Kịch bản “khủng” với thị trường dầu mỏ thế giới
Theo các nghiên cứu, một khi những chính thể tại các quốc gia sản xuất dầu mỏ Trung Đông sụp đổ sẽ khiến giá dầu tăng mạnh, kèm theo sau là khủng hoảng.
Tổng thống Mỹ Donald Trump chính thức “bật đèn xanh” cho lực lượng quân sự Hoa Kỳ đã tấn công các cơ sở hạt nhân Iran. Điều này không chỉ đẩy cuộc chiến đi quá giới hạn mà còn phá hỏng mọi kịch bản ước tính về giá dầu thế giới.
Trong 10 ngày liên tục, thị trường dầu thô đã phản ứng khá chậm rãi, chỉ tăng khoảng 10% khi Israel ném bom vào nhà sản xuất dầu thô lớn thứ ba trong OPEC. Tuy nhiên, điều đó có thể thay đổi sau khi Hoa Kỳ bất ngờ tham gia vào cuộc xung đột, tấn công 3 địa điểm hạt nhân của Iran ở Fordo, Natanz và Esfahan.
Theo các nhà phân tích năng lượng, sự tham chiến của Hoa Kỳ sẽ gây sức ép khổng lồ lên Iran, họ sẽ tìm mọi cách trả đũa, và mục tiêu có thể gây thiệt hại lớn nhất chính là cơ sở sản xuất năng lượng trong khu vực.
Scott Modell, Giám đốc điều hành của công ty tư vấn Rapidan Energy Group, cho biết mục tiêu chính của Israel không chỉ làm suy yếu chương trình hạt nhân của Iran. Jerusalem dường như cũng có mục tiêu thứ cấp là gây tổn hại đến cơ sở an ninh của Iran đến mức phe đối lập của nước này có thể nổi dậy chống lại chế độ.
Natasha Kaneva, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu hàng hóa toàn cầu tại JPMorgan, cho biết trong một lưu ý gửi cho khách hàng rằng tình trạng bất ổn chính trị gia tăng ở Iran có thể dẫn đến giá dầu tăng cao đáng kể trong thời gian dài.
Theo nghiên cứu của JPMorgan, đã có 8 trường hợp thay đổi chế độ ở các quốc gia sản xuất dầu lớn kể từ năm 1979. Giá dầu tăng trung bình 76% sau những thay đổi này, trước khi giảm xuống ổn định ở mức giá cao hơn khoảng 30% so với mức trước khủng hoảng.
Ngay tại Iran, cách mạng hồi giáo năm 1979 lật đổ vua Shah và đưa Cộng hòa Hồi giáo lên nắm quyền đã khiến giá dầu tăng gần gấp ba lần từ giữa năm 1979 đến giữa năm 1980. Sau đó là suy thoái kinh tế toàn cầu.
Vào năm 2011, chính biến ở Libya dẫn đến sự sụp đổ quyền lực của gia đình Muammar Gaddafi khiến giá dầu tăng từ 93 USD/thùng lên 130 USD/thùng trong vòng 3 tháng, trùng khớp với thời điểm xảy ra khủng hoảng nợ công châu Âu.
Scott Modell cho rằng, nếu chế độ Iran thay đổi, tác động đối với giá dầu sẽ lớn hơn nhiều so với sự kiện tương tự tại Lybia. Lý do đầu tiên, Teheran sản xuất lượng dầu không nhỏ, nắm quyền lưu thông qua eo biển Hormuz.
Hơn thế nữa, Helima Croft, người đứng đầu chiến lược hàng hóa toàn cầu tại RBC Capital Markets nhận định: “Nếu chế độ ở Iran tin rằng họ đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng dẫn đến diệt vong, họ có thể sử dụng kho tên lửa tầm ngắn của mình để nhắm vào các cơ sở năng lượng trong khu vực và các tàu chở dầu ở Vịnh Ba Tư”.
Thep Rapidan, giá dầu có thể tăng từ 4 đến 6 USD mỗi thùng nếu cơ sở làm giàu uranium quan trọng của Iran tại Fordow bị tấn công. 30% nguy cơ Iran sẽ phá vỡ nguồn cung cấp năng lượng bằng cách trả đũa cơ sở hạ tầng ở vùng Vịnh hoặc tàu thuyền ở eo biển Hormuz.
Để đáp trả đòn tấn công của Mỹ đối với các cơ sở hạt nhân chiến lược, Quốc hội Iran vừa thông qua đề xuất đóng eo biển Hozmuz. Điều này có nguy đẩy giá dầu tăng vọt trong những ngày tới nếu các bên không tìm được giải pháp hòa đàm.
– Diễn đàn Doanh nghiệp
