Luật Công nghiệp Công nghệ số – Bệ phóng cho Doanh nghiệp công nghệ cao tham gia chuỗi cung ứng
Luật Công nghiệp Công nghệ số (CNCNS) vừa được Quốc hội thông qua không chỉ mở đường cho Việt Nam phát triển mạnh mẽ trong kỷ nguyên số, mà còn tạo bệ phóng cho các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ (CNHT) đặc biệt trong lĩnh vực cơ khí, điện tử, linh kiện chính xác tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu. Với hành lang pháp lý tiên phong, Luật CNCNS được xem là động lực thúc đẩy Việt Nam hình thành hệ sinh thái công nghiệp công nghệ cao và bán dẫn mang thương hiệu “Make in Vietnam”.
Bệ đỡ chính sách cho ngành công nghiệp công nghệ cao và bán dẫn
Ngày 14/6/2025, tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã biểu quyết thông qua Luật Công nghiệp Công nghệ số với 441/445 đại biểu tán thành – tỷ lệ gần như tuyệt đối. Việt Nam trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới ban hành đạo luật riêng cho lĩnh vực này, khẳng định tầm nhìn dài hạn trong phát triển công nghiệp công nghệ số, bán dẫn và các ngành công nghệ cao.
Luật CNCNS được đánh giá là “bệ phóng thể chế” cho quá trình chuyển đổi số quốc gia, đồng thời là cơ sở pháp lý thúc đẩy các ngành công nghiệp công nghệ cao, trong đó bán dẫn là trọng tâm. Luật thể chế hóa nhiều chủ trương lớn nêu trong Nghị quyết 57-NQ/TW và 68-NQ/TW của Bộ Chính trị, bao gồm ưu đãi đầu tư, phát triển nhân lực chất lượng cao, hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân, khởi nghiệp sáng tạo và cơ chế thử nghiệm có kiểm soát.
Đáng chú ý, Luật đưa ra hàng loạt chính sách đột phá: miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp trong nhiều năm cho các dự án công nghệ lớn; cho phép chi phí nghiên cứu phát triển (R&D) được tính gấp đôi hoặc gấp ba đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa; đơn giản hóa thủ tục hành chính thông qua “luồng xanh hải quan” và phân cấp lập khu công nghiệp công nghệ số cho địa phương.
Luật cũng khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào các lĩnh vực trọng điểm như trung tâm dữ liệu, mạng 5G, sản xuất chip, vật liệu mới, thiết bị điện tử, tự động hóa, hướng tới hình thành các cụm công nghiệp công nghệ số có quy mô lớn, đủ sức cạnh tranh khu vực.
Doanh nghiệp Việt – mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng bán dẫn
Việt Nam hiện có lực lượng doanh nghiệp công nghệ và CNHT ngày càng lớn mạnh, đặc biệt trong các lĩnh vực cơ khí, điện tử, linh kiện, khuôn mẫu, bảng mạch và thiết bị chính xác. Nhiều doanh nghiệp đã từng bước làm chủ công nghệ sản xuất và tham gia vào chuỗi cung ứng của các tập đoàn lớn như Samsung, Intel, Amkor, Hana Micron – những cấu phần thiết yếu của chuỗi sản xuất bán dẫn.
Theo định hướng mới, Luật CNCNS sẽ mở rộng ưu đãi và hỗ trợ để doanh nghiệp trong nước hợp tác với các tập đoàn FDI, tiếp nhận chuyển giao công nghệ, đầu tư vào thiết kế và sản xuất sản phẩm công nghệ cao. Các chính sách “Make in Vietnam” được luật hóa sẽ giúp hình thành hệ sinh thái doanh nghiệp nội địa đủ năng lực tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu của ngành bán dẫn.
Đặc biệt, Luật CNCNS đặt mục tiêu nâng tỷ trọng sản phẩm công nghệ nội địa trong chuỗi cung ứng thông qua việc ưu tiên sử dụng sản phẩm “Make in Vietnam” trong các dự án ngân sách Nhà nước, thúc đẩy nghiên cứu phát triển, hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp đổi mới công nghệ và sản xuất sản phẩm công nghệ cao. Đây là cơ hội để các doanh nghiệp Việt, đặc biệt trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ, mở rộng thị phần và khẳng định vị thế trong chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu.
Động lực mới cho CNHT và doanh nghiệp nội địa
Không chỉ hướng tới tăng trưởng, Luật CNCNS còn đặt mục tiêu xây dựng môi trường thuận lợi để doanh nghiệp Việt lớn lên cùng các ngành công nghiệp nền tảng. Nhà nước sẽ đầu tư hạ tầng số, trung tâm dữ liệu, mạng 5G và khu công nghệ cao, đồng thời hỗ trợ tài chính, đào tạo nhân lực, xúc tiến thương mại cho doanh nghiệp công nghệ và công nghiệp hỗ trợ.
Các dự án sản xuất công nghệ số và doanh nghiệp phụ trợ được hưởng ưu đãi thuế tương đương vùng đặc biệt khó khăn, giúp giảm chi phí đầu tư và mở rộng năng lực sản xuất. Song song, Chính phủ triển khai chính sách thu hút chuyên gia và nhân tài công nghệ cao, như miễn thuế thu nhập cá nhân 5 năm, cấp visa 5 năm và cơ chế lương thưởng linh hoạt, tạo môi trường hấp dẫn cho nhân lực công nghệ toàn cầu đến Việt Nam làm việc.
Luật cũng đặt mục tiêu nâng số lượng doanh nghiệp công nghiệp công nghệ số lên 150.000 vào năm 2035, hình thành các khu công nghiệp chuyên biệt, kết nối giữa doanh nghiệp sản xuất – công nghiệp hỗ trợ – nghiên cứu R&D. Khi đó, Việt Nam có thể tiến tới làm chủ các công nghệ lõi, thiết kế – sản xuất – đóng gói chip bán dẫn và thiết bị điện tử chính xác, từng bước chiếm lĩnh vị trí trong chuỗi giá trị công nghệ toàn cầu.
Lê Hiền
