Hành trình “chế tạo giấc mơ” của ông chủ cơ khí Vina Nha Trang

Chúng tôi gặp ông Nguyễn Văn Hoàng, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần Cơ khí Vina Nha Trang (gọi tắt là Vina Nha Trang), tại Hà Nội, sau khi ông vừa trở về từ chuyến công tác ở Sơn La. Giọng nói của ông không giấu được niềm vui. Vui không chỉ vì hợp tác thành công với vùng trồng cà phê Arabica cao cấp lớn nhất miền Bắc, mà còn bởi công nghệ của Vina Nha Trang được lãnh đạo tỉnh đánh giá cao khi góp phần giúp địa phương giải bài toán nan giải bấy lâu: tận dụng triệt để nguyên liệu và giảm thiểu ô nhiễm môi trường.

Chọn ở lại để vươn lên

Trồng cà phê Arabica đòi hỏi thổ nhưỡng và khí hậu. Vùng Tây Nguyên với các tỉnh như Đắk Lắk, Gia Lai, Kon Tum thường trồng cà phê Robusta vì không cần độ cao nhiều, chỉ cần đất đỏ bazan. Cà phê Arabica hiện nay ở Việt Nam có hai vùng đang có chính là vùng Cầu Đất, nổi tiếng từ xưa đến giờ, nhưng số lượng ít. Chỗ phát triển nhiều nhất là Sơn La. Arabica giá có lúc bằng, nhưng hầu như thường đắt gấp rưỡi, gấp đôi Robusta. Năm nay dân Sơn La phấn khởi, bởi vì cà phê chưa bao giờ có giá cao đến 26.000-30.000/kg cà phê tươi như năm nay. Có những nơi năng suất cao đạt tới 40 tấn/ha, nhân lên với diện tích trồng họ thu được gần chục tỷ. Dân giàu là tốt rồi nhưng lại phát sinh vất đề, trồng nhiều thì ô nhiễm môi trường. Nếu không cho dân làm thì dân đói, cho dân làm thì ô nhiễm môi trường vì nhiều doanh nghiệp chế biến làm ẩu, họ tranh thủ trời mưa đổ vỏ cà phê không dùng đến ra môi trường, tuy không thấy hết nhưng vỏ cà phê tạo thành chất thải ngấm xuống mạch nước ngầm. Bằng công nghệ của mình, Vina Nha Trang biến vỏ cà phê từ phế phẩm thành sản phẩm có thể đem bán, vừa giải quyết vấn đề môi trường, vừa tận dụng tối đa nguồn nguyên liệu. Câu chuyện này không chỉ là bài toán cà phê, mà là hình ảnh của nền nông nghiệp Việt khi bước sang giai đoạn bền vững hơn.

Dự án ở Sơn La chỉ là một lát cắt trong hành trình của Vina Nha Trang, một trong những “người khổng lồ” tiên phong trong lĩnh vực chế tạo thiết bị chế biến nông sản công nghệ cao tại Việt Nam.

Khởi đầu là một xưởng cơ khí nhỏ đầu thập niên 1990, khi ngành cơ khí trong nước còn non trẻ, suốt hàng chục năm, công ty kiên trì chế tạo máy móc – công việc nặng nhọc nhất trong các ngành sản xuất. Không ít doanh nghiệp cơ khí đã chuyển hướng sang lĩnh vực dễ sinh lợi hơn. Sau đại dịch Covid-19, làn sóng “rời bỏ nghề” càng mạnh.

“Ngành cơ khí là ngành vất vả nhất. Nhưng mình mê, rồi thành nghiệp,” ông Nguyễn Văn Hoàng nhớ lại.

Trong khi nhiều doanh nghiệp cơ khí chế tạo máy đã phải đổi nghề hoặc dừng hoạt động. Còn mình vẫn cặm cụi với máy móc,” ông cười, nụ cười của người từng nhiều lần đối mặt với khó khăn. Nhưng chính “cái nghiệp” ấy đã giữ ông và đội ngũ ở lại, để gieo hạt giống cho một hành trình hơn mười năm nghiên cứu, nuôi dưỡng đội ngũ kỹ sư chỉ với một mục tiêu: làm chủ công nghệ chế biến sâu trong nông nghiệp.

Hiện nay, hơn 90% doanh nghiệp cà phê nước ngoài đầu tư tại Việt Nam đều sử dụng thiết bị của Vina Nha Trang. Những dây chuyền từng do châu Âu nắm độc quyền – từ sản xuất cà phê hòa tan đến công nghệ tách caffein – nay đã mang dấu ấn bàn tay người Việt.

Nhà máy ra đời chỉ để chứng minh năng lực

Điều đáng nói là lúc đầu Vina Nha Trang đi vào chế biến sâu không phải để cạnh tranh sản phẩm, mà để cho khách hàng thấy công nghệ họ tạo ra thực sự vận hành. Nhà máy đầu tiên ra đời chỉ để “giới thiệu công nghệ”. Nhưng chính quyết định táo bạo đó mở cánh cửa thị trường: hợp đồng trăm tỷ, khách mang sản phẩm đến thử, máy chạy liên tục “full công suất”. “Ban đầu không định sản xuất cà phê. Nhưng nhu cầu phình ra thì mình theo. Làm vì người ta tin”, ông Nguyễn Văn Hoàng bày tỏ.

Hiện nay, Vina Nha Trang sở hữu loạt sản phẩm chủ lực: hệ thống chế biến ướt cà phê quả tươi thân thiện môi trường; hệ thống làm sạch và phân loại cà phê nhân xuất khẩu; máy rang xay đa dạng công suất; và dây chuyền phức hợp sản xuất cà phê hòa tan chất lượng cao. Các thiết bị của công ty được đánh giá cao nhờ tính ổn định, hiệu suất và độ bền vượt trội.

Đặc biệt, việc nội địa hóa thành công dây chuyền cà phê hòa tan sấy phun – công nghệ vốn phải nhập khẩu – đã đánh dấu bước tiến lớn của Vina Nha Trang trong năng lực đổi mới và sáng tạo công nghệ Việt.

Từ nền tảng công nghệ sản xuất thiết bị chế biến cà phê đã gầy dựng vững chắc, Vina Nha Trang tiếp tục hành trình mở rộng sang một lĩnh vực mới: cà phê linh chi; giải pháp cà phê kết hợp dược liệu, mang lại lợi ích sức khỏe thiết thực cho mọi lứa tuổi. Được định hướng trở thành sản phẩm được người tiêu dùng ưa chuộng trong tương lai, cà phê linh chi không chỉ là bước tiến mới về mặt sản phẩm, mà còn là nỗ lực của doanh nghiệp trong việc mong muốn đưa cà phê Việt Nam vươn ra thị trường quốc tế, khẳng định chất lượng trên bản đồ xuất khẩu toàn cầu.

Đó là cách Vina Nha Trang phát triển bằng cả công nghệ, tâm huyết và giá trị nhân văn sâu sắc.

Minh Trang