Xem xét chưa áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng nước giải khát có đường tại thời điểm này

Sáng 7/3, tại Hà Nội, Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (VAFIE) tổ chức hội thảo “Góp ý dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi”. Tham dự hội thảo có đại diện Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, Ban Chính sách Chiến lược Trung ương, chuyên gia kinh tế, lãnh đạo các hiệp hội, doanh nghiệp trong và ngoài nước nhằm thảo luận về những nội dung quan trọng của dự thảo luật.

Tại hội thảo, việc đưa mặt hàng nước giải khát có đường vào đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) như Dự thảo Luật (lần 5) được các đại biểu đề cập nhiều nhất và có nhận định chung là xem xét chưa áp dụng TTĐB đối với mặt hàng nước giải khát có đường tại thời điểm này để có thêm thời gian nghiên cứu đánh giá và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp có thời gian điều chỉnh hoạt động sản xuất kinh doanh.

Ông Nguyễn Văn Phụng – nguyên Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế Doanh nghiệp lớn, Tổng cục Thống kê kiến nghị xem xét lại đề xuất đưa vào đối tượng chịu thuế TTĐB đối với đồ uống là nước giải khát theo Tiêu chuẩn Việt Nam có hàm lượng đường trên 5g/100ml. Đặc biệt là có nên chỉ áp dụng đối với các sản phẩm theo tiêu chuẩn Việt Nam và có hàm lượng đường trên 5gram/100 ml hay mở rộng đối với các sản phẩm nước giải khát có đường để đảm bảo tính công bằng.

Để tạo điều kiện cho doanh nghiệp có thời gian điều chỉnh chiến lược sản xuất kinh doanh, giảm thiểu tác động tiêu cực không mong đợi, ông Nguyễn Văn Phụng đề xuất mức thuế suất theo lộ trình như sau: (i) chưa áp dụng thuế này trong hai năm đầu (2026-2027); (ii) áp dụng mức thuế suất 5% ba năm tiếp theo (2028 – 2030); (iii) bắt đầu áp dụng mức thuế suất 10% từ năm 2031. Khi áp dụng cần cho phép các doanh nghiệp thuộc ngành này vẫn được bảo lưu các ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp, các hỗ trợ về gia hạn tiền thuế, tiền thuê đất, giảm thuế giá trị gia tăng.

Phát biểu tại hội thảo, GS.TSKH Nguyễn Mại – Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Đầu tư nước ngoài cho rằng: đề xuất bổ sung nước giải khát có đường vào đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt chưa thực sự thuyết phục, thiếu những cơ sở khoa học và thực tiễn chứng minh mối quan hệ biện chứng giữa việc áp dụng chính sách thuế này và việc kiểm soát tỷ lệ thừa cân, béo phì, các bệnh không lây nhiễm.

Trong khi đó việc bổ sung mặt hàng nước giải khát có đường vào diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt chắc chắn sẽ ảnh hưởng không chỉ đến các doanh nghiệp trong ngành nước giải khát mà còn các doanh nghiệp khác trong chuỗi cung ứng trong đó có cả các doanh nghiệp mía đường, bán lẻ, bao bì, vận chuyển, ….

Thay mặt Hiệp hội Doanh nghiệp Đầu tư nước ngoài, GS.TSKH Nguyễn Mại kiến nghị xem xét một lộ trình áp dụng phù hợp để giảm thiểu những tác động tiêu cực đối với doanh nghiệp, tạo điều kiện cho doanh nghiệp có thời gian chuẩn bị về tài chính hoặc điều chỉnh công thức sản phẩm. Cụ thể là, một lộ trình như sau sẽ có ý nghĩa hỗ trợ doanh nghiệp: Trong vòng hai (02) năm đầu kể từ khi Luật sửa đổi bổ sung Luật thuế TTĐB có hiệu lực (2026 – 2027) đề nghị chưa áp dụng thuế TTĐB đối với nước giải khát có đường; Trong ba năm tiếp theo (2028 – 2030) áp dụng mức thuế suất 5% với toàn bộ các sản phẩm nước giải khát có chứa đường (không phân biệt hàm lượng đường trong sản phẩm hay sản phẩm có theo tiêu chuẩn Việt Nam không); Kể từ năm thứ 6 (tức năm 2031) áp dụng mức thuế suất 10% đổi với toàn bộ các sản phẩm nước giải khát có chứa đường.

Về nội dung này, đại diện Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, việc bổ sung nước giải khát có đường vào đối tượng chịu thuế TTĐB cần được cân nhắc thận trọng để đảm bảo tính hợp lý và công bằng trong chính sách thuế. Thừa cân, béo phì không chỉ xuất phát từ việc tiêu thụ đồ uống có đường mà còn chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố khác như mất cân bằng dinh dưỡng, tiêu thụ thực phẩm có hàm lượng calo cao, di truyền, thiếu vận động thể chất, tuổi tác và thói quen sinh hoạt. Do đó, việc chỉ áp thuế TTĐB đối với nước giải khát có đường sẽ không giải quyết triệt để vấn đề này, trong khi nhiều loại thực phẩm khác cũng có hàm lượng đường và calo cao. (bánh kẹo, kem, nước trái cây có đường, trà sữa, đồ ăn nhanh, dầu mỡ, v. v.) không bị áp thuế tương tự.

Nếu đường được xem là yếu tố chính gây thừa cân, béo phì và cần điều tiết thông qua thuế, thì chính sách thuế cần áp dụng dựa trên một ngưỡ1g hàm lượng đường nhất định đối với tất cả các sản phẩm có đường, thay vì chỉ tập trung vào nước giải khát. Việc chỉ đánh thuế riêng nước giải khát có đường có thể tạo ra sự bất hợp lý và phân biệt giữa các nhóm thực phẩm, đồng thời gây quan ngại về sự thiếu nhất quán trong chính sách điều tiết tiêu dùng. Vì vậy, đề nghị xem xét chưa đua nước giải khát có đường vào đối tượng chịu thuế TTĐB tại thời điểm này để có thêm thời gian nghiên cứu, đánh giá toàn diện và xây dựng chính sách phù hợp hơn.

PV