Vì sao Mỹ bất ngờ giảm thuế nhập khẩu thực phẩm?

Chính quyền Mỹ bất ngờ cắt giảm thuế nhập khẩu thịt bò, cà phê, chuối và nhiều mặt hàng thiết yếu khác nhằm hạ giá thực phẩm, trấn an cử tri giữa áp lực chi phí sinh hoạt tăng cao.

Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa ban hành một sắc lệnh cắt giảm thuế nhập khẩu đối với thịt bò, cà chua, cà phê và chuối — một động thái nhằm hạ giá thực phẩm trong bối cảnh chính quyền chịu sức ép từ cử tri phải giảm chi phí các mặt hàng thiết yếu hàng ngày.

Đây là bước đi mới nhất trong nỗ lực của Nhà Trắng nhằm hạ giá thực phẩm – nhóm chi phí khiến cử tri Mỹ đặc biệt bất mãn trong bối cảnh lạm phát kéo dài và niềm tin kinh tế suy yếu.

Các biện pháp mới được công bố chỉ vài ngày sau khi đảng Cộng hòa thất bại trong một loạt cuộc bầu cử địa phương quan trọng như Virginia hay New Jersey, nơi các đối thủ tập trung khai thác sự bức xúc của cử tri về chi phí sinh hoạt.

Danh mục miễn giảm thuế rộng chưa từng có

Theo sắc lệnh mới, Mỹ sẽ giảm hoặc miễn thuế đối với hàng trăm sản phẩm không thể sản xuất đủ trong nước, gồm thịt bò, cà phê, chuối, quả hạch, cacao, nước cam cô đặc, dứa và nhiều loại phân bón, gia vị, hạt giống. Một quan chức Nhà Trắng cho biết đây là “bước tiếp theo” trong chiến lược đàm phán – điều chỉnh thuế quan linh hoạt của Tổng thống Mỹ.

Đại diện thương mại Mỹ Jamieson Greer nhấn mạnh chính sách mới “đúng như những gì Tổng thống đã cam kết trước đó về việc tạo ra các miễn trừ cho các mặt hàng thiết yếu”.

Giá thịt bò tại Mỹ đang ở mức kỷ lục do đàn gia súc trong nước giảm mạnh trong nhiều năm qua, buộc Mỹ ngày càng phụ thuộc vào nhập khẩu. Kế hoạch tăng mua thịt bò từ Argentina từng vấp phải phản đối dữ dội từ giới nông dân chăn nuôi Mỹ, nhóm vốn là cử tri quan trọng của ông Trump. Nhà Trắng phải đưa ra các cam kết hỗ trợ ngành chăn nuôi trong nước như mở rộng chăn thả trên đất liên bang.

Cũng trong tình trạng căng thẳng là thị trường cà phê. Thương mại cà phê Brazil – nguồn cung lớn nhất – gần như bị tắc nghẽn sau khi ông Trump áp mức thuế có tổng cộng 50% từ tháng 7. Xuất khẩu cà phê Brazil sang Mỹ giảm hơn 50% từ tháng 8 đến tháng 10, theo dữ liệu của Cecafé. Sản lượng cà phê nội địa Mỹ chỉ mang tính tượng trưng, khiến nguồn cung thiếu hụt đẩy giá lên mức cao nhất lịch sử.

Mặc dù sắc lệnh mới sẽ loại bỏ mức thuế 10% theo cơ chế thuế đối ứng, mức phụ thu 40% được dùng để trừng phạt Brazil vẫn được giữ nguyên. Điều đó đồng nghĩa chi phí nhập khẩu cà phê và thịt bò từ quốc gia Nam Mỹ này vẫn rất cao, và thị trường khó hạ nhiệt ngay.

“Dễ thở” hơn cho Mỹ Latin

Song song với việc cắt giảm thuế, Washington cũng công bố một loạt thỏa thuận khung với Argentina, Guatemala, El Salvador và Ecuador. Các thỏa thuận này tập trung vào những mặt hàng mà Mỹ không sản xuất đủ trong nước – chủ yếu là chuối, cà phê, thịt bò và một số trái cây nhiệt đới.

Thỏa thuận với Argentina được đánh giá là đáng chú ý nhất. Buenos Aires sẽ mở cửa thị trường cho các sản phẩm của Mỹ như thuốc, hóa chất, máy móc, thiết bị y tế và sản phẩm công nghệ thông tin. Đổi lại, Mỹ sẽ giảm thuế đối với một số tài nguyên thiên nhiên và thành phần dược phẩm mà Mỹ không sản xuất được.

Đây là bước hỗ trợ mới nhất dành cho Tổng thống Javier Milei – một lãnh đạo tương đồng với ông Trump. Trước đó, Washington đã tung gói hỗ trợ tài chính 20 tỷ USD để cứu đồng peso khỏi đợt bán tháo thị trường hồi tháng trước.

Tuy nhiên, do Argentina là thành viên Mercosur, nước này bị hạn chế trong việc ký các hiệp định thương mại quy mô lớn. Việc các nước Mercosur cho phép mỗi thành viên tự lựa chọn tối đa 50 mặt hàng để đàm phán song phương là lý do giúp thỏa thuận Mỹ–Argentina lần này có thể đạt được bước tiến.

Tiến thoái lưỡng nan cho nông sản Mỹ

Việc Mỹ nhập khẩu ngày càng nhiều mặt hàng nhiệt đới không thể tự trồng trong nước đã khiến thâm hụt thương mại nông sản nới rộng. Ước tính, giá trị nhập khẩu các sản phẩm này đạt 39,4 tỷ USD năm nay, chiếm 18% tổng nhập khẩu nông sản Mỹ. Chỉ riêng cà phê đã chiếm tới một phần ba.

Những miễn giảm thuế lần này được kỳ vọng sẽ giảm áp lực chi phí với người tiêu dùng, đồng thời giảm bớt các đợt tăng giá liên tục trong nhiều năm.

Tuy vậy, phần lớn thuế quan được ông Trump cắt giảm lần này chính là các mức thuế mà ông mới áp thời gian gần đây. Theo đó, hiệu ứng thực tế lên giá hàng hóa có thể chỉ giúp thị trường “quay về điểm xuất phát”, chứ không tạo ra một cú hạ giá mạnh.

Trong khi ký sắc lệnh mở cửa chính phủ liên bang trở lại hôm thứ Tư, ông Trump cam kết sẽ tiếp tục giảm chi phí sinh hoạt và giữ cho nước Mỹ có thể chi trả được. Những phát biểu này phản ánh rõ ưu tiên mới của Nhà Trắng là trấn an cử tri về kinh tế trước cuộc bầu cử sắp tới.

Nam Trần – Diễn đàn Doanh nghiệp