Lập sàn giao dịch vàng quốc gia, hướng đến tạo lập trung tâm giao dịch vàng

Thành lập sàn giao dịch vàng nhằm hướng đến việc tạo lập một trung tâm giao dịch vàng theo lộ trình và các cơ sở hạ tầng, công nghệ phục vụ , từng bước huy động nguồn vàng trong dân…

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết đang nghiên cứu việc thành lập sàn giao dịch vàng. Thông tin được nêu tại tọa đàm Tọa đàm về thành lập sàn giao dịch vàng tại Việt Nam do NHNN tổ chức mới đây.

Phát biểu tại tọa đàm, Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Tiến Dũng cho biết, việc nghiên cứu và xem xét thành lập sàn giao dịch vàng là chính sách đồng bộ nhằm hoàn thiện thể chế, cơ sở hạ tầng thị trường, khơi thông nguồn vàng trong dân, minh bạch hóa hoạt động giao dịch vàng, hạn chế tình trạng giao dịch tự do ngoài kiểm soát và tăng cường vai trò quản lý nhà nước đối với thị trường vàng.

Theo Phó Thống đốc, việc thành lập và hoạt động của sàn giao dịch vàng sẽ góp phần cung cấp thêm dữ liệu minh bạch cho công tác phân tích, dự báo, hoạch định chính sách. Dữ liệu từ sàn giao dịch vàng khi được kết nối, xử lý kịp thời sẽ trở thành một kênh thông tin bổ sung hữu ích hỗ trợ công tác hoạch định chính sách.

Theo ông Đào Xuân Tuấn, Vụ trưởng Vụ Quản lý ngoại hối (Ngân hàng Nhà nước), việc thành lập sàn/sở giao dịch vàng tại Việt Nam trên nguyên tắc Nhà nước vẫn quản lý là phù hợp với thực tiễn và theo chỉ đạo của lãnh đạo các cấp và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan.

Mục đích thành lập sàn giao dịch vàng: 1) Bước đầu là sàn giao dịch vàng vật chất, trở thành kênh phân phối vàng nguyên liệu nhập khẩu đủ tiêu chuẩn, đảm bảo công khai, minh bạch; (2) Từng bước theo lộ trình triển khai các sản phẩm vàng tài khoản, phái sinh; (3) Trở thành kênh huy động nguồn lực vàng trong dân, giảm tích trữ vàng để chuyển hóa thành nguồn lực đầu tư vào sản xuất, kinh doanh.

Đại diện NHNN cũng chỉ ra các thách thức và thuận lợi với kế hoạch thành lập sàn giao dịch vàng.

Thuận lợi: Nghị định 232 giao NHNN cấp Giấy phép nhập khẩu vàng cho các NHTM, doanh nghiệp đủ điều kiện; Sự ra đời và phát triển về mặt pháp lý và thực tiễn của các môi trường đầu tư tài chính hiện đại như sandbox – cơ chế thử nghiệm, mô hình trung tâm tài chính khu vực và quốc tế, sàn giao dịch tài sản mã hóa, hay mô hình sở giao dịch hàng hóa…; Một số ngân hàng hiện nay đã có kinh nghiệm trong việc tổ chức, vận hành các sàn giao dịch (chứng khoán, hàng hóa …); Việt Nam có thể tham khảo kinh nghiệm mô hình sàn giao dịch vàng như Trung Quốc (SGE), Ấn Độ (IIBX), Singapore (SBMA),…

Thách thức: Hoạt động sàn giao dịch vàng cần phải được thực hiện trên nguyên tắc thận trọng, có lộ trình phù hợp với thực tiễn; Việt Nam là quốc gia sử dụng vàng quy mô lớn; Vàng là mặt hàng có giá trị lớn, đòi hỏi có hệ thống kho lưu trữ vàng vật chất đảm bảo an ninh, an toàn tài sản; Cùng với đó, Việt Nam chưa có hệ thống kho lưu trữ vàng tập trung, trung tâm kiểm định vàng chuyên biệt.

Theo đó, dự kiến mô hình sàn giao dịch sẽ gồm các bước: Thành lập Sàn giao dịch vàng quốc gia; Cho phép đưa vàng vào giao dịch trên Sở giao dịch hàng hóa; Lập Sàn giao dịch vàng trong Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.

NHNN nhấn mạnh: Các phương án thành lập sàn giao dịch vàng tại Việt Nam đều nhằm hướng đến việc tạo lập một trung tâm giao dịch vàng theo lộ trình và các cơ sở hạ tầng, công nghhệ phục vụ (như trung tâm thanh toán, các kho lưu trữ,…), từng bước huy động nguồn vàng trong dân.

Hoạt động của sàn giao dịch vàng dự kiến qua 8 bước vận hành. Bước một là cấp phép hoạt động gồm: cấp giấy phép cung cấp dịch vụ sàn giao dịch vàng; cấp phép hoặc chỉ định, lựa chọn ngân hàng thương mại tham gia. Bước hai là đăng ký giao dịch, theo đó, tổ chức, cá nhân đủ điều kiện đăng ký tài khoản để thực hiện giao dịch trên sàn. Bước ba là ký quỹ trên tài khoản qua việc nộp tiền hoặc vàng ký quỹ trước khi đặt lệnh mua bán. Bước bốn là đặt lệnh mua/bán vàng và hệ thống thông báo kết quả khớp lệnh. Các bước tiếp theo gồm: thực hiện việc giao vàng sau khi khớp lệnh; hoàn tất thanh toán giữa các bên theo giá trị khớp lệnh; báo cáo và lưu trữ thông tin; thanh tra, kiểm tra.

Dự kiến lộ trình và thời gian thí điểm: Triển khai thí điểm sàn giao dịch vàng tại Việt Nam với 03 giai đoạn. Trong đó lộ trình và các nội dung chi tiết trong từng giai đoạn có thể được điều chỉnh tùy thuộc vào tình hình triển khai thực tế của sàn giao dịch vàng.

Trong thời gian thí điểm chưa thực hiện liên thông sàn giao dịch vàng trong nước với các sàn giao dịch vàng quốc tế.

Cụ thể, giai đoạn 1 giao dịch vàng nguyên liệu nhập khẩu. Giai đoạn 2 giao dịch vàng nguyên liệu nhập khẩu và vàng miếng. Giai đoạn 3 mở rộng sang vàng nguyên liệu nhập khẩu, vàng miếng, các loại vàng đang lưu thông trong nước, chứng chỉ vàng và công cụ phái sinh vàng. Trong thời gian thí điểm, chưa thực hiện liên thông quốc tế.

Về thành viên tham gia, giai đoạn 1 bao gồm: Tổ chức cung cấp dịch vụ sàn giao dịch vàng; Ngân hàng thanh toán; Thành viên giao dịch. Giai đoạn 2 và giai đoạn 3, dự kiến sẽ mở rộng thêm thành viên. Riêng hệ thống lưu ký và kiểm định vàng tập trung chưa triển khai ở giai đoạn 1. NHNN sẽ phối hợp các bộ, ngành liên quan, Bộ Khoa học Công nghệ, nghiên cứu, triển khai ở các giai đoạn tiếp theo.