Nhức nhối nạn mua bán hóa đơn: Bài 1 – Doanh nghiệp “ma” vươn “vòi bạch tuộc”
Hoạt động mua bán hoá đơn đang diễn ra với nhiều chiêu thức, thủ đoạn tinh vi, tình trạng này không chỉ gây thất thu cho ngân sách nhà nước mà còn ảnh hưởng đến môi trường kinh doanh lành mạnh…
Cục Thuế TP.HCM chỉ đạo các đơn vị trực thuộc rà soát hoạt động sử dụng hóa đơn của các công ty “ma”.
Công khai “danh sách đen”
Theo đó, Cục Thuế TP.HCM vừa có văn bản đề nghị các chi cục thuế trực thuộc rà soát, kiểm tra thuế đối với các doanh nghiệp có sử dụng hóa đơn của các công ty “ma”. Trường hợp có dấu hiệu phạm tội thì để nghị chuyển cho cơ quan cảnh sát điều tra có thẩm quyền để điều tra xử lý. Trường hợp không có dấu hiệu của tội phạm thì xử lý vi phạm hành chính, xử phạt và truy thu theo quy định của pháp luật.
Công văn trên của Cục Thuế TP.HCM được ban hành trong bối cảnh diễn biến trước đó Cơ quan Cảnh sát điều tra – Công an Quận 12 đã công bố kết quả điều tra vụ án hình sự “Mua bán trái phép hóa đơn thu nộp ngân sách nhà nước” (vụ án này được khởi tố từ cuối tháng 9/2020). Theo đó, đã xác định được 49 doanh nghiệp đăng ký kinh doanh tại quận 12 và quận Tân Phú là công ty “ma” (không có trụ sở, trụ sở không xác định được), được thành lập với mục địch bán hóa đơn giá trị gia tăng. Hiện danh sách 49 doanh nghiệp này đã được cơ quan chức năng công khai trên các diễn đàn về thuế và kế toán tài chính doanh nghiệp.
Trước đó tại Hà Nội, “danh sách đen” các doanh nghiệp có dấu hiệu mua bán hóa đơn trái phép cũng thường xuyên được cơ quan thuế công bố, đặc biệt trong đợt “truy quét” hóa đơn “rởm” của cơ quan thuế trong tháng 5/2023 vừa qua, khiến nhiều doanh nghiệp phải lên giải trình vì sử dụng hóa đơn của doanh nghiệp bỏ trốn, không hoạt động.
Trong đợt “truy quét” hoá đơn này, cơ quan thuế loại bỏ những hóa đơn không đủ điều kiện khấu trừ thuế VAT đầu vào và không được tính chi phí được trừ khi tính thuế thu nhập doanh nghiệp, nhiều doanh nghiệp cũng nhận “trát phạt” hàng chục, hàng trăm triệu đồng.
Theo ghi nhận của cơ quan chức năng, các doanh nghiệp bị nghi vấn đều không hoạt động tại địa chỉ đăng ký cũng như không liên lạc được với người đại diện theo pháp luật. Ảnh minh họa
“Có cầu ắt có cung”
Theo các chuyên gia, việc sử dụng hóa đơn điện tử giúp cơ quan thuế xây dựng cơ sở dữ liệu về hóa đơn, kết hợp với các thông tin quản lý thuế khác để xây dựng cơ sở dữ liệu đầy đủ về người nộp thuế, đáp ứng yêu cầu phân tích thông tin phục vụ điều hành, dự báo, hỗ trợ người nộp thuế tuân thủ luật về thuế và quản lý rủi ro trong quản lý thuế. Bên cạnh đó, thay vì muốn thanh kiểm tra phải đến doanh nghiệp kiểm tra như trước đây, từ khi áp dụng hóa đơn điện tử, việc lưu trữ điện tử nên cán bộ thuế có thể kiểm tra bất cứ lúc nào và có lỗi thì báo doanh nghiệp kịp thời giải trình.
Thế nhưng, dù đã chuyển đổi sang hóa đơn điện tử nhưng có cầu ắt có cung, các đối tượng vẫn mua bán hóa đơn điện tử qua lại giữa các công ty, hợp thức hóa hóa đơn chứng từ làm giảm số thuế VAT, thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp, thu lời bất chính với số tiền lớn.
Theo thông tin từ Cục Thuế tỉnh Quảng Trị, đơn vị đã chuyển hồ sơ hàng loạt doanh nghiệp “ma” có dấu hiệu trốn thuế và mua bán hóa đơn trái phép sang cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Quảng Trị để phối hợp điều tra, xử lý các doanh nghiệp có dấu hiệu vi phạm pháp luật.
Đơn vị này cho biết, trước đó đã kiểm tra, rà soát hồ sơ khai thuế của doanh nghiệp trên hệ thống quản lý thuế tập trung và hệ thống hóa đơn điện tử, phát hiện nhiều doanh nghiệp có dấu hiệu trốn thuế và mua bán hóa đơn trái phép. Các đối tượng này dùng chiêu trò thành lập doanh nghiệp dưới hình thức công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên và hoạt động chỉ một thời gian ngắn, không nhằm hoạt động sản xuất kinh doanh mà hướng đến việc mua, bán và sử dụng hóa đơn để chiếm đoạt tiền thuế của Nhà nước.
Đơn cử, qua kiểm tra, rà soát hồ sơ kê khai thuế của Công ty TNHH MTV Lộc Anh Quảng Trị có địa chỉ đăng ký kinh doanh tại thôn Mai Lộc 1, xã Cam Chính, huyện Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị, cơ quan thuế phát hiện nhiều dấu hiệu vi phạm bất thường. Cụ thể, theo hồ sơ, doanh nghiệp này được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh tháng 11/2018, vốn điều lệ 3 tỷ đồng. Ngày 8/5/2022, doanh nghiệp đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử và được cơ quan thuế chấp nhận. Căn cứ dữ liệu hóa đơn điện tử có mã cơ quan thuế từ ngày 8/5/2022 đến 16/5/2023, doanh nghiệp này sử dụng 65 hóa đơn điện tử. Đối chiếu doanh thu kê khai trên hồ sơ khai thuế VAT với doanh thu bán ra trên ứng dụng hóa đơn điện tử, Cục Thuế tỉnh Quảng Trị phát hiện có sự chênh lệch bất ngờ về doanh thu và thuế VAT các mặt hàng xuất bán chủ yếu là đất, cát, đá, vận chuyển…
Sở dĩ doanh nghiệp “ma” dễ dàng hoành hành là do thủ tục thành lập công ty trách nhiệm hữu hạn rất đơn giản. Ảnh minh họa
Vì sao doanh nghiệp “ma” dễ hoành hành?
Cũng theo ghi nhận của cơ quan chức năng, các doanh nghiệp bị nghi vấn đều không hoạt động tại địa chỉ đăng ký cũng như không liên lạc được với người đại diện theo pháp luật. Trao đổi với Diễn đàn Doanh nghiệp xung quanh vấn đề này, luật sư Nguyễn Đức Biên – Giám đốc Công ty Luật TNHH Đại La cho biết, sở dĩ doanh nghiệp “ma” dễ dàng hoành hành là do thủ tục thành lập công ty trách nhiệm hữu hạn rất đơn giản, dễ dàng nhờ người thân hoặc thuê người đứng tên giám đốc, với chi phí chỉ vài triệu đồng và chỉ phải chờ đợi ít ngày, cũng không cần xác minh vốn kinh doanh, tài sản.
“Chính điều này tạo kẽ hở cho các đối tượng thành lập doanh nghiệp “ma” mua bán lòng vòng hóa đơn mà không cần giao dịch thực tế. Hầu hết các doanh nghiệp này có tuổi thọ rất ngắn và không có hoạt động kinh doanh thực tế, không có nhà kho, bến bãi, phương tiện sản xuất hay nhân công lao động. Các doanh nghiệp cử nhân viên đi tìm kiếm khách để bán hóa đơn cho các công ty trên khắp cả nước có nhu cầu mua hóa đơn giả để kê khai báo cáo thuế, hoàn thuế thu lợi bất chính”, luật sư Biên chia sẻ.
Còn nữa…
