Phát triển ngành gia cầm Việt Nam theo chuỗi giá trị bền vững
Ngày 22/5 tại Hà Nội, Hiệp hội Gia cầm Việt Nam phối hợp cùng với Bộ Nông nghiệp và Môi trường với sự đồng hành của Công ty TNHH Triển lãm VNU Exhibitions Asia Pacific, Công ty CP Triển lãm Công nghệ và Sự kiện Quốc tế ITEC tổ chức Hội nghị “Phát triển ngành gia cầm Việt Nam theo chuỗi giá trị bền vững”.
Theo Hiệp hội Gia cầm Việt Nam, chăn nuôi gia cầm ở Việt Nam là một nghề truyền thống lâu đời, không những giải quyết sinh kế cho hàng triệu hộ nông dân mà còn đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế và xã hội của đất nước.
Sau gần 40 năm đổi mới của đất nước, ngành gia cầm đã có sự phát triển vượt bậc cả về quy mô, sản lượng sản phẩm, giá trị sản xuất và trình độ công nghệ. Với sản lượng thịt gia cầm 2,4 triệu tấn, sản lượng trứng hơn 2 tỷ quả, được sản xuất vào năm 2024, không những đáp ứng đủ nhu cầu tiêu dùng trong nước mà còn xuất khẩu đến một số quốc gia và vùng lãnh thổ. Ngành chăn nuôi gia cầm ở Việt Nam đang từng bước chuyển dịch theo hướng hiện đại hóa, công nghiệp hóa.
Tuy nhiên, trải qua nhiều giai đoạn phát triển, đến nay ngành gia cầm đang phải đối mặt với nhiều khó khăn thách thức không nhỏ. Sự tăng trưởng của ngành, nhất là giá trị sản xuất có xu hướng giảm dần, thậm chí ngành hàng này bắt đầu rơi vào giai đoạn khủng khoảng. Trong đó có khủng hoảng về giá, thị trường, về mô hình phát triển và xa hơn là khủng hoảng niềm tin của doanh nghiệp về tương lai bất định.
Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến nêu rõ: “Trong bối cảnh quốc tế phức tạp, chính sách thuế từ Mỹ và các yếu tố bất định khác, Việt Nam vẫn duy trì được đà xuất khẩu với mục tiêu tăng trưởng 4%, hướng đến mốc 70 tỷ USD. Tuy vậy, lĩnh vực chăn nuôi gia cầm còn tồn tại nhiều bất cập, cần làm rõ như lý do hiệu quả chăn nuôi còn thấp trong nhiều năm qua và giải pháp, tổ chức thực hiện để cải thiện tình trạng này”.
Để nâng cao khả năng cạnh tranh ngành gia cầm cần tập trung phát triển theo phương thức hiện đại, ứng dụng công nghệ cao tại các trang trại và doanh nghiệp quy mô lớn. Khuyến khích các cơ sở chăn nuôi truyền thống cải tiến theo hướng chuyên nghiệp hóa, chăn nuôi hữu cơ để nâng cao giá trị sản phẩm. Các cơ sở chăn nuôi cần được quy hoạch phù hợp đảm bảo xa nơi dân cư tập trung, đảm bảo an toàn sinh học và thuận lợi cho xử lý môi trường, phòng chống dịch bệnh.
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh: Ngành chăn nuôi cần vận dụng triệt để khoa học công nghệ, Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 và Nghị quyết 68-NQ/TW ngày 04/5/2025 vào chọn giống, phòng bệnh, xây dựng bộ máy quản lý xuyên suốt từ Trung ương đến địa phương. Tránh tình trạng nghiên cứu xong để đó.
PGS.TS Nguyễn Thanh Sơn, Chủ tịch Hiệp hội Gia cầm Việt Nam, cho biết: Ngành chăn nuôi gia cầm ở Việt Nam đang từng bước chuyển dịch theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa với sản lượng thịt gia cầm không những đáp ứng nhu cầu trong nước, ngành còn xuất khẩu sang Nhật Bản, Singapore, Đài Loan…
Tuy nhiên, theo ông Sơn, ngành đang bước vào giai đoạn khủng hoảng: thừa sản lượng, giá giảm sâu, thị trường bão hòa, niềm tin nhà đầu tư suy giảm. Do đó, ông kiến nghị ba đột phá lớn: chuyển từ sản xuất sang kinh tế gia cầm, tổ chức lại hệ thống sản xuất theo chuỗi và khơi thông thị trường tiêu thụ trong nước.
PGS.TS Nguyễn Thanh Sơn cho biết thêm, tăng trưởng ngành hiện chỉ đạt khoảng 32%, giảm mạnh so với trước. Giá thành cao, sản phẩm khó tiêu thụ. Tuy vậy, đại diện Hiệp hội cũng chỉ ra 05 điểm sáng: duy trì tăng trưởng ổn định, đảm bảo an ninh thực phẩm, đóng góp 26% cho nông nghiệp, hỗ trợ sinh kế hàng triệu hộ dân và bắt đầu ghi dấu ấn trên bản đồ xuất khẩu.
Theo ông Phạm Kim Đăng – Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi và Thú y, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, ngành chăn nuôi gia cầm đang đứng trước nhiều thuận lợi như thể chế đồng bộ, hội nhập, thị trường tiêu thụ tiềm năng, giá thức ăn chăn nuôi giảm và cơ hội tiếp cận công nghệ mới, quản trị hiện đại. Tuy nhiên, ngành cũng đối mặt với không ít khó khăn, bao gồm tập quán sản xuất – phân phối nhỏ lẻ, dịch bệnh, phụ thuộc nguyên liệu đầu vào, liên kết chuỗi giá trị còn ít, công tác thống kê và dự báo cung – cầu còn hạn chế. Ngoài ra, tác động từ biến đổi khí hậu, cạnh tranh thương mại, xung đột địa chính trị cũng đang ảnh hưởng không nhỏ tới ngành.
Ông Phạm Kim Đăng đề xuất tăng cường tiêm phòng, giám sát dịch bệnh và áp dụng an toàn sinh học triệt để. Đồng thời, cần mở rộng thị trường, xúc tiến xuất khẩu sản phẩm lợi thế, siết chặt kiểm soát nhập lậu, và thúc đẩy liên kết chuỗi giữa doanh nghiệp, hiệp hội, địa phương. Việc kết nối, chia sẻ thông tin minh bạch được nhấn mạnh nhằm đảm bảo lợi ích hài hòa.
Về lâu dài, cần quy hoạch lại sản xuất, tập trung đầu tư vùng trọng điểm, xây dựng chuỗi giá trị từ chăn nuôi – chế biến – tiêu thụ có kiểm soát dịch bệnh theo chuẩn quốc tế. Chính sách tín dụng ưu đãi cho nông hộ và doanh nghiệp cũng cần được xem xét để nâng cao khả năng tiếp cận vốn.
Thanh Bình
