Thị trường tài sản mã hóa Việt Nam: Từ xu hướng tới động lực tăng trưởng kinh tế hai chữ số

Việt Nam ghi nhận dòng vốn tài sản mã hóa vượt 220 tỷ USD trong năm 2025, tăng 55% so với năm trước đó. Sự bùng nổ của thị trường tài sản mã hoá được kỳ vọng sẽ tạo nền tảng để Việt Nam từng bước định vị vai trò trung tâm tài chính số của khu vực và thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai chữ số theo Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Ngày 2/10/2025, trong khuôn khổ Ngày hội Đổi mới Sáng tạo Quốc gia, Diễn đàn “Thị trường tài sản số: Từ xu hướng tới bứt phá” được Bộ Tài chính, Bộ Khoa học và Công nghệ, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và Hiệp hội Blockchain & Tài sản số Việt Nam (VBA) phối hợp tổ chức.

Phát biểu khai mạc, ông Vũ Quốc Huy, Giám đốc Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Quốc gia nhấn mạnh bối cảnh kinh tế số toàn cầu đang chứng kiến sự dịch chuyển mạnh mẽ, trong đó tài sản mã hóa (TSMH) nổi lên với tốc độ tăng trưởng nhanh chưa từng có.

Số liệu từ Chainalysis cho thấy giá trị giao dịch trên chuỗi tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương đã tăng từ 81 tỷ USD hàng tháng vào tháng 7/2022 lên 244 tỷ USD vào cuối năm 2024, gấp ba lần chỉ trong 30 tháng, đưa khu vực trở thành thị trường phát triển nhanh nhất thế giới.

Trong đó, Việt Nam hiện đứng thứ ba trong khu vực với dòng vốn TSMH vào thị trường vượt 220 tỷ USD, tăng 55% so với năm trước đó, phản ánh rõ nhu cầu lớn trong chuyển tiền, tiết kiệm và ứng dụng trong các dịch vụ số. Tuy nhiên, phần lớn hoạt động vẫn diễn ra trên các sàn quốc tế, gây tổn hại về thuế và ảnh hưởng đến công tác phòng chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố (AML/CFT), phòng chống tội phạm công nghệ cao, đặt ra yêu cầu xây dựng thị trường trong nước minh bạch, có kiểm soát và bảo vệ quyền lợi các bên liên quan.

Chia sẻ về bức tranh TSMH toàn cầu, ông Phan Đức Trung, Chủ tịch VBA, Chủ tịch Công ty 1Matrix cho biết token hóa tài sản thực (RWA – Real World Assets) đang trở thành xu hướng không thể đảo ngược với quy mô lên tới 19.000 tỷ USD vào năm 2033, tương đương hơn 10% GDP toàn cầu, theo báo cáo của BCG. Đây là một bước đột phá trong đổi mới tài chính, có thể so sánh với sự ra đời của quỹ tương hỗ vào thập niên 1970 và quỹ hoán đổi danh mục (ETFs) vào thập niên 1990.

Ở Việt Nam, ông Trung cho rằng, việc sớm triển khai thí điểm với những loại tài sản có tính an toàn và minh bạch như trái phiếu Chính phủ, quỹ thị trường tiền tệ hay tín phiếu kho bạc phù hợp với định hướng tại Nghị quyết 05 sẽ giúp thị trường khởi động theo chuẩn mực quốc tế và tạo nền tảng phát triển bền vững. Đồng thời, ông nhấn mạnh tầm quan trọng của hợp tác quốc tế, coi việc đẩy mạnh kết nối với các định chế tài chính hàng đầu như BlackRock, Franklin Templeton, HSBC hay JPMorgan là bước đi then chốt để tham khảo chuẩn mực, áp dụng thông lệ toàn cầu và thu hút dòng vốn dài hạn.

Còn theo ông Tô Trần Hòa, Phó Trưởng ban Phát triển thị trường Chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Nghị quyết 05/2025/NQ-CP về thí điểm thị trường TSMH được Chính phủ ban hành ngày 9/9/2025 là nền tảng quan trọng cho việc hình thành thị trường TSMH trong nước. Việc thí điểm thị trường TSMH không chỉ mở đường cho đổi mới sáng tạo, mà còn đóng vai trò “bộ lọc”, loại bỏ những mô hình tiềm ẩn rủi ro. Nhờ đó, thị trường có thể vận hành minh bạch, tạo niềm tin cho nhà đầu tư trong và ngoài nước, đồng thời giúp Việt Nam hội nhập với tiêu chuẩn quốc tế trong quản lý TSMH.

Đồng quan điểm, ông David Chan, Giám đốc Phát triển thị trường tại Hồng Kông, BCG nhận định TSMH là phần mở đầu của một xu thế rộng lớn hơn – xu thế “on-chain economy flywheel” – cơ chế tăng trưởng tự củng cố của nền kinh tế, hoạt động và giao dịch trực tiếp trên blockchain. Đồng thời, các nền kinh tế lớn đang hành động quyết liệt: Mỹ ban hành Đạo luật Genius về stablecoin, Liên minh Châu Âu triển khai MiCA, trong khi hơn 90% ngân hàng trung ương toàn cầu đã nghiên cứu hoặc thí điểm CBDC. Những bước đi này cho thấy RWA không còn là khái niệm mới nổi, mà đang trở thành chuẩn mực định hình lại cấu trúc của thị trường tài chính quốc tế.

Tuy nhiên, ông David cũng khuyến cáo, Tài sản kỹ thuật số cũng đề ra những rủi ro mới nên các quốc gia cũng cần có hướng dẫn về quy định và hợp tác công tư để hướng tới mục tiêu phát triển chung.

Trên góc độ phòng chống tội phạm trong lĩnh vực TSMH, Thượng tá Nguyễn Thành Chung, Phó Trưởng phòng 4, Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05), Bộ Công an, cho biết Nghị quyết 05 và Luật Công nghiệp Công nghệ số sẽ là căn cứ quan trọng giúp tăng cường hiệu quả công tác phòng chống tội phạm công nghệ.

Theo ông Chung, các TSMH đang có xu hướng bị lợi dụng để huy động vốn trái phép và các hoạt động trái phép khác trên không gian mạng, tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng an ninh quốc gia, trật tự xã hội, thất thoát thuế và công tác điều hành vĩ mô của Ngân hàng Nhà nước, Chính phủ. Trong các vụ án, vụ việc lừa đảo chiếm đoạt sản trên không gian mạng, phần lớn tiền do phạm tội mà có được chuyển thành TSMH thông qua giao dịch trao đổi, mua bán ngang hàng được tổ chức tại các sàn quốc tế như Binance, HTX, OKX,… với giá trị giao dịch hàng ngày lên tới hàng nghìn tỷ đồng.

Bên cạnh đó, đại diện Cục A05 còn lưu ý nguy cơ các sàn giao dịch tài sản mã hoá không được cấp phép thu thập, lưu trữ lượng lớn thông tin khách hàng nhưng không tuân thủ các quy định của Luật An ninh mạng, Luật Bảo vệ Dữ liệu cá nhân,… “Vì vậy, việc giao dịch tài sản mã hoá tại các sàn giao dịch nội địa được cấp phép không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống rửa tiền và tài trợ khủng bố của các cơ quan quản lý mà còn trực tiếp đảm bảo quyền lợi khách hàng khi có tranh chấp xảy ra,”, ông Chung nhấn mạnh.

Theo GS.TS Phan Trung Lý, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, quy định pháp luật hiện hành mới dừng ở mức nguyên tắc, cần sớm ban hành các thiết chế quản lý chuyên trách để biến tài sản mã hoá từ tiềm năng thành động lực tăng trưởng “2 con số”. Các cơ quan quản lý cần cụ thể hoá khung pháp lý cho tài sản số và blockchain, làm rõ các định nghĩa liên quan đến tài sản số, quyền sở hữu, xử lý tranh chấp, nghĩa vụ thuế, bảo vệ người tiêu dùng và tiêu chuẩn an ninh mạng. “Chính sách phải vừa đủ để bảo vệ, vừa linh hoạt để tạo điều kiện cho đổi mới”, ông Lý nhấn mạnh.

Đồng thời, theo ông Lý, việc phát triển thị trường TSMH cần bảo đảm an ninh, quyền con người và dữ liệu, phát triển sản phẩm số đi đôi với luật về dữ liệu cá nhân, an ninh mạng, chống rửa tiền – những yêu cầu phù hợp với tinh thần hoàn thiện Nhà nước pháp quyền (Nghị quyết 27-NQ/TW). Đặc biệt là nâng cao năng lực quản trị và nguồn nhân lực số để tận dụng blockchain và nền tảng số, Nhà nước cần đầu tư đào tạo, đổi mới cơ chế hành chính (quy trình số hóa), đồng thời tạo sân chơi công bằng cho tư nhân theo tinh thần Nghị quyết 68-NQ/TW.

Lê Long