Phát triển ngành bán dẫn Việt Nam: Cần hệ sinh thái công nghiệp hỗ trợ đủ mạnh để “đi sau về trước”

Ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển với sự tham gia của nhiều tập đoàn công nghệ toàn cầu. Tuy nhiên, để không chỉ là “điểm đến lắp ráp” mà trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi giá trị toàn cầu, Việt Nam cần xây dựng nền công nghiệp hỗ trợ đủ mạnh — từ vật liệu, thiết bị, khuôn mẫu đến nhân lực kỹ thuật cao. Đây chính là “chìa khóa vàng” giúp Việt Nam đi sau nhưng về trước, khẳng định vị thế trong ngành công nghiệp chiến lược của thế kỷ 21.

Ngày 4/8, Thủ tướng Phạm Minh Chính – Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về phát triển ngành công nghiệp bán dẫn – chủ trì phiên họp lần thứ hai, nhấn mạnh yêu cầu “chọn hướng đi để đi tắt, đón đầu” trong lĩnh vực được xem là “xương sống” của kinh tế số và đổi mới sáng tạo. Theo Thủ tướng, Việt Nam cần xác định rõ mô hình phát triển phù hợp, tận dụng lợi thế nguồn nhân lực, đồng thời hình thành chuỗi giá trị công nghiệp hỗ trợ đủ mạnh để tham gia sâu vào ngành bán dẫn toàn cầu.

Phát triển ngành bán dẫn Việt Nam: Cần hệ sinh thái công nghiệp hỗ trợ đủ mạnh để “đi sau về trước”

Hiện nay, Việt Nam đã bước đầu khẳng định năng lực trong lĩnh vực bán dẫn, với hơn 50 doanh nghiệp thiết kế vi mạch cùng đội ngũ khoảng 7.000 kỹ sư, và khoảng 15 doanh nghiệp đóng gói, kiểm thử chip với gần 6.000 kỹ sư. Một số công đoạn có giá trị gia tăng cao như sản xuất vật liệu, linh kiện và thiết bị bán dẫn cũng đã hình thành, tiêu biểu là Tập đoàn Coherent – đơn vị đầu tiên sản xuất đĩa wafer bán dẫn tại Việt Nam.

Tuy nhiên, so với các trung tâm công nghệ trong khu vực như Đài Loan (Trung Quốc) hay Hàn Quốc, công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam vẫn còn yếu, thiếu doanh nghiệp sản xuất vật liệu siêu tinh khiết, khuôn mẫu, linh kiện chính xác và thiết bị kiểm định – những mắt xích quan trọng để hình thành chuỗi sản xuất chip hoàn chỉnh. Việc phát triển công nghiệp hỗ trợ không chỉ giúp gia tăng tỷ lệ nội địa hóa mà còn nâng tầm năng lực cạnh tranh, giảm phụ thuộc vào nhập khẩu và tạo nền tảng thu hút đầu tư chất lượng cao.

Xây dựng chuỗi công nghiệp hỗ trợ cho ngành bán dẫn

Theo các chuyên gia, để ngành bán dẫn phát triển bền vững, Việt Nam cần một hệ sinh thái công nghiệp hỗ trợ toàn diện – bao gồm cả sản xuất vật liệu, thiết bị, linh kiện và dịch vụ phụ trợ. Cùng với đó là các khu công nghiệp, khu công nghệ cao được quy hoạch đồng bộ về hạ tầng, năng lượng, môi trường và logistics, nhằm đáp ứng yêu cầu đặc thù của sản xuất bán dẫn.

Thực tế, Việt Nam đã bước đầu thu hút sự quan tâm của nhiều tập đoàn lớn như Samsung, Intel, Marvell, Foxconn, Coherent, NVIDIA và Qualcomm, mở ra cơ hội hợp tác và chuyển giao công nghệ. Tuy nhiên, để tận dụng được cơ hội này, Việt Nam cần có chính sách ưu đãi đặc thù, hỗ trợ doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ về vốn, thuế và R&D. Việc hình thành cụm công nghiệp hỗ trợ chuyên biệt – nơi doanh nghiệp trong nước có thể liên kết sản xuất, chia sẻ công nghệ – được coi là hướng đi cần thiết giúp Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Song song với hạ tầng, nguồn nhân lực cũng là yếu tố quyết định. Hiện các doanh nghiệp trong nước như FPT, Viettel, CT Group đang chủ động tham gia đào tạo kỹ sư và nghiên cứu ứng dụng. Đặc biệt, FPT mỗi năm có 6.000 – 7.000 sinh viên công nghệ thông tin tốt nghiệp, có thể nhanh chóng chuyển hướng sang ngành thiết kế vi mạch.

Phát triển ngành bán dẫn Việt Nam: Cần hệ sinh thái công nghiệp hỗ trợ đủ mạnh để “đi sau về trước”

“Đứng trên vai người khổng lồ” để bứt phá

Chủ tịch HĐQT FPT Trương Gia Bình cho rằng Việt Nam phải vừa phát triển nhân lực, vừa thu hút đầu tư và xây dựng cơ chế chính sách đủ mạnh để tạo đột phá. “Bài học của chúng tôi là đứng trên vai người khổng lồ – hợp tác với những tập đoàn lớn để học hỏi, chuyển giao công nghệ và cùng tham gia chuỗi giá trị toàn cầu. Khi một ‘ông lớn’ đầu tư, các doanh nghiệp khác sẽ đi theo”, ông Bình chia sẻ.

Theo ông Bình, FPT đang hướng tới mục tiêu đào tạo 10.000 – 30.000 kỹ sư bán dẫn mỗi năm, phối hợp cùng các đối tác như Synopsys để đào tạo từ xa và gửi sinh viên ra nước ngoài làm việc thực tế. Tập đoàn cũng đã nhận đơn hàng gần 70 triệu chip đến năm 2025, đồng thời mở rộng đầu tư sang lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) và kỹ thuật vi mạch.

FPT cùng nhiều doanh nghiệp Việt mong muốn Chính phủ tạo cơ chế pháp lý thuận lợi cho đào tạo nhân lực, nghiên cứu – phát triển, và khuyến khích hợp tác quốc tế. Việc Mỹ thông qua Đạo luật CHIPS và Khoa học, cùng cam kết thúc đẩy lĩnh vực bán dẫn tại Việt Nam, được xem là cơ hội lớn để nước ta xây dựng hệ sinh thái bán dẫn hoàn chỉnh – nơi công nghiệp hỗ trợ đóng vai trò trung tâm.

Với định hướng rõ ràng từ Chính phủ, sự vào cuộc của doanh nghiệp trong nước và làn sóng đầu tư quốc tế mạnh mẽ, Việt Nam đang đứng trước cơ hội bứt phá trong lĩnh vực bán dẫn. Tuy nhiên, nếu công nghiệp hỗ trợ không đủ sức nâng đỡ, chuỗi giá trị này vẫn sẽ phụ thuộc vào bên ngoài. Phát triển công nghiệp hỗ trợ cho ngành bán dẫn vì thế không chỉ là yêu cầu trước mắt, mà còn là nền tảng chiến lược giúp Việt Nam khẳng định vị thế trên bản đồ công nghệ toàn cầu.

Văn Tiêm

 

Bài Viết Liên Quan

Back to top button