Sản xuất công nghiệp tăng trưởng mạnh – cơ hội bứt phá cho công nghiệp hỗ trợ Việt Nam
9 tháng đầu năm 2025, bức tranh kinh tế Việt Nam ghi nhận điểm sáng rõ nét từ lĩnh vực công nghiệp. Sản xuất phục hồi mạnh mẽ trên diện rộng, xuất nhập khẩu hướng tới mốc kỷ lục 900 tỷ USD, tạo đà cho chuỗi cung ứng trong nước mở rộng và mở ra cơ hội lớn cho ngành công nghiệp hỗ trợ phát triển.
Tăng trưởng sản xuất lan tỏa trên diện rộng
Theo Bộ Công Thương, chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) quý III/2025 tăng 10% so với cùng kỳ, kéo mức tăng 9 tháng đầu năm lên 9,1% — cao hơn cùng kỳ năm trước (8,4%). Đặc biệt, ngành chế biến, chế tạo – “xương sống” của nền công nghiệp – tăng 10,4%, mức cao nhất từ đầu nhiệm kỳ.
Đáng chú ý, sản xuất công nghiệp tăng ở 34/34 địa phương trên cả nước, phản ánh sự lan tỏa mạnh mẽ của đà phục hồi. Nhiều tỉnh, thành đạt mức tăng hai con số như Phú Thọ (27,7%), Ninh Bình (22%), Quảng Ninh (17%), Bắc Ninh (15,7%), Hải Phòng (15,1%), Thanh Hóa (15,2%), Nghệ An (16,4%)… Không chỉ các trung tâm lớn, các vùng công nghiệp mới nổi cũng đang tăng tốc, góp phần mở rộng quy mô sản xuất và tạo thêm việc làm cho người lao động.
Nguyên nhân chính đến từ việc doanh nghiệp đẩy mạnh sản xuất phục vụ xuất khẩu trước khi Hoa Kỳ áp dụng mức thuế quan mới, cùng với hoạt động khai khoáng và sản xuất điện khởi sắc. Song song đó, sức mua trong nước cải thiện đáng kể, thể hiện qua tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tăng 9,5%, tạo động lực tiêu thụ sản phẩm trong nước.
Xuất nhập khẩu bứt phá, phản ánh nhu cầu mở rộng sản xuất
Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu 9 tháng đầu năm đạt 680,6 tỷ USD, tăng 17,3% so với cùng kỳ năm trước và được kỳ vọng sẽ chạm mốc 900 tỷ USD vào cuối năm. Trong đó, xuất khẩu đạt 348,74 tỷ USD, tăng 16%, với nhóm hàng công nghiệp chế biến chiếm 85,2% tổng kim ngạch.
Đáng chú ý, nhập khẩu tăng 18,8%, cao hơn xuất khẩu, chủ yếu là nguyên liệu, máy móc, linh kiện phục vụ sản xuất (chiếm tới 89%). Điều này phản ánh nhu cầu đầu vào cho sản xuất trong nước tăng mạnh, minh chứng cho đà phục hồi thực chất của ngành công nghiệp.
Thị trường xuất khẩu lớn nhất vẫn là Hoa Kỳ (112,8 tỷ USD, tăng 27,7%), tiếp đến là Trung Quốc, EU, ASEAN, Nhật Bản – cho thấy sự đa dạng hóa về thị trường và cơ cấu hàng hóa. Các nhóm sản phẩm chủ lực như điện thoại, máy vi tính, linh kiện, dệt may và giày dép tiếp tục đóng vai trò trụ cột, khẳng định vị thế của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Cơ hội lớn cho ngành công nghiệp hỗ trợ Việt Nam
Theo chuyên gia kinh tế, từ những chuyển động mạnh mẽ của sản xuất và thương mại, có thể thấy ngành công nghiệp hỗ trợ Việt Nam đang đứng trước giai đoạn thuận lợi để bứt phá.
Thứ nhất, cầu về linh kiện, phụ tùng, vật liệu đang tăng nhanh. Với 89% kim ngạch nhập khẩu là nhóm hàng cần cho sản xuất, nhu cầu về linh kiện, chi tiết cơ khí, vật liệu kỹ thuật cao rất lớn. Đây là cơ hội để các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ trong nước thay thế hàng nhập khẩu, nâng cao tỷ lệ nội địa hóa và tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng.
Thứ hai, làn sóng mở rộng sản xuất của các tập đoàn FDI như Samsung, LG, Foxconn, Goertek tiếp tục tạo nhu cầu tìm kiếm nhà cung ứng trong nước đạt chuẩn. Khu vực có vốn đầu tư nước ngoài hiện chiếm 75,5% kim ngạch xuất khẩu và xuất siêu tới 37,08 tỷ USD, thể hiện sức ảnh hưởng lớn của khối này. Nếu tận dụng được cơ hội hợp tác, doanh nghiệp Việt có thể từng bước tham gia trực tiếp vào chuỗi giá trị toàn cầu, không chỉ ở khâu lắp ráp mà cả sản xuất linh kiện, bán thành phẩm.
Thứ ba, hạ tầng và chính sách đang ủng hộ phát triển công nghiệp hỗ trợ. Các địa phương công nghiệp trọng điểm như Bắc Ninh, Hải Phòng, Quảng Ninh, Thanh Hóa, Nghệ An đang hình thành các khu, cụm công nghiệp hỗ trợ, tạo môi trường thuận lợi về đất đai, nhân lực và logistics. Đồng thời, chính sách ưu tiên phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ của Nhà nước sẽ giúp doanh nghiệp tiếp cận vốn, đổi mới công nghệ và nâng cao năng lực quản trị.
Sản xuất công nghiệp Việt Nam đang đi đúng hướng khi vừa mở rộng quy mô, vừa cải thiện chất lượng và năng suất. Tuy nhiên, để tận dụng cơ hội, ngành công nghiệp hỗ trợ cần chuyển mình mạnh hơn, tập trung vào đổi mới công nghệ, chuẩn hóa quy trình sản xuất, tăng liên kết giữa doanh nghiệp trong nước và FDI.
Nếu làm được điều đó, Việt Nam không chỉ giảm phụ thuộc vào nhập khẩu nguyên liệu mà còn có thể xây dựng nền sản xuất tự chủ, vững chắc, tiến tới vị thế trung tâm sản xuất công nghiệp của khu vực Đông Nam Á.
An Tiêm
