Thẩm quyền của Chủ tịch UBND cấp xã (khi triển khai chính quyền địa phương 2 cấp) trong bổ nhiệm, cách chức người đứng đầu cơ sở giáo dục

Thực hiện theo hướng dẫn của Ban Chỉ đạo thực hiện sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp; Công văn số 4969/BNV-CQĐP và 5270/BNV-CQĐP của Bộ Nội vụ, ngày 30/7/2025, Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Công văn số 4443/BGDĐT-TCCB gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trên cả nước về việc hướng dẫn tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.

Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết, theo Nghị định số 142/2025/NĐ-CP của Chính phủ ban hành ngày 12/6/2025 quy định Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo có thẩm quyền bổ nhiệm đối với nhân sự quản lý trong các cơ sở giáo dục công lập trên địa bàn tỉnh.

Tuy nhiên, tại Luật Tổ chức chính quyền địa phương được Quốc hội thông qua ngày 16/6/2025, quy định Chủ tịch UBND cấp xã có thẩm quyền “Quyết định bổ nhiệm, miễn nhiệm, điều động, cách chức người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác, đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Uỷ ban nhân dân cấp mình”.

Và theo quy định tại Khoản 3, Điều 58 của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2025: “Trường hợp các văn bản quy phạm pháp luật có quy định khác nhau về cùng một vấn đề thì áp dụng văn bản có hiệu lực pháp lý cao hơn”.

Đồng thời, ngày 24/7/2025, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Thông tư số 15/2025/TT-BGDĐT hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Sở Giáo dục và Đào tạo thuộc UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và Phòng Văn hoá – Xã hội thuộc UBND cấp xã, phường, đặc khu thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo. Căn cứ vào quy định trên, Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết, thẩm quyền bổ nhiệm, miễn nhiệm, điều động, cách chức người đứng đầu, cấp phó người đứng đầu cơ sở giáo dục mầm non, tiểu học, trung học cơ sở và cơ sở giáo dục phổ thông có nhiều cấp học có cấp cao nhất là trung học cơ sở do Chủ tịch UBND cấp xã quyết định.

Liên quan đến nội dung quy định tại khoản 4 Điều 3 Thông tư số 20/2023/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định: “Đối với những trường hợp đặc biệt mà phải bố trí số lượng học sinh/lớp thấp hơn hoặc cao hơn so với mức bình quân theo vùng quy định tại khoản 2 Điều này thì Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định định mức số lượng học sinh/lớp phù hợp với thực tế”.

Nhằm giải quyết những tình huống đặc biệt, phát sinh trong quá trình triển khai thực hiện quy định tại Thông tư nói trên, Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết, trong trường hợp đặc biệt, căn cứ tình hình các điều kiện đảm bảo hiện có (điều kiện cơ sở vật chất, đội ngũ…), Hiệu trưởng các cơ sở giáo dục tính toán, đề xuất với UBND cấp xã về định mức học sinh/lớp. Trên cơ sở đó, UBND cấp xã xem xét, báo cáo Sở Giáo dục và Đào tạo để trình Chủ tịch UBND cấp tỉnh quy định cụ thể sĩ số thấp hơn hoặc phải vượt quá mức trần tối đa quy định phù hợp với tình hình thực tế của từng cơ sở giáo dục trên địa bàn.

Về tự chủ, các cơ sở giáo dục thực hiện theo Nghị định số 60/2021/NĐ-CP của Chính phủ ban hành ngày 21/6/2021 quy định về cơ chế tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập và được Chính phủ sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 111/2025/NĐ-CP ngày 22/5/2025, Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết, quy định tại các Nghị định trên đã phù hợp với chính quyền địa phương 2 cấp.

Đối với việc xã hội hoá lĩnh vực giáo dục, nhất là xã hội hoá đối với cấp mầm non và tiểu học, Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết thêm, các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành về đẩy mạnh xã hội hoá đã phù hợp với chính quyền địa phương 2 cấp, gồm: Luật Giáo dục 2019; Nghị định số 69/2008/NĐ-CP ngày 30/8/2008 của Chính phủ, đã được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 59/2014/NĐ-CP ngày 16/6/2024; Nghị định số 103/2024/NĐ-CP ngày 30/7/2024 của Chính phủ quy định về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất; Quyết định số 1466/QĐ-TTg ngày 10/10/2008 của Thủ tướng Chính phủ.

Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, thực hiện chương trình công tác năm 2025, đã xây dựng và ban hành Kế hoạch soạn thảo Quyết định sửa đổi, bổ sung một số điều của Quyết định số 1466/QĐ-TTg ngày 10/10/2008 về danh mục chi tiết các loại hình, tiêu chí quy mô, tiêu chuẩn của các cơ sở thực hiện xã hội hoá trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo. Đồng thời, có văn bản đề nghị UBND các tỉnh, thành phố rà soát, sửa đổi, bổ sung liên quan nội dung trên; thành lập Ban soạn thảo và Tổ Biên tập xây dựng Quyết định sửa đổi, bổ sung một số điều của Quyết định số 1466/QĐ-TTg.

Bộ Giáo dục và Đào tạo đang xây dựng Nghị định thay thế Nghị định số 81/2021/NĐ-CP và Nghị định số 97/2023/NĐ-CP quy định về cơ chế thu, quản lý học phí đối với cơ sở giáo dục quốc dân; chính sách miễn, giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập; giá dịch vụ trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo. Hiện, dự thảo Nghị định đã được Bộ Tư pháp thẩm định và trình Chính phủ trong tháng 7/2025.