Phát triển nghệ thuật trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi số

Ngày 14/10, tại Hà Nội, Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch (VHNTTTDL) Việt Nam – Bộ VHTTDL phối hợp cùng UBND phường Cửa Nam tổ chức Hội thảo quốc tế với chủ đề “Phát triển nghệ thuật trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi số: Kinh nghiệm quốc tế và bài học cho Việt Nam”.

Hội thảo diễn ra trong khuôn khổ Đề án khoa học cấp quốc gia “Phát triển nghệ thuật ở Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

Mục tiêu là nhận diện và làm rõ các xu thế, yếu tố tác động đến sự phát triển nghệ thuật trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi số; so sánh bối cảnh và kinh nghiệm quốc tế với thực tiễn của Việt Nam; xác định các bài học có thể áp dụng.

Thông qua Hội thảo, tạo diễn đàn nhằm trao đổi kinh nghiệm quốc tế, phân tích xu hướng và đề xuất giải pháp, sáng kiến thúc đẩy phát triển bền vững của nghệ thuật Việt Nam trong thời gian tới.

Những thập niên qua, hoạt động nghệ thuật tại Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ và đạt nhiều kết quả tích cực. Hệ sinh thái hoạt động ngày càng phong phú; chất lượng sáng tác được nâng cao; chủ thể tham gia sáng tạo đa dạng; cơ hội tiếp cận và thưởng thức nghệ thuật của công chúng được mở rộng. Thị trường nghệ thuật bước đầu được hình thành và phát triển.

Dù vậy, lĩnh vực nghệ thuật đang đứng trước cơ hội và thách thức to lớn khi quá trình toàn cầu hóa và chuyển đổi số diễn ra nhanh chóng. Do đó, đòi hỏi việc phát triển nghệ thuật phải kế thừa được giá trị truyền thống, đồng thời tiếp thu các xu hướng đương đại, tận dụng sức mạnh công nghệ và hội nhập quốc tế.

Phát biểu tại hội thảo, ông Nguyễn Quốc Hoàng, Chủ tịch Ủy ban nhân dân phường Cửa Nam cho biết: Trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, việc kiến tạo định hướng phát triển chiến lược cho văn học, nghệ thuật không chỉ là nhiệm vụ bảo tồn, phát huy bản sắc dân tộc mà còn là con đường đưa văn hóa, con người Việt Nam hội nhập sâu rộng, đóng góp cho sự phát triển bền vững của đất nước.

Phường Cửa Nam luôn xác định văn hóa và nghệ thuật là nền tảng cốt lõi, góp phần nâng cao vị thế của Thủ đô – “Thành phố Sáng tạo” trong mạng lưới các Thành phố Sáng tạo của UNESCO. Vì vậy, Hội thảo quốc tế với chủ đề “Phát triển nghệ thuật trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi số: Kinh nghiệm quốc tế và bài học cho Việt Nam” không chỉ là một sự kiện học thuật, mà còn là dấu mốc quan trọng, mở ra cơ hội để chúng ta cùng nhau định hình tương lai của nghệ thuật Việt Nam trong thời đại mới.

Ông Nguyễn Quốc Hoàn bày tỏ kỳ vọng Hội thảo sẽ trở thành một diễn đàn đối thoại cởi mở, nơi các ý tưởng sáng tạo được khơi nguồn, các kinh nghiệm quý báu được chia sẻ và các chính sách thiết thực được đề xuất. Những đóng góp tại Hội thảo sẽ là nền tảng để các cơ quan quản lý nhà nước, đặc biệt là UBND thành phố Hà Nội, tiếp tục hoàn thiện các cơ chế, chính sách, thúc đẩy sự phát triển của các loại hình nghệ thuật, xứng đáng với tầm vóc của Thủ đô ngàn năm văn hiến.

Theo GS.TS. Từ Thị Loan – Viện VHNTTTDL Việt Nam, nghệ thuật là lĩnh vực rộng, luôn chịu tác động mạnh mẽ từ những biến đổi kinh tế, chính trị, xã hội trong nước và quốc tế. Trong những thập niên qua, phát triển nghệ thuật ở Việt Nam đạt nhiều kết quả tích cực: hệ sinh thái hoạt động ngày càng phong phú; chất lượng sáng tác được nâng cao; chủ thể tham gia sáng tạo đa dạng; cơ hội tiếp cận và thụ hưởng nghệ thuật của công chúng được mở rộng; thị trường nghệ thuật bước đầu hình thành và phát triển.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi số diễn ra nhanh chóng, lĩnh vực nghệ thuật đứng trước cả cơ hội và thách thức. Phát triển nghệ thuật hiện nay đòi hỏi vừa kế thừa giá trị truyền thống, vừa tiếp thu xu hướng đương đại, tận dụng sức mạnh công nghệ và hội nhập quốc tế. Đồng thời, Việt Nam đang triển khai Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2030 nên việc nghiên cứu và trao đổi kinh nghiệm quốc tế về phát triển nghệ thuật càng có ý nghĩa thiết thực. Đây là yêu cầu cấp thiết cần được nghiên cứu, phân tích một cách hệ thống, với sự tham gia của các chuyên gia, nhà nghiên cứu, nghệ sĩ và nhà quản lý trong và ngoài nước.

Để thúc đẩy phát triển các ngành nghệ thuật trong bối cảnh chuyển đổi số, đòi hỏi phải có chính sách nhất quán về đầu tư hạ tầng công nghệ, phát triển nhân lực sáng tạo, bảo hộ quyền tác giả trong môi trường số cũng như cơ chế hỗ trợ đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp văn hóa. Việc hoàn thiện thể chế, đầu tư hạ tầng, đào tạo nhân lực sáng tạo số cùng với chính sách hỗ trợ khởi nghiệp và hợp tác quốc tế sẽ là điều kiện tiên quyết giúp Việt Nam xây dựng nền nghệ thuật hiện đại, mở, hội nhập và giàu bản sắc trong kỷ nguyên số.

Các tham luận, ý kiến tại Hội thảo cũng tập trung phân tích kinh nghiệm quốc tế trong việc tích hợp công nghệ số với nghệ thuật. Bên cạnh đó, kiến nghị hoàn thiện khung pháp lý về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, ứng dụng công nghệ blockchain, quản lý dữ liệu mở nhằm bảo vệ quyền tác giả. Phát huy bản sắc văn hóa Việt Nam, kết hợp truyền thống với đổi mới sáng tạo trong môi trường số để tạo sự khác biệt trên bản đồ văn hóa quốc tế.

Lê Long