Diễn đàn phát triển hiệu quả, bền vững ngành hàng giống cây trồng Việt Nam

Ngày 26/12, tại Hà Nội, dưới sự chỉ đạo của Bộ NN-PTNT, Báo Nông nghiệp Việt Nam, Cục Trồng trọt và Văn phòng Bộ NN – PTNT phối hợp tổ chức Diễn đàn “Thực trạng sản xuất, kinh doanh, đăng ký lưu hành và tự công bố lưu hành giống cây trồng nông nghiệp, giải pháp phát triển hiệu quả, bền vững ngành hàng giống cây trồng Việt Nam”.

Giống có vai trò quan trọng ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng cây trồng. Có được nguồn giống tốt thì cây trồng có được khởi đầu tốt. Tuy nhiên, hiện nay một số vấn đề phát sinh làm ảnh hưởng tới hệ thống giống ở nước ta. Với mong muốn giải quyết những vấn đề này, Diễn đàn được tổ chức nhằm truyền thông, phổ biến rộng rãi các giải pháp kiểm soát giống cây trồng để phát triển bền vững ngành trồng trọt Việt Nam.

Phát biểu khai mạc, ông Nguyễn Như Cường, Cục trưởng Cục Trồng trọt cho biết, sau khi Luật Trồng trọt được ban hành, chúng ta đã có những thay đổi rất quan trọng, thay đổi phương thức quản lý từ tiền kiểm cơ bản chuyển sang hậu kiểm. Quyết định công nhận giống cây trồng mới từ hình thức hội đồng chuyển sang cấp quyết định công nhận lưu hành giống cây trồng theo tiêu chuẩn việt nam đối với các giống cây trông chính.

Đặc biệt, đối với giống cây trồng không thuộc loài cây trồng chính thì tổ chức, cá nhân tự công bố lưu hành và cũng sẽ phải tự chịu trách nhiệm về những thông tin do mình công bố, cơ quan quản lý nhà nước sẽ thực hiện các biện pháp hậu kiểm và xử lý theo quy định của nhà nước.

Tuy nhiêu sau khi Luật Trồng trọt có hiệu lực, đến nay đã được 3 năm vẫn còn một số vướng mắc, những trong thẩm quyền của mình, Lãnh đạo Bộ NN-PTNT, Cục Trồng trọt đã có những tháo gỡ, hướng dẫn kịp thời. Đến bây giờ có thể nó việc công tác quản lý trong lĩnh vực giống cây trồng khá ổn định, đáp ứng được cơ bản những yêu cầu của ngành nông nghiệp.

Có thể nói từ khi Luật Trồng trọt có hiện lực đến nay, chưa bao giờ để xảy ra trường hợp khan hiếm giống, thiếu giống, đặc biệt là các giống lúa. Trong giai đoạn vừa qua, chúng ta đã có những bộ giống đáp ứng được yêu cầu về thời vụ, về chất lượng và ứng phó được với biến đổi khí hậu để cung cấp cho thị trường.

Theo ông Trần Xuân Định (Tổng thư ký Hiệp hội Thương mại Giống cây trồng Việt Nam), nông nghiệp luôn trở thành “Trụ cột” cho nền kinh tế, sự phát triển, tốc độ tăng trưởng của nông nghiệp góp phần cho sự ổn định của xã hội, đảm bảo an sinh cũng như cuộc sống cho người dân.

Trong nông nghiệp, trồng trọt vốn là lĩnh vực đóng góp 71,5% GDP và xấp xỉ 45% kim ngạch xuất khẩu của ngành nông nghiệp, trong tổng giá trị xuất khẩu hơn trên 53 tỷ USD của nông lâm thủy sản, năm 2022 trồng trọt có tới 5 ngành hàng gồm: Gạo, Cà phê, Điều, Cao su và rau quả có giá trị xuất khẩu hơn 3 tỷ USD, Kết quả của lĩnh vực trồng trọt góp phần xóa đói, giảm nghèo, tạo ra nhiều việc làm cho người dân, từ đó góp phần đảm bảo an ninh lương thực và chính trị, xã hội ở nước ta.

Tuy nhiên ngành giống cây trồng nông nghiệp Việt nam vẫn còn một số hạn chế như ngành hàng hạt giống rau, hoa vẫn phải nhập khẩu nhiều (gần 90%); các quy định pháp luật còn một số bất cập, văn bản hướng dẫn luật chậm ban hành; hệ thống sản xuất không đồng đều giữa các vùng miền; vẫn còn tình trạng giống kém chất lượng lưu thông trên thị trường gây thiệt hại cho người nông dân.

Thay mặt Hiệp hội Thương mại Giống cây trồng Việt Nam ông Định đề xuất một số kiến nghị nhằm thúc đẩy phát triển ngành giống cây trồng: Sửa luật trồng trọt và các nghị định, thông tư hướng dẫn để khả thi hơn, thực tế hơn tránh tình trạng mâu thuẫn nhau giữa các luật; Có văn bản giải quyết các vướng mắc về tên giống tự công bố lưu hành với một loạt tên các giống rau, hoa của một số đơn vị đã phản ánh, gồm cả các trường hợp đã được bảo hộ tên hoặc nhãn hiệu hàng hóa nhưng bị đơn vị đăng ký trước “chộp” mất; Trước mắt đề nghị sửa nhanh TCVN về khảo nghiệm giống ngô như Công văn số 22/VSTA ngày 6 tháng 12 năm 2023 của Hiệp hội thương mại giống cây trồng Việt Nam; Nâng cấp hệ thống công nghệ thông tin, trang web của Cục trồng trọt, chỉnh lý thông tin để việc tra cứu, tìm hiểu nhanh và chuẩn xác hơn; Cần bổ sung các quy định và quản lý bán giống cây trồng, hạt giống cây trồng qua mạng, có chế tài xử lý mạnh để răn đe và tránh gây thiệt hại cho nông dân.

Lê Minh