Xuất khẩu bứt phá, nhiều ngành chạm mốc 10 tỷ USD

Những con số biết nói

Theo số liệu từ Hải quan Việt Nam, tính đến hết quý III/2025, cả nước có tới 7 nhóm hàng vượt mốc 10 tỷ USD, chiếm gần 68% tổng kim ngạch xuất khẩu.

Trong đó, điện tử, máy tính và linh kiện dẫn đầu với 66,9 tỷ USD, tăng hơn 43% so với cùng kỳ năm trước.Điện thoại và linh kiện đạt 38,2 tỷ USD. Máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng đạt hơn 37 tỷ USD. Ba nhóm hàng này hợp thành “tam trụ” công nghiệp chế biến – chế tạo, đóng góp hơn một nửa tổng giá trị xuất khẩu.

Trong công nghiệp nhẹ, dệt may đạt 26,5 tỷ USD, giày dép 16,1 tỷ USD, tiếp tục duy trì sự ổn định. Bên cạnh đó, gỗ và sản phẩm gỗ đạt 11,1 tỷ USD, phương tiện vận tải và phụ tùng 11,4 tỷ USD, cho thấy năng lực tham gia sâu hơn vào chuỗi công nghiệp toàn cầu.

Những con số này phản ánh không chỉ sức bật ngắn hạn, mà còn là sự dịch chuyển cơ cấu theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và giảm dần phụ thuộc vào xuất khẩu thô.

Xuất khẩu không còn chỉ là “số lượng” mà đang chuyển dần sang “chất lượng”. Các ngành công nghệ cao, nhất là điện tử và linh kiện, chứng minh sự trỗi dậy của Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu. Sự tham gia của Samsung, LG, Intel, Foxconn, Pegatron, Luxshare… với những dự án hàng tỷ USD không chỉ tạo giá trị gia tăng, mà còn nâng cấp năng lực quản trị, kỹ năng lao động, tiêu chuẩn sản xuất.

Đặc biệt, ngành gỗ, tưởng chừng chỉ là nông lâm sản truyền thống, nay đạt 11,1 tỷ USD, cho thấy hướng đi đúng đắn khi tập trung vào chế biến sâu và sản phẩm xanh. Điều này phản ánh khả năng thích ứng với xu thế tiêu dùng mới: ưu tiên bền vững, tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải.

Theo dự báo, chỉ riêng kim ngạch nhập khẩu máy tính, sản phẩm điện tử và linh kiện trong năm 2025 có thể cán mốc 100 tỷ USD. Đây vừa là thách thức nhập siêu, vừa là cơ hội củng cố vai trò trung tâm của Việt Nam trong ngành công nghiệp điện tử toàn cầu.

Sóng gió toàn cầu và khả năng thích ứng

Xuất khẩu khởi sắc trong bối cảnh năm 2025 đầy bất ổn: Căng thẳng địa chính trị tiếp tục kéo dài. Chính sách tiền tệ thắt chặt tại Mỹ và EU khiến tiêu dùng suy giảm. Chủ nghĩa bảo hộ gia tăn, chuỗi cung ứng toàn cầu bị phân mảnh.

Thế nhưng, Việt Nam vẫn duy trì đà tăng trưởng, nhờ tận dụng hiệu quả các FTA thế hệ mới như CPTPP, EVFTA, RCEP. Những hiệp định này không chỉ mở cửa thị trường, mà còn thúc đẩy cải cách thể chế, buộc doanh nghiệp trong nước nâng cao chuẩn mực sản xuất.

Đặc biệt, làn sóng dịch chuyển chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc đã giúp Việt Nam nổi lên như một “điểm đến thay thế chiến lược”. Đây là thời điểm vàng để nâng cấp năng lực nội tại, tránh rơi vào “cái bẫy gia công” vốn là thách thức cố hữu nhiều năm qua.

Mỹ tiếp tục là thị trường lớn nhất của Việt Nam, nhất là với dệt may, gỗ, thủy sản, cà phê. EVFTA mở ra ưu đãi thuế quan, giúp nông sản và sản phẩm chế biến sâu tiến vào châu Âu thuận lợi hơn. Nhật Bản, thị trường “khó tính”, cũng đã mở cửa cho cá tra, tôm, trái cây Việt Nam, minh chứng cho năng lực thích ứng tiêu chuẩn cao.

Không chỉ mở rộng về lượng, hàng hóa Việt đã từng bước định vị thương hiệu tại các thị trường khó tính, thay vì chỉ “núp bóng” dưới tên đối tác nước ngoài. Đây là bước tiến dài, giúp xuất khẩu Việt Nam dần thoát khỏi hình ảnh “sản phẩm giá rẻ” để vươn tới “sản phẩm chất lượng cao”.

Xuất khẩu 9 tháng đầu năm 2025 không chỉ là những con số ấn tượng, mà còn là bằng chứng cho sự thích ứng chiến lược của nền kinh tế. Việt Nam đang định hình một vai trò mới: từ “công xưởng sản xuất” thành trung tâm công nghệ cao, từ “xuất khẩu số lượng” sang xuất khẩu chất lượng, gắn với tiêu chuẩn xanh và phát triển bền vững.

Trong bối cảnh thương mại toàn cầu còn nhiều bất ổn, sự đồng hành của Chính phủ, cộng đồng doanh nghiệp và lực lượng lao động sẽ là “tam giác vàng” giúp Việt Nam duy trì đà tăng trưởng. Đây vừa là động lực cho mục tiêu kinh tế năm 2025, vừa là nền tảng cho khát vọng dài hạn: xây dựng một nền kinh tế giàu mạnh, phồn vinh và bền vững.

Bảo Lam – Diễn đàn Doanh nghiệp