Xuất khẩu rau quả “về đích” sớm

Đề án Phát triển cây ăn quả chủ lực đến năm 2025 và 2030 đặt mục tiêu xuất khẩu rau quả đạt 5 tỷ USD vào năm 2025. Tuy nhiên, hết 10 tháng năm nay, rau quả đã đạt hơn 4,9 tỷ USD, tăng tới hơn 78% so với cùng kỳ năm trước. Với tốc độ xuất khẩu như hiện tại, xuất khẩu rau quả sẽ về đích sớm hơn 2 năm so với mục tiêu đề ra.

Theo ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, kim ngạch xuất khẩu rau quả trong tháng 10/2023 đạt khoảng 699,034 triệu USD tăng 4,7 % với tháng trước (tháng 9/2023 đạt 667,549 triệu USD) và tăng 126,2% so với cùng kỳ năm 2022 (tháng 10/2022 đạt 309,663 triệu USD).

Lũy kế 10 tháng của năm 2023, kim ngạch xuất khẩu rau quả ước đạt 4.912,627 triệu USD, tăng 78,4% so với cùng kỳ năm trước (10 tháng của năm 2022 đạt 2.752,855 triệu USD.

Về nhập khẩu, ước tính trong tháng 10/2023 nhập khẩu đạt 151,436 triệu USD, giảm 13,3% so với tháng trước (tháng 9/2023 đạt 174,2 triệu USD); giảm 13,4% so với tháng 10/2022. Lũy kế 10 tháng của năm 2023, nhập khẩu rau quả ước đạt 1.606,623 triệu USD giảm 4,1% so với cùng kỳ năm trước.

Bên cạnh sự tăng trưởng mạnh của rau quả tươi xuất khẩu, nhóm sản phẩm rau quả chế biến cũng tăng trưởng ấn tượng khoảng 20% vào các thị trường yêu cầu cao như Mỹ, châu Âu và Nhật Bản. Tuy vậy, sản lượng nhóm này mới chỉ chiếm khoảng 12 – 17% trong tổng sản lượng rau quả cả nước, vì thế thời gian tới đây cũng là hướng đi quan trọng mà ngành hàng này theo đuổi.

Những tháng cuối năm, các mặt hàng nông sản chủ lực đang dồn sức tăng tốc. Gần 4 triệu tấn trái cây chủ lực các loại sắp được thu hoạch và đưa ra tiêu thụ. Những cảnh báo vi phạm kiểm dịch thực vật từ các thị trường chủ lực đã giảm. Đây đều là cơ sở để nhóm hàng rau quả tiếp tục phá kỷ lục xuất khẩu.

Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam nhận định, qua thống kê quý 4/2023, cả nước sẽ có khoảng gần 4 triệu tấn trái cây chủ lực các loại được thu hoạch và đưa ra tiêu thụ. Như vậy trong hai tháng cuối năm, xuất khẩu rau quả có thể đem về 0,6-0,8 tỷ USD. Với kết quả đã đạt được trong 10 tháng qua, dự báo xuất khẩu ngành hàng rau quả cả năm 2023 có thể đạt 5,5 – 5,8 tỷ USD.

“Dù tình hình xuất khẩu rau quả đang ghi nhận những điểm sáng nổi bật, các doanh nghiệp xuất khẩu vẫn cần kiểm soát tốt chất lượng các mặt hàng, bảo đảm chặt chẽ các quy định về phía nhập khẩu. Trung Quốc vẫn đang là khách hàng lớn nhất của rau quả Việt Nam khi chiếm tới gần 65% kim ngạch. Rau quả Việt Nam xuất sang thị trường này, ngoài sầu riêng đang rất được ưa chuộng từ nay đến cuối năm sẽ có thêm mít, thanh long…”, ông Đặng Phúc Nguyên nhấn mạnh.

Năm nay, đã có một số thông báo từ Tổng cục Hải quan Trung Quốc liên quan đến vi phạm yêu cầu về kiểm dịch thực vật của các lô hàng chuối, mít, xoài, nhãn, thanh long và sầu riêng xuất khẩu từ Việt Nam sang thị trường Trung Quốc. Với các trường hợp vi phạm quy định kiểm dịch thực vật theo thông báo từ phía Trung Quốc, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng sẽ tạm dừng đối với các mã số liên quan để điều tra nguyên nhân và áp dụng biện pháp khắc phục phù hợp.

Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam đề nghị và khuyến cáo các doanh nghiệp và các địa phương cần kiểm soát tốt chất lượng để hạn chế tối đa tình trạng gian lận mã số vùng trồng, ảnh hưởng đến thương hiệu rau quả Việt Nam xuất khẩu.

Đồng thời, xây dựng các mô hình sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP và GlobalGAP, đáp ứng đầy đủ các quy định về kiểm dịch từ các thị trường nhập khẩu. Có như vậy, ngành hàng rau quả và xuất khẩu rau quả mới đạt được tăng trưởng bền vững trong những năm tới.

Trong khi đó, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến nhấn mạnh: “Tăng cường và tạo môi trường thuận lợi cho các nhà đầu tư vào chế biến sâu tạo ra giá trị gia tăng. Tập trung vào cơ chế chính sách và cải cách hành chính – đây là yếu tố rất quan trọng để tạo môi trường đầu tư thông thoáng”.

Từ góc độ doanh nghiệp, ông Lê Thành, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Lavifood cho rằng: “Khoa học công nghệ đã đến lúc trở thành vấn đề phải quan tâm hàng đầu của các doanh nghiệp sản xuất và vận hành chuỗi giá trị nông nghiệp đặc biệt là ngành rau củ quả”.