6 giải pháp trọng tâm để DNNN tiên phong chuyển đổi số, thúc đẩy tăng trưởng
Tập trung thực hiện cơ cấu lại các ngành, lĩnh vực; giao nhiệm vụ cụ thể cho từng doanh nghiệp công nghệ trong nước, có chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp nghiên cứu; xây dựng cơ chế giúp doanh nghiệp tiếp cận các Quỹ đầu tư công nghệ, Quỹ đầu tư mạo hiểm… Đây là một số giải pháp trọng tâm để DNNN tiên phong trong chuyển đổi số và thúc đẩy tăng trưởng.
Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Tâm nhấn mạnh nội dung trên tại Hội nghị Thủ tướng Chính phủ làm việc với doanh nghiệp nhà nước (DNNN) có chủ đề “Doanh nghiệp nhà nước tiên phong trong chuyển đổi số và thúc đẩy tăng trưởng”.
Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Tâm, những năm qua, DNNN đạt được nhiều kết quả phát triển tích cực, góp phần quan trọng vào tăng trưởng kinh tế, thu ngân sách nhà nước, phát triển các ngành, lĩnh vực và địa phương. Năm 2024, tổng tài sản của 671 DNNN (473 doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ và 198 doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ) đạt trên 5,6 triệu tỷ đồng, tăng 45% so với năm 2023; vốn chủ sở hữu đạt gần 3 triệu tỷ đồng, tăng 61%, tổng doanh thu đạt gần 3,3 triệu tỷ đồng, tăng 24%, lợi nhuận trước thuế gần 227,5 nghìn tỷ đồng, tăng 8% và nộp ngân sách nhà nước gần 400 nghìn tỷ đồng, tăng 9%.
Năm 2025, Bộ Tài chính đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ đề xuất giao chỉ tiêu tăng trưởng cho các DNNN và đề nghị các cơ quan chủ sở hữu giao chỉ tiêu tăng trưởng năm 2025 đạt từ 8% trở lên cho các doanh nghiệp thuộc phạm vi quản lý.
Thực hiện Chỉ thị số 07/CT-TTg ngày 22/2/2024 của Thủ tướng Chính phủ, các DNNN cũng đang xây dựng và triển khai các kế hoạch chuyển đổi số tại doanh nghiệp và chủ động tham gia tích cực vào chương trình hành động về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Cùng với sự dẫn dắt, quyết liệt của Chính phủ, các DNNN, doanh nghiệp có vốn của Nhà nước như Tập đoàn EVN, PVN, TKV, VNPT, Viettel, Tổng Công ty Viễn thông MobiFone… đang mạnh mẽ tiến hành các hoạt động chuyển đổi số.
Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, DNNN vẫn còn một số tồn tại trong việc thực hiện chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, hiệu quả hoạt động chưa tương xứng với nguồn lực nắm giữ; năng lực cạnh tranh, khoa học công nghệ còn hạn chế; công cụ quản trị kinh doanh còn chậm đổi mới.
DNNN cũng gặp phải những trở ngại từ công nghệ, chưa làm chủ được các công nghệ lõi của chuyển đổi số, các hệ thống nền tảng cơ bản; khó khăn từ vốn đầu tư, đặc biệt là lĩnh vực đổi mới sáng tạo yêu cầu nguồn tài lực, nhân lực lớn trong khi chưa hoàn toàn chắc chắn về hiệu quả, đối mặt với nguy cơ thất bại; thách thức từ nhận thức của doanh nghiệp, tư duy người lãnh đạo, từ chiến lược, tư duy truyền thống sang chiến lược, tư duy kinh doanh công nghệ số hiệu quả.
Cùng với tình hình thế giới diễn biến ngày càng phức tạp, khó lường; triển vọng kinh tế toàn cầu suy giảm, thậm chí có nguy cơ suy thoái kinh tế; nhiều diễn biến mới liên tục xuất hiện, đặc biệt là chính sách thuế quan của Mỹ với các nước, khiến tình hình càng trở nên khó khăn, thách thức hơn, dự báo sẽ có tác động không nhỏ đến kinh tế vĩ mô và các động lực tăng trưởng truyền thống về đầu tư, tiêu dùng, xuất khẩu của nước ta, hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, người dân trong thời gian tới.
Tuy nhiên, lãnh đạo Bộ Tài chính nhìn nhận, trong khó khăn, thách thức vẫn luôn có những cơ hội, nếu chúng ta chớp lấy thì khó khăn, thách thức sẽ biến thành động lực để cơ cấu lại nền kinh tế, phát triển nhanh lực lượng sản xuất hiện đại dựa trên khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia theo tinh thần Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị.
Trong đó, DNNN cần phát huy hơn nữa nguồn lực của mình, thể hiện vai trò chủ đạo trong một số lĩnh vực sản xuất – kinh doanh trụ cột và khẳng định vị trí tiên phong trong chuyển đổi số trong các ngành, lĩnh vực như hạ tầng số, hạ tầng viễn thông, tài chính – ngân hàng, năng lượng, logistics, hạ tầng giao thông, công nghiệp chế biến, chế tạo… để tạo sức lan tỏa, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, phát triển cộng đồng doanh nghiệp cả nước.
Theo Bộ Tài chính, quán triệt triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, Nghị quyết số 03/NQ-CP của Chính phủ về Chương trình hành động triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW, Nghị quyết số 25/NQ-CP, Chỉ thị số 09/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ, các DNNN với tinh thần “thể chế thông thoáng, hạ tầng thông suốt, quản trị thông minh”, phải chủ động xây dựng các nhiệm vụ, giải pháp cụ thể để phát triển doanh nghiệp, đóng góp vào mục tiêu tăng trưởng kinh tế, phát triển đất nước.
Để phát huy vai trò của DNNN tiên phong trong chuyển đổi số và thúc đẩy tăng trưởng hai con số, các cơ quan, doanh nghiệp cần tập trung 6 giải pháp chủ yếu gồm:
Thứ nhất, tạo đột phá, thúc đẩy mạnh mẽ các động lực tăng trưởng mới. Tập trung hoàn thiện các quy định để cụ thể hóa các cơ chế, chính sách tại Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị. Hoàn thiện pháp luật, cơ chế chính sách về chuyển đổi số; đồng bộ các quy định pháp luật, cơ chế, chính sách hỗ trợ, khuyến khích các doanh nghiệp đổi mới công nghệ, đầu tư vào các ngành công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo, năng lượng tái tạo, nông nghiệp công nghệ cao, logistic và hạ tầng thông minh…
Qua đó, giúp DNNN chủ động tiếp cận khoa học, kỹ thuật hiện đại; hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư, xây dựng trung tâm dữ liệu, điện toán đám mây; tạo cơ sở thúc đẩy mạnh mẽ việc xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia.
Thứ hai, tập trung thực hiện cơ cấu lại các ngành, lĩnh vực; nâng cao năng suất lao động, sức cạnh tranh của nền kinh tế. Triển khai hiệu quả chiến lược phát triển ngành công nghiệp bán dẫn. Phát triển mạnh công nghiệp hỗ trợ, tăng cường liên kết giữa khu vực FDI và trong nước. Các DNNN trong lĩnh vực nông nghiệp cần tập trung chuyển mạnh tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp, ưu tiên phát triển trồng trọt tuần hoàn, phát thải Các-bon thấp. Các DNNN trong ngành dịch vụ cần dựa trên nền tảng công nghệ hiện đại, phát triển một số ngành, sản phẩm dịch vụ có hàm lượng tri thức và công nghệ cao, có lợi thế cạnh tranh. Hình thành một số trung tâm dịch vụ du lịch với sản phẩm du lịch chất lượng cao, có thương hiệu.
Thứ ba, giao nhiệm vụ cụ thể cho từng doanh nghiệp công nghệ trong nước triển khai các nhiệm vụ nội địa hóa các công nghệ nền tảng và các giải pháp hỗ trợ chuyển đổi số như Cloud, AI, BigData,…và có chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp này nghiên cứu.
Thứ tư, xây dựng cơ chế giúp DNNN tiếp cận các Quỹ đầu tư công nghệ, Quỹ đầu tư mạo hiểm… của nhà nước để có nguồn kinh phí triển khai thử nghiệm các công nghệ mới, đổi mới mô hình hoạt động với độ rủi ro cao.
Thứ năm, xây dựng cơ chế giúp DNNN có thể xây dựng cơ chế lương, thưởng theo từng đặc thù công việc và linh hoạt theo nhu cầu thị trườn
Thứ sáu, Bộ Tài chính có định hướng, chương trình khung chỉ đạo các doanh nghiệp công nghệ hợp tác, phối hợp với các DNNN triển khai các giải pháp chuyển đổi số đồng bộ, hiệu quả, đảm bảo các yêu cầu và năng lực bảo mật và an toàn dữ liệu, chống tấn công mạng.
Khẩn trương xây các nghị định hướng Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp
Để đồng hành cùng các DNNN, Bộ Tài chính sẽ khẩn trương xây dựng các Nghị định hướng Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp; rà soát, nghiên cứu các quy định về các quỹ đầu tư mạo hiểm cho khởi nghiệp sáng tạo, ươm tạo công nghệ và chuyển đổi số để sửa đổi, bổ sung nếu cần thiết; nghiên cứu cơ chế loại trừ khi đánh giá, xếp loại doanh nghiệp khi DNNN thực hiện đầu tư chuyển đổi số, làm giảm hiệu quả kinh doanh trong ngắn hạn. Nghiên cứu chính sách khuyến khích đầu tư, mua, thuê các sản phẩm, dịch vụ số.
Bên cạnh đó, rà soát, nghiên cứu để xây dựng hoặc bổ sung cơ chế hợp tác công tư để phát triển hạ tầng số hiện đại, trong đó nguồn lực nhà nước là chủ yếu.
Đồng thời, tiếp tục triển khai các chính sách hỗ trợ về thuế, phí và lệ phí đối với doanh nghiệp nói chung và DNNN nói riêng. Nghiên cứu, rà soát tổng thể các Luật về thuế để tiếp tục hoàn thiện hệ thống chính sách thuế phù hợp tiêu chuẩn, thông lệ quốc tế, hướng tới một hệ thống thuế đồng bộ, cơ cấu bền vững, đảm bảo huy động hợp lý các nguồn lực cho NSNN.
Hoàn thiện các quy định pháp luật về hải quan theo hướng cải cách, đơn giản hoá thủ tục hành chính, tạo thuận lợi thương mại, thúc đẩy hoạt động xuất khẩu hàng hóa của doanh nghiệp; đáp ứng yêu cầu nội luật hóa các Hiệp định, cam kết quốc tế, FTA Việt Nam đã ký kết.
Bộ Khoa học và Công nghệ bố trí ít nhất 15% ngân sách nhà nước chi sự nghiệp khoa học phục vụ nghiên cứu công nghệ chiến lược; nghiên cứu phát triển hệ thống các trung tâm nghiên cứu, thử nghiệm, các phòng thí nghiệm trọng điểm quốc gia, tập trung cho công nghệ chiến lược; đề xuất cụ thể các cơ chế, chính sách cần thiết để hỗ trợ các doanh nghiệp trong nước đầu tư, xây dựng trung tâm dữ liệu, điệm toán đám mây, thu hút doanh nghiệp nước ngoài đặt trung tâm dữ liệu, điểm toán đám mây tại Việt Nam; đề xuất các cơ chế, chính sách cần thiết để hỗ trợ hình thành và phát triển một số doanh nghiệp công nghệ số chiến lược trong nước quy mô lớn, nhằm phát triển hạ tầng số, dẫn dắt chuyển đổi số quốc gia và đủ năng lực cạnh tranh quốc tế…
Theo Báo Điện tử Chính phủ
