Tiếp tục bổ sung các quy định trước kỳ xem lại nâng hạng vào tháng 3/2026

Bà Phạm Thị Thùy Linh – Trưởng Ban Phát triển Thị trường Chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) cho biết, đối với UBCKNN và các Sở, Công ty lưu ký, luôn có một lộ trình để triển khai các bước để mà thị trường phát triển bền vững, hấp dẫn hơn, tạo niềm tin cho nhà đầu tư và các doanh nghiệp tham gia.

Thời gian qua chúng ta đón nhận nhiều tin vui như FTSE Russell nâng hạng trong tháng 10, một loạt quyết định về chiến lược phát triển nâng hạng chứng khoán đến 2030, quyết định về tái cơ cấu nhà đầu tư và phát triển ngành quỹ, quyết định về tuyên truyền đào tạo nhà đầu tư, bà Linh chia sẻ tại Diễn đàn Đầu tư Việt Nam 2026.

“Với loạt chính sách lớn thì chúng tôi thấy có quá nhiều việc để làm. Việc nâng hạng vừa rồi chỉ là điểm bắt đầu, bởi khi nhà đầu tư nước ngoài (NĐTNN) vào đây thì phải hướng đến chuẩn quốc tế để hòa nhập.

Trong hai tháng tới sẽ có văn bản liên quan đến sửa đổi một số quy định cho phép NĐTNN được đặt lệnh qua công ty môi giới toàn cầu, chúng tôi đã có những sơ thảo đầu tiên để các bên tham gia có ý kiến, kỳ vọng trong năm nay có quyết định để kịp trước kỳ review nâng hạng tháng 3/2026.

Về sở hữu nước ngoài cũng đang kiến nghị sửa đổi, làm sao để nâng tỷ lệ sở hữu nước ngoài tại các công ty, nới rộng theo hướng để các bộ ngành rà soát ngành nghề nhằm giảm bớt hạn chế sở hữu nước ngoài, qua đó mở room cho nhà đầu tư nước ngoài”, bà Linh cho biết.

Thời gian tới, theo bà Phạm Thị Thùy Linh, chúng ta còn triển khai văn bản cấp Nghị định Chính phủ để có quy định liên quan đến các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo lên niêm yết. Đây là các doanh nghiệp có đặc điểm riêng, cần có chính sách phù hợp để họ có thể lên sàn thu hút vốn, trong giai đoạn đầu họ có doanh thu lớn nhưng đầu tư công nghệ lớn, nên nếu tính đến chỉ tiêu lợi nhuận để niêm yết thì rất khó.

Về IPO gắn với niêm yết, nội dung này hiện đã triển khai với Nghị định 245 để giảm thủ tục hành chính, để tạo điều kiện cho doanh nghiệp tham gia trên sàn chứng khoán.

Ngoài ra, bà Linh cũng cho biết trong năm tới, cơ quan quản lý sẽ tính toán làm sao để triển khai CCP – đây là yêu cầu của MSCI và điểm ưu việt là các giao dịch không có hoàn/hủy, là cơ sở quan trọng để triển khai bán chứng khoán chờ về.

Về giao dịch xuyên trưa, đại diện cơ quan quản lý cho biết rất muốn triển khai sớm để phù hợp nhà đầu tư nước ngoài. Họ muốn có phiên giao dịch thỏa thuận để đổi rổ, nên cần thời gian giao dịch kéo dài hơn.

“Nếu trong trường hợp có phiên giao dịch xuyên trưa, đây là lợi thế để kéo dài các phiên giao dịch thỏa thuận như thế, tuy nhiên cần phối hợp với sở và công ty lưu ký để xem có thể triển khai hay không, hy vọng có thể triển khai trong năm 2026”, theo bà Linh.

Theo ông Nguyễn Sơn – Chủ tịch Hội đồng Thành viên Tổng Công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam (VSDC), VSDC đang triển khai đồng loạt nhiều dự án hạ tầng công nghệ như nền tảng STP, cơ sở dữ liệu quỹ đầu tư, cơ chế CCP và nâng cấp hệ thống KRX – những cấu phần then chốt phục vụ mục tiêu nâng hạng thị trường vào 2026.

Ông Sơn cũng nhấn mạnh có nhiều việc phải làm trước kỳ review nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam theo đánh giá FTSE Russell vào tháng 3 tới đây; xa hơn là để đạt mục tiêu nâng hạng theo chuẩn MSCI.

VSDC còn rất nhiều việc phải làm, kể cả từ các việc đã thực hiện. Đầu tiên là bỏ pre-funding (giao dịch ký quỹ của NĐTNN, hiện đã có quy định non pre -funding song triển khai thực tiễn vẫn cần cải thiện). Theo đó, ông Sơn cho biết VSDC đang hướng đến nền tảng STP giữa các ngân hàng nước ngoài với các công ty chứng khoán, đòi hỏi kết nối với core của các công ty nước ngoài, yêu cầu chất lượng kỹ thuật cao. VSDC kỳ vọng sẽ thực hiện sớm trước kỳ tháng 3/2026. Đây cũng là yêu cầu của một số quỹ đầu tư nước ngoài.

Tiếp theo là chuẩn hóa nhà đầu tư. Hiện số đông nhà đầu tư trên thị trường là cá nhân, vốn mang tâm lý đám đông. Việc cần hướng tới là lập các tổ chức đầu tư, định chế đầu tư, để thay vì tự đầu tư thì cá nhân sẽ đầu tư thông qua các định chế đó. VSDC được giao chủ trì xây dựng nền tảng dữ liệu, đánh giá dữ liệu đó và xem xét hiệu quả của các quỹ, quỹ nào cao để giới thiệu đến nhà đầu tư. Vấn đề xây dựng nền tảng CCP, giúp bỏ ký quỹ trước giao dịch, của cả trong nước và nước ngoài, từ đó nâng cao tính công bằng cũng được ông Sơn đề cập.

Ông cho biết dự kiến đến quý I/2027 sẽ vận hành giai đoạn I CCP (đây cũng là mục tiêu theo lộ trình Chính phủ đặt ra). Một pháp nhân mới sẽ được lập để thực hiện, phù hợp với đặc thù thị trường Việt Nam. Đây là cam kết với FTSE và cũng là yêu cầu của MSCI, ông Sơn nói.

Đáng chú ý, với KRX, VSDC có các cấu phần kỳ vọng như giao dịch xuyên trưa, bán khống… , các sản phẩm phái sinh mà nhà đầu tư đang rất chờ đợi từ nền tảng giao dịch mới. Tuy nhiên, thời điểm đưa sản phẩm vào thực tế cần tính toán kỹ. KRX tuy đã xây dựng lâu nhưng chỉ mới vận hành gần đây, nên có nhiều yếu tố cần xem xét kỹ để áp dụng các sản phẩm mới. Một nhiệm vụ nữa của cơ quan quản lý là thị trường giao dịch tín chỉ carbon, cuối 2025 hoặc đầu năm sau dự kiến sẽ đưa vào vận hành, theo lãnh đạo VSDC.

Về sản phẩm phái sinh, bà Linh tiết lộ, cơ quan quản lý đang nghiên cứu phát triển thêm các sản phẩm phái sinh liên quan quyền chọn chỉ số, một số sản phẩm phái sinh vàng thì cũng có nghiên cứu, các phần về trái phiếu xanh, đẩy mạnh các mã trái phiếu quốc tế.

Với các quỹ đầu tư, UBCKNN cũng đang chỉ đạo VNX và các Sở con đẩy nhanh phát triển thêm các bộ chỉ số, làm cơ sở cho các quỹ phát triển thêm sản phẩm dựa trên chỉ số…

Lê Mỹ – Diễn đàn Doanh nghiệp