Kinh tế bạc – Trụ cột phát triển bền vững và vai trò trung tâm của Hội người cao tuổi Việt Nam

Ngày 15/11, Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương; Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh; Hội đồng Lý luận Trung ương; Tạp chí Cộng sản và Trung ương Hội Người cao tuổi (NCT) Việt Nam phối hợp tổ chức Hội thảo khoa học “Kinh tế bạc ở Việt Nam trong kỷ nguyên mới”. Sự kiện diễn ra trong bối cảnh Việt Nam bước vào giai đoạn già hóa dân số nhanh nhất trong lịch sử.

Già hóa dân số nhanh và yêu cầu chuyển đổi tư duy phát triển

Phát biểu tại hội thảo, TS Hoàng Trung Dũng – Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản cho biết, năm 2025 người từ 60 tuổi trở lên sẽ chiếm hơn 14% dân số; đến năm 2036, Việt Nam chính thức trở thành quốc gia có dân số già. Tình trạng “già hóa trước khi giàu” đặt ra nhiều thách thức trong hoạch định chính sách, tổ chức quản lý và lựa chọn mô hình phát triển kinh tế – xã hội.

Trong bối cảnh đó, phát triển kinh tế bạc (Silver Economy) được xem là hướng tiếp cận mang tính chiến lược, giúp Việt Nam chuyển từ tư duy ứng phó sang thích ứng chủ động với già hóa dân số. Kinh nghiệm quốc tế – từ Nhật Bản, Hàn Quốc tới EU – cho thấy kinh tế bạc không chỉ đảm bảo an sinh xã hội, mà còn trở thành động lực tăng trưởng mới. Theo EU, kinh tế bạc hiện chiếm 25% tổng chi tiêu tiêu dùng, tương đương 3.700 tỷ euro mỗi năm; Oxford Economics dự báo quy mô toàn cầu có thể vượt 15.000 tỷ USD vào năm 2050.

Những dữ liệu này khẳng định: người cao tuổi không chỉ là đối tượng thụ hưởng mà còn là một thị trường lớn, một nguồn lực và một động lực phát triển mới.

Vai trò trung tâm của Hội Người cao tuổi Việt Nam trong thúc đẩy phát triển kinh tế bạc

Là một trong các đơn vị tổ chức hội thảo, Trung ương Hội Người cao tuổi Việt Nam tiếp tục khẳng định vai trò nòng cốt trong thúc đẩy nhận thức, nghiên cứu và gợi mở chính sách về người cao tuổi. Không chỉ chăm lo đời sống hội viên, Hội còn chủ động tham gia xây dựng chính sách, kết nối các cơ quan nghiên cứu và quản lý để hình thành một hướng tiếp cận mới mang tính chiến lược.

Tại hội thảo, Hội Người cao tuổi Việt Nam nhấn mạnh cần chuyển dịch tư duy từ “chăm sóc – hỗ trợ” sang “phát huy – phát triển”, coi người cao tuổi là lực lượng đóng góp tích cực cho kinh tế – xã hội. Bên cạnh nhu cầu chăm sóc sức khỏe, người cao tuổi còn có kinh nghiệm, tri thức, kỹ năng, tài chính và nhu cầu tiêu dùng ngày càng đa dạng – tất cả đều là yếu tố tạo nên hệ sinh thái kinh tế bạc.

Theo các chuyên gia, Hội Người cao tuổi Việt Nam có vai trò hết sức quan trọng trong thúc đẩy phát triển kinh tế bạc tại Việt Nam: Hội có mạng lưới rộng khắp, nắm rõ nhu cầu và đặc điểm của người cao tuổi, từ đó tham gia hoạch định chính sách sát thực tiễn hơn. Hội là cầu nối đưa chủ trương, chính sách tới cơ sở nhanh và rộng nhất trong nhóm dân số cao tuổi. Hội là hạt nhân thúc đẩy phát huy vai trò người cao tuổi.

Hội thảo cũng chỉ ra rằng Việt Nam cần sớm hình thành khung pháp lý để xây dựng thị trường sản phẩm – dịch vụ dành cho người cao tuổi, thúc đẩy đô thị và công nghệ thân thiện, mở rộng các mô hình chăm sóc dài hạn, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp và các sáng kiến kinh doanh do người cao tuổi làm chủ. Đây là những lĩnh vực mà Hội Người cao tuổi Việt Nam có thể tham gia trực tiếp thông qua phản biện, giám sát, đề xuất chính sách và triển khai mô hình điểm.

Kinh tế bạc – trụ cột của phát triển bền vững trong kỷ nguyên mới

Các chuyên gia tại hội thảo thống nhất rằng kinh tế bạc không chỉ bao gồm chăm sóc sức khỏe, phục hồi chức năng hay bảo hiểm, mà là một hệ sinh thái rộng lớn gồm du lịch nghỉ dưỡng, nhà ở thông minh, tài chính, thiết bị hỗ trợ, dịch vụ văn hóa – tinh thần và các hoạt động xã hội dành cho người cao tuổi.

Từ góc nhìn kinh tế học hiện đại, kinh tế bạc phải được xác định là trụ cột quan trọng trong chiến lược phát triển bền vững của Việt Nam, góp phần giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa Nhà nước – thị trường – xã hội. Trong cấu trúc này, người cao tuổi không chỉ là người tiêu dùng mà còn là người lao động, người sáng tạo giá trị, người truyền thụ tri thức và là nguồn lực ổn định cho cộng đồng.

Hội thảo kiến nghị Chính phủ xây dựng Chiến lược quốc gia về phát triển kinh tế bạc giai đoạn 2025–2045, với sự tham gia của các bộ, ngành, doanh nghiệp và đặc biệt là Hội Người cao tuổi Việt Nam – lực lượng rộng lớn, am hiểu thực tiễn và có khả năng dẫn dắt nhận thức xã hội đối với quá trình già hóa dân số.

Kết quả hội thảo cũng sẽ được sử dụng làm cơ sở để Hội Người cao tuổi Việt Nam cùng Ban Chỉ đạo Hội thảo xây dựng báo cáo kiến nghị trình Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Chính phủ và Quốc hội. Đây là bước đi quan trọng nhằm đưa kinh tế bạc trở thành một trong những trụ cột của chiến lược phát triển kinh tế – xã hội trong kỷ nguyên mới.

Lê Long