẩu điện tử tăng trưởng mạnh, công nghiệp hỗ trợ là điểm then chốt

Theo ông Trần Hồng Quân, Việt Nam hiện là quốc gia đứng thứ 5 thế giới về xuất khẩu thiết bị điện tử, máy tính và linh kiện, đồng thời thứ 2 về xuất khẩu điện thoại và linh kiện. Năm 2024, kim ngạch xuất khẩu ngành điện tử đạt 134,5 tỷ USD, chiếm hơn 1/3 tổng kim ngạch xuất khẩu quốc gia. Chỉ trong 5 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu đã đạt 60,8 tỷ USD, tăng 39% so với cùng kỳ năm trước.

Các tập đoàn công nghệ lớn như Samsung, Apple (Foxconn, Luxshare, GoerTek…), LG, Pegatron tiếp tục mở rộng đầu tư quy mô lớn tại Việt Nam. Qualcomm đã vận hành trung tâm R&D, NVIDIA ký kết hợp tác xây dựng Trung tâm Dữ liệu và R&D AI tại Việt Nam. Những bước tiến này cho thấy tiềm năng phát triển giá trị nội địa hóa và công nghiệp hỗ trợ, đặc biệt trong các lĩnh vực linh kiện, thiết bị SMT, công nghệ kiểm tra và bán dẫn.

Tuy nhiên, ngành công nghiệp nội địa vẫn đối mặt nhiều thách thức khi 100% giá trị xuất khẩu điện thoại đến từ FDI nhưng 80% linh kiện vẫn phải nhập khẩu và hơn 90% nhà cung ứng cấp 1 là doanh nghiệp nước ngoài, trong khi năng lực R&D trong nước còn hạn chế. Điều này cho thấy công nghiệp hỗ trợ là điểm nghẽn cần được giải quyết để Việt Nam chủ động hơn trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Chính phủ đã ban hành Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn đến 2030, tầm nhìn 2050, nhằm thúc đẩy đào tạo nhân lực, nâng cao năng lực nội địa hóa và tạo điều kiện cho doanh nghiệp Việt Nam tham gia sâu vào chuỗi sản xuất toàn cầu.

NEPCON Vietnam 2025: Đòn bẩy thúc đẩy công nghiệp hỗ trợ Việt Nam

Triển lãm NEPCON Vietnam 2025, diễn ra từ 10–12/9/2025 tại Trung tâm Triển lãm Quốc tế I.C.E Hà Nội, được đánh giá là sự kiện quan trọng hàng đầu về SMT, thiết bị sản xuất, công nghệ kiểm tra và công nghiệp hỗ trợ ngành điện tử. Sự kiện quy tụ hơn 300 thương hiệu từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, Trung Quốc, Singapore, Hoa Kỳ, Đức, Thái Lan, Thụy Sĩ và Việt Nam, trưng bày thiết bị, dịch vụ và công nghệ tiên tiến phục vụ toàn chuỗi sản xuất điện tử.

NEPCON Vietnam 2025 dự kiến đón trên 10.000 khách tham quan thương mại, bao gồm kỹ sư R&D, nhà đầu tư, chuyên gia mua hàng, startup công nghệ và viện nghiên cứu – những nhóm quyết định trong việc phát triển chuỗi cung ứng và công nghiệp hỗ trợ nội địa.

Ông Trần Hồng Quân nhấn mạnh rằng triển lãm không chỉ là nơi trưng bày sản phẩm mà còn là cầu nối doanh nghiệp, chuyển giao công nghệ và thúc đẩy công nghiệp hỗ trợ Việt Nam, giúp các doanh nghiệp Việt nâng cao năng lực nội địa hóa, giảm phụ thuộc linh kiện nhập khẩu và từng bước vươn lên trong chuỗi giá trị toàn cầu. Đây được coi là bước đệm chiến lược để công nghiệp hỗ trợ nội địa trở thành động lực chính, nâng tầm ngành điện tử và bán dẫn Việt Nam trên bản đồ công nghiệp quốc tế.

Thách thức và cơ hội cho công nghiệp hỗ trợ Việt Nam

Mặc dù ngành điện tử Việt Nam tăng trưởng mạnh, công nghiệp hỗ trợ nội địa vẫn đang đối mặt nhiều thách thức khi hơn 90% nhà cung ứng cấp 1 là nước ngoài, năng lực R&D trong nước còn hạn chế và ngành vẫn phụ thuộc tới 80% linh kiện nhập khẩu. Tuy nhiên, bối cảnh này cũng mở ra cơ hội phát triển công nghiệp hỗ trợ với nhu cầu mở rộng chuỗi cung ứng nội địa, đầu tư R&D, nâng cấp công nghệ SMT, kiểm tra và tự động hóa.

Ông Trần Hồng Quân nhận định đây là thời điểm bản lề để Việt Nam chuyển mình từ trung tâm lắp ráp sang quốc gia sản xuất có chiều sâu, trong đó công nghiệp hỗ trợ là nền tảng then chốt giúp nâng cao giá trị sản xuất, thúc đẩy xuất khẩu và tăng cường chủ động trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Các số liệu nổi bật cho thấy tiềm năng phát triển của ngành khi kim ngạch xuất khẩu điện tử năm 2024 đạt 134,5 tỷ USD, chỉ trong 5 tháng đầu năm 2025 đã đạt 60,8 tỷ USD, tăng 39% so với cùng kỳ, trong khi tỷ lệ linh kiện nhập khẩu vẫn còn cao ở mức 80% và nhà cung ứng cấp 1 nước ngoài chiếm trên 90%. Với sự kiện NEPCON Vietnam 2025 và chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn, Việt Nam đang tạo điều kiện để công nghiệp hỗ trợ nội địa vươn lên, giúp ngành điện tử và bán dẫn phát triển bền vững, giảm phụ thuộc nước ngoài và nâng cao vị thế.

Lê Long