Tăng trưởng lợi nhuận doanh nghiệp đến từ khoản thu nhập không thường xuyên

Theo thống kê tại báo cáo kết quả kinh doanh quý II của FiinGroup vừa ra mắt, Nhóm Phân tích Dữ liệu Khối Dịch vụ Thông tin Tài chính của FiinGroup cho biết lợi nhuận (LN) toàn thị trường tăng mạnh +34,6% YoY trong quý II/2025, mức tăng cao nhất trong hơn 6 quý, chủ yếu nhờ tăng trưởng đột biến ở nhóm Phi tài chính (+56,1% YoY).

Tuy nhiên, gần một nửa lợi nhuận tăng thêm (so với cùng kỳ) của nhóm Phi tài chính trong quý II đến từ các khoản thu nhập không thường xuyên (đánh giá lại tài sản sau M&A, nhận tài trợ, lãi tỷ giá…), trong khi doanh thu tăng thấp (+7,2%) và biên EBIT cải thiện không đáng kể, cho thấy nền tảng phục hồi còn yếu.

Ở nhóm Tài chính, Ngân hàng tăng trưởng ổn định nhưng ở mức thấp (+17,8% YoY), tiếp tục xu hướng chững lại từ đầu năm và không còn đóng vai trò dẫn dắt lợi nhuận toàn thị trường trong ngắn hạn.

Bóc tách theo chất lượng tài sản từng nhóm ngành, Nhóm Phân tích Dữ liệu chia thành các nhóm “Tăng trưởng”, “Hồi phục”, “Giảm tốc” và “Suy giảm”.

Ở nhóm Tăng trưởng, LNST duy trì tăng cao ở Bất động sản và Hàng cá nhân & Gia dụng. Đáng chú ý là Tiện ích với lợi nhuận chuyển từ Hồi phục sang Tăng trưởng (nhờ nhóm Điện).

Ở đây, có thể nêu thêm một số các đơn vị Phi Tài chính có lợi nhuận đến từ các hoạt động đánh giá lại tài sản sau M&A, nhận tài trợ, lãi tỷ giá… Điển hình như một trong những doanh nghiệp lớn Công ty CP Trung tâm hội chợ Triển lãm Việt Nam (VEFAC, UpCOM: VEF) trong 6 tháng đầu đạt doanh thu gần 45.000 tỷ đồng, gấp hơn 89.000 lần cùng kỳ nhờ chuyển nhượng dự án Vinhomes Global Gate; lãi sau thuế đạt 15.250 tỷ đồng, thực hiện 95% kế hoạch năm.

Ở nhóm Hồi phục, ghi nhận LNST bắt đầu hồi phục ở Dịch vụ Tài chính (là chủ yếu Chứng khoán) nhờ hoạt động Tự doanh trong bối cảnh thị trường có đợt tăng giá mạnh (VN-INDEX +28% từ 9/4-30/6). Thanh khoản và xu hướng tăng giá duy trì tích cực gần đây sẽ đưa Chứng khoán sớm chuyển sang nhóm Tăng trưởng, theo FiinGroup.

Kết quả này khá sát với hàng loạt doanh nghiệp CTCK đã công bố kết quả lợi nhuận đột biến trong nửa cuối năm. Đặc biệt, với TTCK liên tục lập đỉnh trong tháng 7-8 và vẫn đang neo ở vùng điểm đỉnh với thanh khoản tích cực nhất trong tháng 8, khả năng quý III sẽ là thời điểm chứng kiến những kết quả kinh doanh dẫn dắt Tăng trưởng của nhóm này trên toàn thị trường.

Nhóm Phi tài chính vươn lên dẫn dắt lợi nhuận toàn thị trường quý II, nhưng nếu trừ thu nhập không thường xuyên, sẽ chỉ còn tăng trường 26,5% – quý thứ 2 liên tiếp giảm.

Với Ô tô & Phụ tùng, tăng trưởng đột biến đến từ khoản đánh giá lại tài sản của HHS phát sinh từ thương vụ hợp nhất BĐS CRV.

Cụ thể, hoạt động M&A đã giúp CTCP Đầu tư Dịch vụ Hoàng Huy (HoSE: HHS) ghi mức lợi nhuận sau thuế quý II và bán niên 2024 lên tới 3.506 tỷ đồng – mức lãi cao nhất trong lịch sử hoạt động của doanh nghiệp và tương ứng tăng hơn 34 lần so với cùng kỳ l. Cụ thể khoản doanh thu tài chính này phát sinh từ việc HHS thực hiện hợp nhất báo cáo tài chính của các công ty trong đó có CTCP Tập đoàn Bất động sản CRV. Trong kỳ, HHS đã hoàn tất thương vụ mua lại 99,99% vốn tại CTCP HHS Capital – đơn vị sở hữu 7,45% CRV. Theo chuẩn mực kế toán, công ty đã tiến hành đánh giá lại giá trị hợp lý các khoản đầu tư tại công ty con, tạo ra khoản lãi đánh giá lại 3.491 tỷ đồng, chiếm gần như toàn bộ doanh thu tài chính quý II/2025.

Một số ngành ghi nhận hồi phục đáng chú ý khác là Dầu khí, Bảo hiểm, Xây dựng & Vật liệu, Thực phẩm & Đồ uống.

Ở nhóm Giảm tốc, từng dẫn dắt tăng trưởng các quý trước, Ngân hàng và CNTT đang ghi nhận xu hướng giảm tốc. Với CNTT, LNST Q2-2025 hụt đà tăng (+18,7% YoY), thấp hơn so với kỳ vọng (bình quân >20%/quý).

Ở nhóm Suy giảm: Sau khi Giảm tốc trong quý 1,LNST của Hàng hóa & Dịch vụ công nghiệp giảm -9,3% YoY trong quý II, chủ yếu do ACV và MVN, theo Nhóm phân tích Dữ liệu.

Với kết quả kết thúc bán niên 2025, tỷ lệ hoàn thành kế hoạch lợi nhuận của toàn thị trường mới đạt 50,8%, các chuyên gia nhận định lợi nhuận thực tế chưa có sự đột biến so với kế hoạch, đặc biệt tại các nhóm trụ cột. Trong đó, Bất động sản mới chỉ hoàn thành 27,9% kế hoạch năm, dù ghi nhận mức tăng trưởng LNST tích cực +61,4% YoY trong quý II/ 2025, và với đóng góp chính vẫn đến từ thu nhập không thường xuyên.

Tương tự, Ngân hàng, Thực phẩm & Đồ uống cũng ghi nhận mức hoàn thành kế hoạch dưới 50%, cho thấy áp lực đáng kể trong việc đảm bảo mục tiêu lợi nhuận 2025. Ngược lại, hai ngành có mức vượt kế hoạch rõ rệt là Ô tô & Phụ tùng và Truyền thông, chủ yếu nhờ nền thấp và các khoản lợi nhuận bất thường.

“Với tốc độ hồi phục của mảng kinh doanh cốt lõi vẫn chậm ở nhiều ngành lớn, nhóm Phi tài chính có thể sẽ tiếp tục phải phụ thuộc vào các khoản thu nhập bất thường trong các quý tới để hoàn thành kế hoạch lợi nhuận năm. Trên thực tế, quan sát giai đoạn 2021-2023 cho thấy, mỗi khi tăng trưởng lợi nhuận được thúc đẩy đáng kể nhờ lợi nhuận khác, xu hướng tăng trưởng sau đó thường chững lại, hàm ý kết quả hiện tại khó duy trì bền vững”, FiinGroup nhận định.

Tuy nhiên, nhìn trên triển vọng tăng trưởng lợi nhuận của toàn ngành, nhiều tổ chức vẫn đánh giá lợi nhuận của DNNY có thể giữ vững mức bình quân 2 chữ số, từ 15-17%, cá biệt có thể trên 20% cho nhóm top 80-100 xét theo vốn hóa thị trường.

Đối với trường hợp các DNNY có tăng trưởng lợi nhuận bứt tốc nhờ thu nhập không thường xuyên, trên lăng kính tích cực, có thể nhìn nhận năng lực tái cơ cấu danh mục và linh hoạt chuyển biến giao dịch, tái tạo dòng tiền, tài sản, đảm bảo chủ động tài chính cho các chiến lược thúc đẩy hoạt động từ năng lực lõi.

Dù vậy, trong triển vọng tăng trưởng lợi nhuận doanh nghiệp tích cực và ổn định, hoạt động kinh doanh cốt lõi mang về doanh thu và lợi nhuận vẫn phải là đích đến thay cho thoái vốn, bán tài sản, đầu tư tài chính hay hưởng lợi tỷ giá.

Với nhóm Bất động sản – nhóm Phi Tài chính thường có các phương án “xoay xở” cải thiện tài chính từ các khoản thu nhập không thường xuyên, thì câu chuyện triển vọng lợi nhuận nửa cuối năm hiện đang được kỳ vọng khởi sắc cốt lõi hơn, với doanh số bán hàng dự án mới đang được đẩy mạnh trong bối cảnh thị trường tiếp tục phục hồi.

Lê Mỹ