Tháo gỡ vướng mắc cho các hộ kinh doanh trong chuyển đổi mô hình và kê khai thuế
Ngày 16/12/2025 tại Hà Nội, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp cùng Công ty Cổ phần Công nghệ KiotViet và các đơn vị liên quan tổ chức hội thảo “Giải mã chuyển đổi mô hình và kê khai thuế: Từ thực tiễn hộ kinh doanh”, trong bối cảnh gần 5 triệu hộ kinh doanh trên cả nước sẽ chuyển từ hình thức nộp thuế khoán sang kê khai từ ngày 1/1/2026.
Sự thay đổi này được đánh giá là bước ngoặt lớn trong quản lý thuế đối với khu vực hộ kinh doanh. Trước đó, ngày 31/10/2025, Cục Thuế đã ban hành Quyết định triển khai “60 ngày cao điểm chuyển đổi mô hình từ thuế khoán sang kê khai đối với hộ kinh doanh”. Tuy nhiên, trên thực tế, quá trình chuyển đổi đặt ra nhiều băn khoăn, đặc biệt với các hộ kinh doanh quen phương thức thủ công, hạn chế về nền tảng số và mang tâm lý e ngại khi thay đổi mô hình hoạt động. Hội thảo được tổ chức nhằm làm rõ các “vùng xám”, tháo gỡ vướng mắc và giúp hộ kinh doanh yên tâm tuân thủ quy định, hướng tới phát triển bền vững.
Phát biểu khai mạc, ông Nguyễn Quang Vinh, Phó Chủ tịch VCCI, nhấn mạnh vai trò và đóng góp quan trọng của khu vực hộ kinh doanh đối với ngân sách nhà nước, tăng trưởng kinh tế và an sinh xã hội. Việc chuyển đổi mô hình quản lý thuế không nhằm gây khó khăn, mà là bước đệm để hộ kinh doanh phát triển minh bạch, công bằng và bền vững hơn.
“Với vai trò đại diện cộng đồng doanh nghiệp, VCCI xác định việc đồng hành, hỗ trợ hộ kinh doanh trong quá trình chuyển đổi là nhiệm vụ lâu dài, mang ý nghĩa chiến lược, đồng thời cho rằng quá trình kê khai thuế cần được thực hiện theo hướng thuận lợi, đơn giản và minh bạch để phù hợp với năng lực của người kinh doanh nhỏ lẻ.” – ông Nguyễn Quang Vinh khẳng định.
Từ góc độ cơ quan quản lý, ông Mai Sơn, Phó Cục trưởng Cục Thuế, cho biết ngành thuế đang đẩy mạnh truyền thông, đối thoại và tổ chức nhiều tọa đàm nhằm giúp người nộp thuế hiểu rõ quy định và chủ động thực hiện nghĩa vụ. Cùng với đó, ngành thuế sẽ phân nhóm hộ kinh doanh theo quy mô và điều kiện hoạt động, kết nối với các nhà cung cấp phần mềm kế toán, khai thuế phù hợp, qua đó hỗ trợ quá trình chuyển đổi diễn ra thuận lợi hơn.
Tại hội thảo, ông Phạm Ngọc Thạch, Phó Trưởng Ban Pháp chế VCCI, đã chỉ ra những thách thức lớn khi hộ kinh doanh chuyển sang kê khai, trong đó có việc gia tăng chi phí và thời gian quản lý hóa đơn, chứng từ, khó khăn trong việc sử dụng hóa đơn điện tử, thiết bị tính tiền do hạn chế về năng lực công nghệ và thói quen ghi chép thủ công. Đồng thời, khuyến nghị hộ kinh doanh cần chủ động cập nhật quy định pháp luật, đồng thời lựa chọn giải pháp công nghệ phù hợp để công nghệ trở thành công cụ hỗ trợ, thay vì rào cản.
Ở góc độ doanh nghiệp công nghệ, ông Đỗ Tuấn Anh, Phó Tổng giám đốc Công ty cổ phần Công nghệ KiotViet, cho rằng khả năng tiếp cận công nghệ của hộ kinh doanh phụ thuộc nhiều vào độ tuổi, ngành nghề và môi trường kinh doanh. Do đó, sự thấu hiểu và đồng hành trong từng giai đoạn chuyển đổi là yếu tố then chốt để chuyển đổi số thành công. Các giải pháp cần được triển khai theo lộ trình, giải quyết từng bài toán cụ thể, từ khảo sát ban đầu đến hỗ trợ vận hành sau chuyển đổi.
Phiên thảo luận cũng ghi nhận nhiều câu hỏi sát thực tiễn của các hộ kinh doanh, xoay quanh việc xử lý chi phí đầu vào không có hóa đơn, ghi nhận chứng từ thay thế, cũng như chuẩn bị điều kiện để chuyển lên mô hình doanh nghiệp. Đại diện cơ quan thuế và các chuyên gia đã trực tiếp giải đáp, nhấn mạnh chủ trương chuyển đổi không nhằm gây áp lực, mà hướng tới chuẩn hóa hoạt động sản xuất – kinh doanh, tạo nền tảng minh bạch cho sự phát triển dài hạn của khu vực kinh tế tư nhân.
Hội thảo khép lại với thông điệp xuyên suốt về tinh thần đồng hành giữa cơ quan quản lý, tổ chức đại diện doanh nghiệp và các đơn vị công nghệ trong quá trình chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai. Thời điểm xóa bỏ thuế khoán đang đến gần, hộ và cá nhân kinh doanh được khuyến nghị chủ động chuẩn bị, từng bước làm quen với việc quản lý sổ sách, chứng từ và ứng dụng công nghệ, để thích ứng hiệu quả với cơ chế mới, giảm thiểu rủi ro và phát triển theo hướng minh bạch, bền vững.
Tuần Hùng
