Đông Đô Village: Mô hình du lịch văn hóa – trải nghiệm tiêu biểu của Bắc Ninh
Ngày 21/11/2025 đánh dấu bước ngoặt của du lịch Bắc Ninh khi Khu du lịch văn hóa sinh thái Đông Đô Village được Hội Di sản Văn hóa Việt Nam trao chứng nhận Không gian Di sản Văn hóa. Danh hiệu này ghi nhận nỗ lực bền bỉ của ông Trần Văn Toản, Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH Kỹ thương Đông Đô, người nhiều năm sưu tầm và phục dựng các giá trị văn minh lúa nước, tạo nên một không gian văn hóa độc đáo tại Bắc Ninh.
Giữa đời sống đô thị hóa nhanh, việc ông Trần Văn Toản dành hàng chục năm sưu tầm khoảng 3.000 chiếc cối đá, cối giã, trục đá, khung cửi hay những phiến đá hàng trăm tuổi tưởng như kỳ lạ, nhưng lại chứa đựng triết lý “giữ lại những gì thuộc về cội nguồn”. Mỗi chiếc cối là một câu chuyện về đời sống nông nghiệp xưa, giúp những giá trị tưởng như mai một được tái hiện sống động. Bộ sưu tập này trở thành nền tảng hình thành Đông Đô Village – một không gian không phải trưng bày hiện vật theo cách bảo tàng, mà là nơi ký ức có thể được chạm vào, quan sát và trải nghiệm. Chính hành trình ấy giúp ông Trần Văn Toản được trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp văn hóa di sản Việt Nam” và nhận được sự đánh giá cao từ giới nghiên cứu.
Biểu tượng nổi bật nhất của khu du lịch là Tháp Thần Nông – công trình cao 15m được ghép từ 1.012 chiếc cối đá tạo thành hình hạt lúa khổng lồ. Ý tưởng táo bạo đòi hỏi sự tính toán tinh vi do mỗi chiếc cối đá có kích thước và tuổi đời khác nhau. Nhờ sự hỗ trợ của kiến trúc sư – nghệ nhân phục dựng văn hóa Nguyễn Sánh, công trình được hoàn thiện và trở thành điểm nhấn kiến trúc của vùng đất Lâm Thao. Tháp Thần Nông xác lập Kỷ lục Việt Nam năm 2023 và Kỷ lục Thế giới (WorldKings) năm 2024 với danh hiệu “Tòa tháp cối đá tạo hình hạt lúa lớn nhất thế giới”. Ban đêm, hệ thống ánh sáng mô phỏng vòng đời hạt lúa khiến công trình thu hút hàng nghìn du khách, đặc biệt trong các chương trình trải nghiệm dành cho học sinh, sinh viên.
Trên diện tích 20.000m², Đông Đô Village tái hiện gần như trọn vẹn không gian làng quê Bắc Bộ: nhà cổ, sân gạch, ao nước, giàn trầu cau, khu làm bánh, không gian tranh Đông Hồ, gốm Phù Lãng, gian hàng OCOP và sân khấu nghệ thuật dân gian.
Tại Liên hoan Bánh dân gian ba miền & kết nối du lịch Bắc Ninh 2024, tổ chức ngay tại khu du lịch, hàng nghìn người đã đổ về đây để thưởng thức món bánh đặc trưng, xem nghệ nhân trình diễn nghề truyền thống và “nhập vai” vào đời sống văn hóa xưa.
Nhiều du khách chia sẻ cảm giác như được “trở về tuổi thơ”, trong khi trẻ nhỏ lần đầu biết đến cối xay, chày giã và những dụng cụ từng gắn bó với nông nghiệp Bắc Bộ.
Mô hình du lịch của Đông Đô Village có sức lan tỏa lớn nhờ sự kết hợp giữa bảo tồn và khai thác văn hóa. Không chỉ là điểm đến tham quan, nơi đây còn được nhiều trường học, doanh nghiệp và hội nhóm lựa chọn làm địa điểm trải nghiệm, giáo dục và team-building văn hóa.
Trong định hướng phát triển Bắc Ninh trở thành trung tâm văn hóa – tâm linh – sinh thái của vùng đồng bằng sông Hồng, Đông Đô Village được coi là mô hình tiêu biểu, góp phần tạo sinh kế cho người dân và thu hút cả du khách nội địa lẫn quốc tế.
Ở tầm quốc gia, Đông Đô Village phản ánh xu hướng chuyển dịch của du lịch Việt Nam từ du lịch ngắm cảnh sang du lịch văn hóa – trải nghiệm – sáng tạo. Văn hóa bản địa không còn là tài nguyên tĩnh mà trở thành chất liệu để tạo nên sản phẩm du lịch khác biệt.
Ông Hoàng Thái Tuấn Anh, Phó Viện trưởng Viện Kỷ lục Việt Nam, nhận định Đông Đô Village là một trong số ít những không gian tái hiện hệ sinh thái văn hóa làng Việt một cách có chiều sâu, nơi di sản không chỉ được trưng bày mà còn được tương tác, trao truyền cho thế hệ trẻ.
Việc được công nhận Không gian Di sản Văn hóa mở ra nhiều cơ hội để Đông Đô Village tiếp tục phát triển, từ mở rộng các chương trình nghệ thuật, các sự kiện văn hóa thường niên đến xây dựng khu nghỉ dưỡng sinh thái và những tuyến trải nghiệm giáo dục mới. Hướng tới mô hình “ngôi làng văn hóa sáng tạo” của vùng Kinh Bắc, Đông Đô Village đang cho thấy một con đường phát triển bền vững: lấy văn hóa làm gốc, lấy sáng tạo làm động lực để mỗi chuyến đi không chỉ là khám phá mà còn là hành trình trở về bản sắc Việt.
Lê Minh
