Kỷ niệm 25 năm Công ước 182: Việt Nam kiên định bảo vệ trẻ em, hướng tới phát triển bền vững
Ngày 17/12/2025 đánh dấu tròn 25 năm Việt Nam phê chuẩn Công ước số 182 của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) về các hình thức lao động trẻ em tồi tệ nhất. Đây là dấu mốc quan trọng, khẳng định cam kết nhất quán của Việt Nam trong việc bảo vệ trẻ em khỏi bóc lột, xâm hại, đồng thời không ngừng nâng cao chất lượng công tác chăm sóc và bảo vệ trẻ em theo hướng toàn diện, bền vững và phù hợp với các tiêu chuẩn lao động quốc tế.
Trong suốt 25 năm qua, công tác phòng ngừa và giảm thiểu lao động trẻ em đã được lồng ghép ngày càng chặt chẽ vào các chính sách phát triển kinh tế – xã hội của Việt Nam. Việc hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, triển khai các chương trình quốc gia cùng với tăng cường phối hợp liên ngành, liên cấp đã góp phần củng cố hệ thống bảo vệ trẻ em, mở rộng cơ hội tiếp cận giáo dục, y tế và các dịch vụ xã hội cơ bản, đồng thời nâng cao hiệu quả theo dõi, giám sát tình trạng trẻ em tham gia lao động.
Một trong những nền tảng quan trọng cho những kết quả đạt được là Chương trình Quốc gia về Phòng ngừa và Giảm thiểu Lao động Trẻ em giai đoạn 2021–2025, định hướng đến năm 2030. Chương trình tập trung vào phòng ngừa, phát hiện sớm và xây dựng các giải pháp bền vững cho trẻ em thuộc nhóm dễ bị tổn thương, đồng thời gắn kết chặt chẽ với các chính sách về giáo dục, giảm nghèo, an sinh xã hội và việc làm. Cách tiếp cận lồng ghép này giúp nâng cao hiệu quả bảo vệ quyền trẻ em, tạo điều kiện để trẻ em được phát triển toàn diện cả về thể chất, trí tuệ và tinh thần.
Những tiến bộ trong hoạch định chính sách dựa trên bằng chứng cũng phản ánh rõ nỗ lực nâng cao công tác chăm sóc và bảo vệ trẻ em. Theo các cuộc điều tra quốc gia, tỷ lệ trẻ em tham gia các hoạt động kinh tế đã giảm đáng kể trong những năm gần đây. Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận trẻ em phải làm các công việc nguy hiểm hoặc đối mặt với rủi ro ảnh hưởng đến sức khỏe, cho thấy công tác bảo vệ trẻ em cần tiếp tục được ưu tiên và đầu tư mạnh mẽ hơn nữa.
Việc tăng cường phối hợp giữa các bộ, ngành và chính quyền địa phương được xác định là yếu tố then chốt. Các cơ chế phối hợp liên ngành ngày càng được củng cố đã hỗ trợ hiệu quả cho công tác thanh tra lao động, thực thi pháp luật và cung cấp các dịch vụ hỗ trợ, can thiệp kịp thời đối với trẻ em có nguy cơ. Đồng thời, nhiều hoạt động nâng cao năng lực đã được triển khai nhằm nâng cao nhận thức và trách nhiệm của cán bộ địa phương, cộng đồng, người sử dụng lao động và gia đình trong việc chăm sóc và bảo vệ trẻ em.
“Bảo vệ trẻ em là trách nhiệm chung của gia đình, cộng đồng, các cơ quan nhà nước, người lao động, người sử dụng lao động và doanh nghiệp,” bà Nguyễn Thị Nga, Phó Cục Trưởng Cục Bà mẹ và Trẻ em, Bộ Y tế, nhấn mạnh.
Trong bối cảnh Việt Nam hội nhập sâu rộng và chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, công tác bảo vệ trẻ em đang đứng trước những thách thức mới. Bên cạnh các yếu tố truyền thống như nghèo đói, di cư, việc làm phi chính thức và tác động của biến đổi khí hậu, các nguy cơ xâm hại, bóc lột trẻ em trên môi trường mạng ngày càng gia tăng. Điều này đòi hỏi hệ thống bảo vệ trẻ em phải tiếp tục được nâng cấp về năng lực, phương thức can thiệp và khả năng phối hợp, bảo đảm ứng phó hiệu quả cả trên môi trường trực tuyến và ngoại tuyến.
Các cơ quan chức năng nhấn mạnh rằng bảo vệ trẻ em là trách nhiệm chung của toàn xã hội. Việc chấm dứt lao động trẻ em và nâng cao chất lượng công tác chăm sóc, bảo vệ trẻ em đòi hỏi sự chung tay của gia đình, cộng đồng, cơ quan nhà nước, người lao động, người sử dụng lao động và doanh nghiệp, thông qua tăng cường an sinh xã hội, thực thi pháp luật nghiêm minh và nâng cao trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp.
Hướng tới giai đoạn tiếp theo, Việt Nam đang xây dựng Chương trình quốc gia về phòng ngừa và giảm thiểu lao động trẻ em giai đoạn 2026–2030. Dấu mốc 25 năm thực thi Công ước 182 là cơ hội quan trọng để tiếp tục thúc đẩy cải cách, nâng cao chất lượng công tác chăm sóc và bảo vệ trẻ em, qua đó góp phần thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội bao trùm, bền vững và bảo đảm mọi trẻ em đều có quyền được sống, học tập và phát triển trong môi trường an toàn, lành mạnh.
Lê Long
