VCCI kiến nghị gỡ vướng thủ tục đầu tư

Theo đó, VCCI cho rằng, việc thu hẹp diện dự án phải chấp thuận chủ trương đầu tư cần được xem xét kỹ lưỡng trên cơ sở đối chiếu với các quy định pháp luật khác, đặc biệt là Luật Đất đai và Luật Đấu thầu.

Cụ thể, liên quan đến “thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư”, Dự thảo Tờ trình đề xuất thu hẹp diện dự án phải thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư của Ủy ban nhân dân (UBND) cấp tỉnh đối với các dự án đã được công bố để lựa chọn nhà đầu tư theo hình thức đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư theo đó, UBND cấp tỉnh chấp thuận chủ trương đầu tư đối với “Dự án đề xuất sử dụng tài nguyên (nguồn lực) như đất, rừng, biển, khoáng sản (trừ các dự án đã được công bố để lựa chọn nhà đầu tư theo hình thức đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư)”; “Dự án sử dụng đất, khu vực biển tại tại đảo và xã, phường, thị trấn biên giới; xã, phường, thị trấn ven biển; khu vực khác có ảnh hưởng đến quốc phòng, an ninh”; “Dự án có quy mô lớn, quan trọng trong lĩnh vực cảng biển, sân bay, điện, khu công nghiệp,…”.

Theo đề xuất này, sẽ có dự án đề xuất sử dụng đất thuộc trường hợp không phải chấp thuận chủ trương đầu tư (những trường hợp phải đấu thầu, đấu giá) và những trường hợp phải chấp thuận chủ trương đầu tư.

Tuy nhiên, VCCI chỉ ra rằng, theo quy định của Luật Đất đai, điều kiện để đấu giá đất là “có trong kế hoạch sử dụng đất hàng năm cấp huyện” (điểm b khoản 2 Điều 125), để có trong kế hoạch sử dụng đất hàng năm cấp huyện dự án phải được chấp thuận chủ trương đầu tư của UBND cấp tỉnh (đối với những dự án thuộc trường hợp phải chấp thuận chủ trương đầu tư của UBND cấp tỉnh).

Điều kiện để đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư “Thuộc danh mục các khu đất thực hiện đấu thầu dự án đầu tư có sử dụng đất được Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định” (điểm a khoản 3 Điều 126 Luật Đất đai); “Căn cứ danh mục các khu đất thực hiện đấu thầu dự án đầu tư có sử dụng đất được Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định, cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về đầu tư hoặc nhà đầu tư lập hồ sơ đề nghị chấp thuận chủ trương đầu tư làm cơ sở thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư.” (khoản 1 Điều 10 Nghị định 115/2024/NĐ-CP).

Thực tế hiện nay, các văn bản pháp luật vẫn đang quy định theo hướng dự án thuộc diện đấu giá, đấu thầu vẫn phải có quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư trước. Luật Đầu tư 2020 đã từng giải quyết sự chồng chéo này bằng việc xác định rõ trước tiên xác định dự án nào phải chấp thuận chủ trương đầu tư, sau đó mới lựa chọn phương thức đấu giá, đấu thầu hay chấp thuận nhà đầu tư.

Do đó, VCCI đề nghị các chính sách mới cần đảm bảo tính thống nhất và làm rõ định hướng kiến nghị sửa đổi các văn bản pháp luật liên quan (đất đai, đấu thầu, nhà ở, bất động sản…) về việc thực hiện dự án đầu tư trong trường hợp dự án không chấp thuận chủ trương đầu tư; trong trường hợp dự án có đề xuất sử dụng đất, rừng, biển, khoáng sản, có quy mô lớn … thì trường hợp nào phải chấp thuận chủ trương đầu tư, trường hợp nào không phải chấp thuận chủ trương đầu tư.

Đặc biệt, VCCI đề nghị cần xác định rõ phương thức lựa chọn nhà đầu tư trong trường hợp dự án phải chấp thuận chủ trương đầu tư. Bởi lẽ, những dự án sử dụng đất đã được công bố để lựa chọn nhà đầu tư theo hình thức đấu giá quyền sử dụng đất hoặc đấu thầu thì không thuộc diện phải chấp thuận chủ trương. Như vậy, ngoài hai hình thức quen thuộc là đấu giá và đấu thầu, cần làm rõ cơ chế lựa chọn nhà đầu tư áp dụng cho các dự án thuộc diện chấp thuận chủ trương đầu tư.

Đối với chính sách quản lý hoạt động đầu tư ra nước ngoài, VCCI bày tỏ sự đồng tình với Bộ Tài chính khi lựa chọn phương án bãi bỏ thủ tục chấp thuận chủ trương và cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư ra nước ngoài (Phương án 1).

Theo VCCI, việc áp đặt thủ tục cấp phép theo quy mô vốn hay ngành nghề là không hợp lý, tạo gánh nặng không cần thiết, trong khi chủ trương của Nhà nước là khuyến khích doanh nghiệp đầu tư ra nước ngoài để mở rộng thị trường, nâng cao năng lực và thu hút ngoại tệ về cho đất nước. Do vậy, chỉ nên quản lý thông qua việc đăng ký giao dịch ngoại hối với Ngân hàng Nhà nước để kiểm soát dòng tiền, thay vì cấp phép nhiều tầng nấc.

Bài: Yến Nhung – Ảnh: Quốc Tuấn (Diễn đàn Doanh nghiệp)