Hợp tác Việt – Pháp kiến tạo hành trình du lịch di sản số tại Hà Nội

Ngày 3/12, tại Đền Quán Thánh, dự án “Các hành trình du lịch di sản trong thành phố Hà Nội” chính thức ra mắt, đánh dấu bước hợp tác mới giữa Việt Nam và Pháp trong việc số hóa và phổ biến di sản Thăng Long, đồng thời mở ra cách tiếp cận mới trong bảo tồn và phát huy giá trị di sản Thủ đô bằng công nghệ số.

Dự án nằm trong khuôn khổ FEF-R Patrimoine do Bộ Châu Âu và Ngoại giao Pháp tài trợ, được triển khai bởi Đại sứ quán Pháp và Viện Pháp tại Việt Nam (IFV) phối hợp cùng Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – ĐHQGHN, Viện Viễn Đông Bác Cổ Pháp (EFEO) và Tổ chức Đại học Pháp ngữ (AUF). Đây là minh chứng sinh động cho sự đồng hành lâu dài giữa hai quốc gia trong bảo tồn di sản, trao đổi tri thức và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.

Phát biểu tại lễ ra mắt, Đại sứ Pháp tại Việt Nam Olivier Brochet nhấn mạnh Hà Nội là thành phố sở hữu kho tàng di sản phong phú, song việc tiếp cận các không gian lịch sử trong đời sống đô thị hiện đại vẫn còn nhiều hạn chế. Theo Đại sứ, công nghệ số chính là giải pháp giúp di sản “bước ra phố”, trở nên gần gũi và sống động hơn với cộng đồng.

Dự án xây dựng bốn hành trình du lịch di sản thử nghiệm, được tích hợp trên nền tảng bản đồ số, ứng dụng H-Heritage và hệ thống mã QR bố trí tại nhiều di tích trung tâm. Thông qua các công cụ này, du khách và người dân chỉ cần một thao tác quét mã để tiếp cận hồ sơ khoa học đầy đủ của từng di tích, bao gồm lịch sử hình thành, kiến trúc, tín ngưỡng và hình ảnh minh họa.

Đại sứ Olivier Brochet đánh giá Hà Nội đang trở thành một trong những đô thị tiên phong tại châu Á trong số hóa dữ liệu di sản, mở rộng cơ hội tiếp cận theo hướng thân thiện với giới trẻ.

Theo ông, dự án phản ánh tinh thần hợp tác Pháp – Việt dựa trên sự tin cậy, chia sẻ tri thức và đổi mới sáng tạo. “Cách chúng ta ghi nhớ và gìn giữ di sản hôm nay cũng chính là cách chúng ta định hình tương lai của mình”, Đại sứ khẳng định, đồng thời nhấn mạnh cam kết của Pháp trong việc tiếp tục đồng hành cùng Hà Nội trong các sáng kiến bảo tồn và phát triển bền vững.

Chia sẻ tại sự kiện, GS.TS Hoàng Anh Tuấn – Hiệu trưởng Trường ĐHKHXH&NV – ĐHQGHN cho rằng dự án là kết quả tiêu biểu của nhiều năm hợp tác giữa nhà trường với các đối tác Pháp. Việc trường được giao chủ trì thực hiện dự án thể hiện sự tin tưởng của bạn bè quốc tế đối với năng lực nghiên cứu và đào tạo của các cơ sở giáo dục Việt Nam.

Từ hơn 100 di tích khảo sát trên địa bàn Hà Nội, các nhóm nghiên cứu Việt – Pháp đã xây dựng kho hồ sơ khoa học thống nhất, dựa trên khảo cứu liên ngành và các nguồn tư liệu bằng tiếng Pháp, Hán – Nôm và tiếng Việt. Trên cơ sở đó, dự án lựa chọn 28 di tích tiêu biểu để hình thành bốn hành trình di sản gắn với các dòng tín ngưỡng truyền thống của người Việt, qua đó kể lại một cách hệ thống câu chuyện văn hóa – lịch sử của Thăng Long – Hà Nội.

TS. Nguyễn Thị Hiệp, điều phối khoa học của dự án, cho biết gần 40 chuyên gia và khoảng 100 sinh viên đã trực tiếp tham gia khảo sát, xử lý tư liệu và số hóa dữ liệu trong suốt một năm. Quá trình này không chỉ tạo ra sản phẩm du lịch mới mà còn góp phần đào tạo thế hệ trẻ Việt Nam theo các phương pháp nghiên cứu hiện đại, tiệm cận chuẩn mực quốc tế.

Bên cạnh giá trị nghiên cứu, dự án còn được đánh giá cao ở tính ứng dụng. Đại diện chính quyền phường Ba Đình cho rằng việc triển khai bản đồ số và mã QR tại các di tích giúp nâng cao trải nghiệm của du khách, đồng thời hỗ trợ công tác quản lý và giáo dục cộng đồng về trách nhiệm bảo tồn di sản.

Đại diện AUF nhận định dự án là ví dụ điển hình của hợp tác học thuật bền vững giữa Việt Nam và Pháp, khi tri thức nghiên cứu được chuyển hóa thành sản phẩm phục vụ xã hội. Việc kết nối các trường đại học, viện nghiên cứu và địa phương đã tạo nên mạng lưới hợp tác đa ngành, góp phần phát huy tối đa giá trị của hệ thống dữ liệu di sản.

Nhìn tổng thể, “Các hành trình du lịch di sản trong thành phố Hà Nội” không chỉ giới thiệu một sản phẩm du lịch mới, mà còn đặt nền móng cho cách thức gìn giữ và lan tỏa ký ức đô thị trong bối cảnh chuyển đổi số. Thông qua hợp tác Việt – Pháp, di sản Thăng Long – Hà Nội được “kể lại” bằng ngôn ngữ hiện đại, vừa tôn trọng giá trị lịch sử, vừa phù hợp với nhịp sống đương đại, qua đó góp phần biến tri thức di sản thành động lực cho phát triển bền vững và giao lưu văn hóa quốc tế.

Lê Long