Lan tỏa dòng tiền vào sản xuất

Hướng đến hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng kinh tế cao, ngành ngân hàng đã và đang giữ mặt bằng lãi suất thấp và thúc đẩy tăng trưởng tín dụng mở rộng.

Dòng tiền được kỳ vọng sẽ lan tỏa tốt hơn vào khu vực sản xuất, tiêu dùng.

Những con số đáng chú ý

Trong 8 tháng đầu 2025, tăng trưởng tín dụng đạt trên 11%, là cơ sở hết sức tích cực cho tín dụng hướng đến mục tiêu vượt kịch bản 16% đặt ra từ đầu năm. Vai trò chủ lực của dòng vốn ngân hàng đối với nền kinh tế vẫn đang tiếp tục phát huy.

Đáng chú ý, một phần cấu phần trong tổng dư nợ lũy kế 17,2 triệu tỷ đồng, theo thống kê của NHNN, là 4,08 triệu tỷ đồng đã chảy vào bất động sản tính đến hết tháng 7/2025. Theo đó, tốc độ tăng tín dụng của lĩnh vực bất động sản đạt 16,95% so với cuối năm 2024, cao hơn tăng trưởng tín dụng chung của nền kinh tế, chiếm tỷ trọng 23,68% tổng dư nợ đối với nền kinh tế.

Vốn vào sản xuất chậm hơn so với bất động sản và cả chứng khoán, không phải là vấn đề của riêng năm 2025. Nhìn trong một giai đoạn dài hơn, báo cáo tổng kết công tác nhiệm kỳ 2021 – 2026 của Chính phủ gửi Uỷ ban Thường vụ Quốc hội ghi nhận từ 2021-2025, bình quân tín dụng vào ngành nông, lâm, thủy sản tăng 7,15%/năm; công nghiệp và xây dựng tăng 10,63%/năm; thương mại và dịch vụ tăng 16,46%/năm. Vốn vào các lĩnh vực ưu tiên ổn định với nông nghiệp, nông thôn bình quân tăng 12,64%/năm; doanh nghiệp nhỏ và vừa 10,88%/năm…

Dữ liệu phản ánh một giai đoạn Covid-19 đến phục hồi hậu Covid-19 rõ ràng cho thấy sản xuất chậm lại, khả năng hấp thụ vốn chậm, bao gồm cả những tác động từ thị trường quốc tế với sự đứt gãy chuỗi cung ứng, xung đột địa chính trị, tái dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu. Số liệu cũng phản ánh tốc độ vốn vào chứng khoán (trên 57%) đúng với một giai đoạn chứng khoán trở thành kênh đầu tư “siêu tốc hút tiền”.

Như vậy, khó khăn của thị trường và khả năng hấp thụ vốn chỉ được khơi thông, tăng mạnh khi doanh nghiệp sản xuất tăng đầu ra, mới đẩy mạnh tốc độ hấp thụ vốn. Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho rằng cần thực hiện đồng bộ các giải pháp như xúc tiến thương mại để tăng đơn hàng xuất khẩu, tăng cường khai thác cầu nội địa, sẽ giúp doanh nghiệp có đầu ra và có dự án khả thi sẽ tiếp cận được tín dụng. Cùng với đó, cải thiện khả năng tiếp cận tín dụng của các doanh nghiệp nhỏ và vừa, với các giải pháp đồng bộ như tăng cường bảo lãnh vay vốn cho các doanh nghiệp.

Hướng dòng tiền lan tỏa

Số liệu thống kê cho thấy ngành công nghiệp hỗ trợ và công nghệ cao có tốc độ tăng vốn gần với mức bình quân vào bất động sản (18%) của giai đoạn 2021-2025. Đây cũng đã và đang là các ngành quan trọng của khu vực kinh tế tư nhân với mũi nhọn sản xuất, xuất khẩu – một trong những trụ của động lực tăng trưởng truyền thống (xuất khẩu, tiêu dùng), đổi mới sáng tạo, kinh tế số và kinh tế xanh.

Theo báo cáo của Chính phủ, hiện Chương trình tín dụng 500.000 tỷ đồng cho doanh nghiệp đầu tư hạ tầng, công nghệ số được 21 ngân hàng cam kết sẵn sàng nguồn vốn theo Quyết định số 1490/QĐ-TTg. Đến cuối tháng 6/2025, các ngân hàng thí điểm đã giải ngân 5.200 tỷ đồng.

Để thúc đẩy giải ngân nguồn vốn lớn này, Chính phủ đã tháo gỡ vướng mắc để các ngân hàng thúc đẩy cho vay khi ban hành Danh mục công nghệ chiến lược và sản phẩm công nghệ chiến lược tại Quyết định 1131/QĐ-TTg từ 12/6/2025.

Tuy nhiên, một số đề xuất của các ngân hàng như được trích lập rủi ro linh hoạt hơn đối với các khoản vay hạ tầng, hoặc chấp nhận tỷ lệ an toàn vốn tạm thời thấp hơn… chưa được xem xét. Đặt trong bối cảnh các ngân hàng đang được yêu cầu nâng tổng vốn theo chuẩn Basel III để đáp ứng điều kiện gỡ bỏ hạn mức, đây sẽ là “nghịch lý” khiến ngân hàng khó có thể mạnh tay giải phóng vốn cho vay.

Đối với các lĩnh vực ưu tiên vừa liên quan đến vùng nuôi trồng, sinh kế người lao động, các ngành hàng chế biến xuất khẩu tỷ USD lẫn phục vụ tiêu dùng nội địa như lâm, nông, thủy sản mới đây đã được NHNN nâng tổng quy mô hạn mức chương trình tín dụng từ 100 nghìn tỷ đồng lên 185.000 tỷ đồng. Đây là gói giải ngân minh chứng doanh số mục tiêu hiệu quả, song có thể tới đây sẽ gặp thách thức lan tỏa dòng tiền từ vốn vay khi áp lực đầu ra với nhiều hạng mục của sản phẩm gỗ, nội thất vào Mỹ bị áp thuế cao. Bài toán quay trở lại với chiến lược đa dạng hóa thị trường, cần sự chung tay của Chính phủ lẫn nỗ lực của doanh nghiệp.

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn biến động và nhiều thách thức, với sản xuất Việt Nam còn phụ thuộc xuất khẩu, TS Nguyễn Đức Kiên, Chuyên gia kinh tế nhận định trong những tháng cuối năm 2025, với khả năng sức mua tại các thị trường chủ lực suy yếu, tồn kho hàng hóa cao, áp lực cạnh tranh gia tăng khi nhiều quốc gia chuyển hướng xuất khẩu. Theo đó, Việt Nam cần tập trung nhiều hơn vào tiêu dùng nội địa để đạt mục tiêu tăng trưởng như kỳ vọng. Đây cũng được kỳ vọng là trụ cột để hấp thụ và lan tỏa hiệu quả dòng vốn cho các mục tiêu tăng trưởng cao từ năm 2026; đi cùng với kích thích tăng việc làm (đầu tư công), cải thiện thu nhập.

Lê Mỹ – Diễn đàn Doanh nghiệp