Công nghiệp sáng tạo từ “ngành mềm” trở thành động lực tăng trưởng kinh tế mới
Trong bối cảnh công nghiệp sáng tạo đang đóng góp hơn 6% GDP toàn cầu và ngày càng khẳng định vai trò là động lực tăng trưởng mới của nền kinh tế tri thức, Hội thảo quốc tế “Truyền thông và Công nghiệp Sáng tạo trong bối cảnh Châu Á đương đại” (ICCCI 2025) do Trường Đại học Anh Quốc Việt Nam (BUV) tổ chức đã trở thành diễn đàn học thuật đa chiều, quy tụ các chuyên gia quốc tế cùng phân tích tác động của truyền thông số, văn hóa và công nghệ đối với sự phát triển của kinh tế sáng tạo tại Việt Nam và khu vực.
Phát biểu tại hội thảo, GS. Rick Bennett – Phó Hiệu trưởng kiêm Phó Chủ tịch BUV cho biết: Công nghiệp sáng tạo hiện đóng góp khoảng 6,1% GDP toàn cầu, con số này cho thấy sáng tạo không còn chỉ là lĩnh vực nghệ thuật mang tính giải trí, mà đã trở thành một nền kinh tế thực thụ, tạo ra giá trị thương mại, văn hóa và thương hiệu quốc gia. Xu hướng chung, nhiều quốc gia đã coi các ngành thiết kế, truyền thông thị giác, phim ảnh, hoạt hình và nghệ thuật số là những trụ cột quan trọng của tăng trưởng kinh tế.
Từ góc nhìn Việt Nam, PGS.TS Nguyễn Hoàng Ánh (Đại học Ngoại thương) cho biết các ngành công nghiệp sáng tạo hiện đóng góp khoảng 3% GDP, thấp hơn mức trung bình toàn cầu. Tuy nhiên, Chính phủ Việt Nam đang đặt mục tiêu nâng tỷ lệ này lên khoảng 8% vào năm 2035, qua đó thể hiện kỳ vọng đưa sáng tạo trở thành động lực tăng trưởng mới trong bối cảnh kinh tế số và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng.
Ở chiều cạnh công nghệ, TS. Nick Zhang (Đại học Hong Kong Baptist) cho rằng trí tuệ nhân tạo đang thúc đẩy sự tái cấu trúc toàn diện trong hoạt động sáng tạo. AI không chỉ thay đổi quy trình sản xuất nội dung mà còn đặt ra yêu cầu mới đối với nguồn nhân lực, đòi hỏi người làm sáng tạo phải có khả năng kết hợp tư duy nghệ thuật với năng lực công nghệ để thích ứng với môi trường làm việc đang biến đổi nhanh chóng.
Chia sẻ tại hội thảo, ông Lê Quốc Vinh, Chủ tịch Tập đoàn LeBros nhận định, Việt Nam sở hữu kho tàng di sản, ẩm thực, nghệ thuật và đời sống đương đại phong phú – những chất liệu quan trọng để phát triển sức mạnh mềm quốc gia.
Theo ông Lê Quốc Vinh, truyền thông và sáng tạo, khi được kết hợp đúng cách, có thể biến kho tàng văn hóa thành giá trị kinh tế và bản sắc quốc gia hiện đại. Điều này đòi hỏi một lực lượng sáng tạo có năng lực giải mã văn hóa và chuyển hóa nó thành hình ảnh, biểu tượng và câu chuyện hấp dẫn và nhất quán trong môi trường truyền thông mới.
Góc nhìn văn hóa khu vực được mở rộng qua tham luận của bà Betty Ann D. Estrada, Giảng viên Trường Đại học Quốc gia Philippines – Dasmariñas, khi phân tích cấu trúc văn hóa K-Pop và cộng đồng người hâm mộ trong tác phẩm “K-Pop Demon Hunters” trên Netflix. Việc kể chuyện bằng hình ảnh, đặc biệt thông qua hoạt hình và nhân vật, đang trở thành “ngôn ngữ” của thế hệ trẻ châu Á.
Bổ sung cho góc nhìn này, diễn giả Vi Thị Phương, Giảng viên Đại học Khoa học Thái Nguyên, đã phân tích vai trò của YouTube trong việc lan tỏa văn hóa ẩm thực Việt Nam – Malaysia. Theo đó, các câu chuyện văn hóa chỉ có thể lan tỏa mạnh mẽ khi được truyền tải bằng hình ảnh trực quan, ngôn ngữ thị giác hấp dẫn và hình thức kể chuyện phù hợp với nền tảng số, qua đó khẳng định vai trò thiết yếu của thiết kế, minh họa và truyền thông hình ảnh trong xây dựng bản sắc quốc gia.
Nắm bắt nhu cầu nhân lực sáng tạo tăng mạnh, Khoa Truyền thông & Sáng tạo tại BUV phát triển các chương trình đáp ứng thị trường như Truyền thông chuyên nghiệp, Sản xuất phim & Truyền thông và Ứng dụng sáng tạo đương đại. Đặc biệt, hai chương trình mới theo hình thức song bằng cùng Đại học Manchester Metropolitan, bao gồm Thiết kế Đồ họa (Graphic Design) và Minh họa & Hoạt hình (Illustration & Animation), được xây dựng nhằm trang bị cho sinh viên tư duy concept vững chắc, năng lực mỹ thuật, khả năng ứng dụng công nghệ và kỹ năng kể chuyện bằng hình ảnh.
Không chỉ dừng lại ở một diễn đàn học thuật, ICCCI 2025 cho thấy sự tăng trưởng mạnh mẽ của các ngành công nghiệp sáng tạo và nhu cầu cấp thiết về đội ngũ nhân lực được đào tạo bài bản trong các lĩnh vực thiết kế, truyền thông, minh họa, hoạt hình, phim và media. Trong bối cảnh sáng tạo ngày càng trở thành trụ cột của nền kinh tế tri thức, giáo dục được xác định là chìa khóa để xây dựng lực lượng lao động sáng tạo, sẵn sàng đóng góp vào sự phát triển bền vững của kinh tế sáng tạo Việt Nam trong những năm tới.
Lê Long
