Có nên bỏ kiểm soát vốn vay đúng mục đích?
Theo các chuyên gia, quy định các tổ chức tín dụng (TCTD) phải “kiểm soát việc sử dụng vốn vay đúng mục đích” là cần thiết để đảm bảo an toàn cho nguồn vốn của các ngân hàng.
Tuy nhiên, việc kiểm soát sử dụng vốn vay đúng mục đích đối với cho vay để thanh toán tiền góp vốn, hợp tác đầu tư hoặc hợp tác kinh doanh cần xem xét lại.
HoREA cho rằng TCTD không thể kiểm soát được việc sử dụng vốn vay trong trường hợp góp vốn.
Kiến nghị cần xem xét
Hiệp hội bất động sản TP.HCM (HoREA) vừa đề nghị NHNN xem xét bỏ cụm từ “kiểm soát việc sử dụng vốn vay đúng mục đích” tại tiết (ii) điểm b khoản 2 Điều 22 Thông tư 39/2016/TT-NHNN (được sửa đổi bổ sung tại điểm c khoản 6 và điểm b khoản 9 Điều 1 Thông tư số 06/2023/TTNHNN). Bởi theo HoREA, các TCTD gần như không kiểm soát việc sử dụng vốn vay đúng mục đích đối với “trường hợp cho vay để thanh toán tiền góp vốn theo hợp đồng góp vốn, hợp đồng hợp tác đầu tư hoặc hợp đồng hợp tác kinh doanh để thực hiện dự án”.
Nhiều chuyên gia cho rằng, kiến nghị này của HOREA cần được NHNN xem xét. Bởi người sử dụng vốn vay cuối cùng là bên thứ 3 (chủ đầu tư dự án), chứ không phải là khách hàng vay tín dụng…. Trừ khi có hợp đồng tín dụng giữa TCTD, khách hàng và chủ đầu tư, thì TCTD có thể kiểm soát được mục đích sử dụng vốn.
Kiểm soát các trường hợp khác
Tuy nhiên, quy định các TCTD phải kiểm soát sử dụng vốn vay đúng mục đích đối với các trường hợp khác là cần thiết để bảo toàn dòng vốn tín dụng. Bởi ngân hàng chỉ là trung gian tài chính, nên đảm bảo an toàn tín dụng là yêu cầu tối thượng khi xem xét cho vay.
Cũng chính vì mục đích đảm bảo an toàn cho nguồn vốn, khi xem xét cấp tín dụng, ngân hàng thường yêu cầu khách hàng phải có dự án, phương án kinh doanh khả thi, tài sản đảm bảo để chứng minh được dòng tiền trả nợ.
“Do phương án sử dụng vốn đã được TCTD xác định là khả thi nên việc sử dụng vốn đúng mục đích mới đảm bảo hiệu quả cũng như đảm bảo được dòng tiền trả nợ cho ngân hàng”, một chuyên gia nhấn mạnh.
Ngoài ra, Luật các TCTD cũng quy định rõ: “TCTD có quyền, nghĩa vụ kiểm tra, giám sát việc sử dụng vốn vay và trả nợ của khách hàng. TCTD có quyền yêu cầu khách hàng vay báo cáo việc sử dụng vốn vay và chứng minh vốn vay được sử dụng đúng mục đích vay vốn”.
