Lãi suất tín dụng thấp, trái phiếu phi ngân hàng chậm phục hồi

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp duy trì xu hướng tăng trưởng sơ và thứ cấp, dù hoạt động phát hành nhóm phi ngân hàng phục hồi chậm.

Bối cảnh vĩ mô tác động thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) tháng 5/2025 vừa qua, có yếu tố tỷ giá và mặt bằng lãi suất tín dụng.

Môi trường lãi suất thấp hút doanh nghiệp vay

Trong đó, xu hướng đi xuống của mặt bằng lãi suất huy động đã chậm lại do một số ngân hàng đã bắt đầu tăng lãi suất trở lại.

Thống kê tín dụng trong 4 tháng đầu năm tăng 4,27% so với cuối năm, theo FiinRatings, nhờ vào môi trường lãi suất thấp đang tạo ưu đãi cho các doanh nghiệp vay vốn, khiến đây là kênh vốn hấp dẫn trong giai đoạn hiện tại.

Sau khi lãi suất liên ngân hàng giảm mạnh xuống mức 2,54%, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã chủ động thu hẹp quy mô bơm vốn trên kênh thị trường mở (OMO), dẫn đến việc lượng vốn đáo hạn vượt quá lượng bơm mới. Tuy nhiên, NHNN đã quay lại bơm ròng khoảng 100,2 nghìn tỷ đồng (-54,5% so với tháng trước) sau khi lãi suất tăng trở lại, tổng dư nợ OMO từ đầu năm đến ngày 30/05 là 50 nghìn tỷ đồng.

Trong tháng 5, dữ liệu cho thấy thanh khoản thị trường 2 nhìn chung dồi dào, với lãi suất liên ngân hàng qua đêm dao động trong khoảng 3,78–3,92%/năm và kết thúc ở mức 3,10% cuối tháng.

“Chúng tôi cho rằng dư địa để tiếp tục hạ lãi suất huy động và cho vay đang dần thu hẹp trước rủi ro Mỹ áp thuế lên hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam (dự kiến trong khoảng 20-30%). Đồng thời, việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tiếp tục lùi thời gian hạ lãi suất nhằm đối phó lạm phát cũng có thể góp phần duy trì áp lực tỷ giá thời gian tới”, các chuyên gia FiinRating dự báo.

TPDN: Tín hiệu phục hồi rõ nét

Thị trường TPDN trong tháng 5 duy trì xu hướng tăng trưởng với tổng 53 lô phát hành trị giá khoảng 54,5 nghìn tỷ (+11,7% so với tháng trước và +79,1% so với cùng kỳ năm 2024). Phát hành riêng lẻ tăng 23,9% so với tháng trước, không có TPDN phát hành đại chúng mới.

Lũy kế 5 tháng, tổng giá trị phát hành đạt 126,1 nghìn tỷ đồng (+59,5% so với cùng kỳ năm ngoái), cho thấy tín hiệu phục hồi rõ nét của thị trường sau giai đoạn trầm lắng kéo dài, FiinRatings ghi nhận tại báo cáo thị trường trái phiếu doanh nghiệp tháng 5.

Số liệu theo thống kê của VBMA có một chút “chênh lệch” thấp hơn so với thống kê của FiinRatings, khi các nhà phân tích Hiệp hội Thị trường trái phiếu Việt Nam nêu tính đến ngày công bố thông tin 31/05/2025, có 42 đợt phát hành trái phiếu riêng lẻ trị giá 46.771 tỷ đồng. Tuy nhiên ở giá trị này, tín hiệu tăng trưởng của thị trường TPDN phát hành mới vẫn khá rõ (vào tháng 4, giá trị phát hành là 39.000 tỷ đồng).

Theo FiinRatings, lãi suất phát hành trung bình trong tháng dao động ở khoảng 5,5% đối với nhóm tổ chức tín dụng.

Những tên tuổi ngân hàng đã có các đợt phát hành trái phiếu lớn trong tháng 5, có thể kể đến như: BIDV, VietinBank, MBBank, Techcombank, VPBank, Á Châu, Phương Đông, Tiên Phong Bank, An Bình, Bắc Á Bank. Lô trái phiếu 253 tỷ đồng kỳ hạn 10 năm của Tiên Phong Bank có lãi suất cao nhất 7,28%/năm. Ngân hàng Phương Đông (OCB) có 2 lô trái phiếu tổng lượng 3.000 tỷ, kỳ hạn 2 và 3 năm, cùng trả lãi suất thấp nhất ở mức 5,1%/năm cho các trái chủ. Mức lãi suất này cũng được Techcombank áp dụng cho lô trái phiếu 2000 tỷ đồng, kỳ hạn 2 năm, phát hành trong tháng 5.

Trong khi đó, nhóm phi ngân hàng ghi nhận mức lãi suất trung bình cao hơn, khoảng 11,2%. Kỳ hạn bình quân của hai nhóm lần lượt là 4,1 năm và 3,2 năm.

Tuy nhóm TCTD vẫn chiếm đa số thị trường, song TCPH phi ngân hàng đã phát hành nhiều hơn trong tháng 5 (chiếm 31,4% tổng giá trị phát hành) với chủ yếu là nhóm Sản xuất và BĐS. Một số TCPH tiêu biểu trong tháng: Vinfast với 5 nghìn tỷ, Vingroup với 4 nghìn tỷ (lãi suất dao động 12 – 12.5%), BĐS Việt Minh Hoàng với 3,47 nghìn tỷ (lãi suất 8,3%).

“Phát hành phi ngân hàng phục hồi chậm do môi trường tín dụng lãi suất thấp đang thu hút doanh nghiệp ưu tiên kênh vay vốn, đơn cử khi dư nợ tín dụng BĐS (chủ yếu DN) hiện tại đã tăng 20% so với cuối 2024. Ngoài ra, lo ngại về yêu cầu hệ số nợ trong dự thảo mới cũng khiến nhiều doanh nghiệp chưa quay lại thị trường”, FiinRatings cho biết.

Một vài dữ liệu khác cũng được ghi nhận như hoạt động mua lại TPDN trong tháng 5/2025 diễn ra sôi nổi, đạt 18,9 nghìn tỷ (+53,3% so với tháng trước và +27,4% so với cùng kỳ năm ngoái). Động lực mua lại trong tháng chủ yếu đến từ doanh nghiệp nhóm Bất động sản (53,2%) và Tổ chức tín dụng (45,6%).

Tháng 5 ghi nhận thêm 3,95 nghìn tỷ TPDN có vấn đề từ các doanh nghiệp đã góp mặt trước đó, tăng 63,0% so với tháng trước. Ngoài Bất động sản, danh sách giãn/hoãn bổ sung thêm một doanh nghiệp mới ngành dịch vụ thương mại, với 103,6 tỷ đồng TPDN xử lý theo phương án giãn hoãn.

Trong 7 tháng cuối năm, giá trị đáo hạn đạt 146,1 nghìn tỷ, với cơ cấu đáo hạn chính gồm BĐS (50%), TCTD (24%), Thương mại dịch vụ (9%). Áp lực đáo hạn trái phiếu theo đó, vẫn được nhận định sẽ là vấn đề với nhiều doanh nghiệp chưa cải thiện khả năng thanh toán, đặc biệt là 1 số chủ đầu tư lớn, sử dụng đòn bẩy với việc tận dụng công cụ nợ trái phiếu quá cao.