Cuộc “tập dượt” của thủy sản

Càng về cuối năm tình hình xuất khẩu thủy sản càng khó khăn, một mặt do rào cản thuế quan, mặt khác do lượng hàng tồn kho cần có thời gian để giải phóng.

Theo số liệu thống kê trong 7 tháng đầu năm 2025, ngành thủy sản xuất khẩu đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ với kim ngạch đạt 6,22 tỷ USD, tăng hơn 17% so với cùng kỳ năm trước, Hoa Kỳ, Trung Quốc là những thị trường chủ lực.

Con số tăng trưởng ấn tượng trên là sự khẳng định chất lượng, sức mạnh nội lực của doanh nghiệp Việt Nam trong lĩnh vực thủy sản. Bên cạnh đó, theo bà Lê Hằng, Phó Tổng thư ký Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản (VASEP): do đối tác phía Hoa Kỳ tăng tốc mua hàng trước thời điểm thuế quan đối ứng 20% với Việt Nam có hiệu lực từ ngày 7/8.

Bà Lê Hằng nhận định, dung lượng thị trường Hoa Kỳ cho thủy sản Việt Nam cả năm 2025 đạt khoảng 1,6 tỷ USD. Càng về cuối năm tình hình xuất khẩu thủy sản càng khó khăn, một mặt do rào cản thuế quan, mặt khác do lượng hàng tồn kho cần có thời gian để giải phóng.

Khó khăn còn cộng hưởng khi cạnh tranh kịch liệt từ các đối thủ rất mạnh trong khu vực và trên thế giới, đặt ra vấn đề vô cùng cấp thiết với ngành thủy sản: Liệu có thể tiếp tục bám trụ thị trường Hoa Kỳ hay rút về thị trường cận biên? Khó khăn lần này sẽ phá vỡ “vùng an toàn” để doanh nghiệp bước vào đợt tái cấu trúc chính mình?

Trên bình diện lớn hơn, Fitch Solution, công ty chuyên cung cấp các dịch vụ phân tích, dữ liệu và nghiên cứu thị trường cho các ngành công nghiệp và quốc gia trên toàn cầu, mới đây đưa ra đánh giá về hai trụ cột kinh tế Việt Nam, rằng: xuất khẩu và đầu tư vào Việt Nam vẫn mạnh mẽ.

Tất nhiên, nhận xét của đội ngũ chuyên gia hàng đầu tại Fitch Solution còn đi kèm với loạt khuyến nghị đóng vai trò như là điều kiện cần mà doanh nghiệp Việt Nam phải áp dụng ngay mới có thể chạm đến kết quả. Trong đó, ngành thủy sản ngày càng trở nên nhạy cảm vì rào cản thuế quan và phi thuế quan.

TS Huỳnh Thanh Điền, trường Đại học Nguyễn Tất Thành, cho biết: “Trong ASEAN, Việt Nam đang chịu mức thuế cao hơn Thái Lan, Indonesia, Philippines, Campuchia (đều chịu mức 19%) nhưng mức chênh lệch 1% rõ ràng là không lớn”. Ông Điền trấn an: “Như vậy, ngay cả với các nước đang chịu thuế thấp hơn 1%, Việt Nam có thể đạt được lợi thế cân bằng nếu khai thác tốt hơn tiềm năng của từng ngành hàng và của cả nền kinh tế”.
Thực tế, chúng ta hoàn toàn có thể khỏa lấp sự thất thế do chênh lệch thuế quan bằng cách tiết kiệm chi phí đầu vào, ví dụ: doanh nghiệp có thể tìm nguồn năng lượng giá rẻ hơn, tối ưu hóa sử dụng lao động, tăng cường ứng dụng công nghệ vào quản lý cũng như sản xuất, chính sách hỗ trợ từ nhà nước,…

Trong nửa đầu năm 2025 Singapore nhập khẩu thủy sản từ Việt Nam đạt 57,2 triệu USD, tăng 10,8% so với cùng kỳ năm ngoái. Việt Nam vươn lên trở thành nguồn cung thủy sản lớn thứ 3 tại thị trường này.
Đây là một gợi ý rất giá trị cho chiến lược “đa dạng hóa thị trường”, và đồng thời phản ánh xu hướng thương mại không cố định, tức là không thể dựa vào một vài thị trường được mặc định là “trọng điểm”. Có nghĩa rằng, sự thay đổi thị trường không phải là những “cú sốc” mà hãy xem đó là cuộc dịch chuyển tất yếu trong kinh doanh.