Đánh thuế giao dịch vàng: Đâu là giải pháp?

Đánh thuế giao dịch vàng được cho là công cụ hữu hiệu để hạn chế tình trạng đầu cơ, tuy nhiên, để chính sách phát huy hiệu quả trong thực tế, vẫn cần một giải pháp cụ thể.

Chính phủ vừa ban hành Nghị quyết 278/NQ-CP ngày 13/9/2025 phiên họp chuyên đề về xây dựng pháp luật tháng 9/2025. Tại Nghị quyết này, Chính phủ đã cho ý kiến về Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi).

Theo đó, Chính phủ cho rằng, Luật Thuế thu nhập cá nhân cần quy định rõ thu nhập từ hoạt động giao dịch mua bán vàng thuộc đối tượng chịu thuế. Việc này để nâng cao tính minh bạch của thị trường, hạn chế đầu cơ vàng. Bộ Tài chính được giao phối hợp với Ngân hàng Nhà nước thống nhất nội dung này trong Dự thảo Luật.

Chỉ đạo này của Chính phủ được đưa ra trong bối cảnh giá vàng biến động liên tục trong thời gian qua.

Nhìn nhận về vấn đề đã nêu, không ít ý kiến cho rằng, việc đánh thuế thu nhập cá nhân đối với giao dịch vàng không chỉ là vấn đề tài chính mà còn là công cụ điều tiết thị trường. Trong bối cảnh giá vàng biến động mạnh, nhiều nhà đầu tư cá nhân tham gia đầu cơ, lướt sóng, tạo ra sự biến động bất thường, ảnh hưởng đến ổn định kinh tế vĩ mô.

Việc không đánh thuế nhóm này dẫn đến thất thu ngân sách và tạo ra sự cạnh tranh không công bằng với các doanh nghiệp kinh doanh vàng miếng phải tuân thủ thuế và các quy định pháp luật. Ngoài ra, giao dịch đầu cơ ồ ạt có thể làm bong bóng giá vàng, đẩy người dân tích trữ vàng vào tình thế rủi ro tài chính, đặc biệt khi giá vàng trong nước chênh lệch quá lớn so với giá quốc tế. Vậy, để chính sách thực sự phát huy hiệu quả, đâu là giải pháp?

Theo TS Nguyễn Ngọc Tú – giảng viên Trường đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội, nên đánh thuế thu nhập cá nhân với thu nhập từ mua bán vàng ở mức 1,5%. Ví dụ, khi bán 1 lượng vàng với giá 128 triệu đồng, thuế suất 1,5% nghĩa là sẽ phải nộp thuế khoảng 1,9 triệu đồng.

“Giao dịch 1 lượng, số thuế là 1,9 triệu đồng, 10 lượng thuế là 19 triệu đồng, 100 lượng thuế sẽ là 190 triệu đồng, lỗ hay lãi cũng phải nộp. Như vậy, người đầu cơ, lướt sóng vàng sẽ phải cân nhắc. Kinh doanh thì phải đảm bảo có lãi, nếu dồn tiền vào vàng không thu về lợi nhuận như mong muốn, họ sẽ tính toán để đầu tư vào các lĩnh vực khác như gửi tiết kiệm, đưa tiền vào hoạt động sản xuất, kinh doanh…”, vị chuyên gia này chia sẻ.

Đồng thời đề xuất, nên đánh thuế với thu nhập từ mua bán 1 lượng vàng trở lên. Và nên áp dụng càng sớm càng tốt, ngay trong năm nay, nhằm nhanh chóng ổn định thị trường vàng, kéo giảm chênh lệch giữa giá vàng trong nước và giá vàng thế giới, hạn chế tối đa việc đầu cơ vàng.

Cùng quan điểm, liên quan đến cá nhân mua bán vàng miếng hoặc vàng nhẫn 4 số 9 cho các mục đích tích luỹ thông thường, ông Nguyễn Văn Được – Tổng giám đốc Công ty TNHH Kế toán và Tư vấn thuế Trọng Tín cũng cho rằng, hiện nay khó đánh thuế trên chênh lệch giá mua bán vì nhiều người đã mua vàng tích trữ từ nhiều năm trước, khi đó việc quản lý hoá đơn, chứng từ chưa được thực hiện đồng bộ nên không có cơ sở để xác định chính xác giá mua.

“Không nên đánh thuế thu nhập cá nhân dựa trên chênh lệch giá mua – bán vàng mà chỉ nên tính trên giá bán ra, với mức thuế là 1,5% (trong đó, thuế giá trị gia tăng là 1% và thuế thu nhập cá nhân là 0,5%)”, vị chuyên gia này đề xuất.

Bên cạnh giải pháp đã nêu, để việc đánh thuế thu nhập cá nhân đối với giao dịch vàng đạt hiệu quả, không ít ý kiến cũng cho hay, cơ quan quản lý cần triển khai đồng bộ nhiều biện pháp. Trong đó, các ngân hàng và doanh nghiệp kinh doanh vàng miếng phải ghi nhận đầy đủ các giao dịch và phối hợp chặt chẽ với cơ quan thuế nhằm kiểm soát thị trường. Ngoài ra, hệ thống báo cáo điện tử cũng nên được áp dụng cho các giao dịch vượt ngưỡng, việc này giúp cơ quan chức năng phát hiện sớm các hoạt động đầu cơ bất hợp pháp.

Không chỉ có vậy, công tác kiểm tra, thanh tra doanh nghiệp cũng cần được thực hiện thường xuyên để đảm bảo tính minh bạch, công bằng trên thị trường vàng.

Được biết, liên quan đến đề xuất đánh thuế giao dịch vàng, trước đó, nhiều chuyên gia cũng bày tỏ, Nghị định số 232/2025/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng, có hiệu lực từ ngày 10/10/2025, đã thay đổi căn bản cách tiếp cận với thị trường vàng khi chính thức coi vàng miếng là một loại hàng hóa. Điều này đòi hỏi phải có hệ thống quy định rõ ràng và chi tiết về hoạt động kinh doanh vàng, bao gồm cả đối tượng là cá nhân. Đồng thời, cần áp dụng thuế giá trị gia tăng đối với vàng miếng tương tự như với vàng trang sức và mỹ nghệ, nhằm đảm bảo sự đồng bộ và nhất quán trong khung pháp lý hiện hành.