“Vang danh nghề cổ” chung tay gìn giữ và bảo tồn nghề truyền thống Việt Nam
NXB Kim Đồng vừa ra mắt bộ sách “Vang danh nghề cổ” – series tranh truyện độc đáo giới thiệu về các làng nghề thủ công – truyền thống của Việt Nam nhằm giúp các bạn đọc nhỏ tuổi thêm yêu mến và trân trọng nét đẹp văn hóa truyền thống.
Trên khắp dải đất hình chữ S có biết bao làng nghề thủ công – truyền thống với lịch sử văn hóa lâu đời. Mỗi nghề truyền thống ra đời và phát triển đều gắn với nét đặc trưng về địa lí, khí hậu, thổ nhưỡng hay phong tục riêng của mỗi vùng đất.
Nghề truyền thống được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, biến đổi và phát triển nhằm phù hợp với mỗi giai đoạn lịch sử, không chỉ là kế sinh nhai mà còn lưu giữ mạch nguồn văn hóa truyền đời. Mỗi sản phẩm thủ công truyền thống chứa đựng bao tâm huyết, là minh chứng cho sự tài hoa, khéo léo và sức sáng tạo của người Việt. Ngày nay, những sản phẩm thủ công của nước ta đã được biết đến trên khắp thế giới, góp phần quảng bá văn hóa Việt đến bạn bè năm châu.
Viết về lịch sử – văn hóa truyền thống cho trẻ em luôn là một đề tài khó và thử thách đối với các tác giả trong nước. Bằng sự trân trọng đối với các giá trị văn hóa truyền thống, mong muốn bảo tồn tinh hoa nghề cổ, “truyền lửa” cho thế hệ tương lai, nhóm tác giả của bộ sách “Vang danh nghề cổ” đã ấp ủ dự án này trong nhiều năm.
Là người tham gia sản xuất nhiều chương trình truyền hình về làng nghề, tác giả Thành Nguyễn đã có dịp đi khắp Việt Nam, gặp gỡ, trò chuyện với nhiều nghệ nhân, anh chia sẻ, “Ở mỗi làng nghề, những câu chuyện văn hóa, lịch sử về vùng đất được chia sẻ. Khi chắp bút cho bộ sách này, chúng tôi không chỉ hướng tới việc cung cấp cho độc giả quy trình làm ra sản phẩm của làng nghề, mà còn muốn độc giả biết được sự tài hoa của nghệ nhân của nước mình, hiểu được văn hóa, tín ngưỡng và tập tục của vùng đất đó.”
Để truyền tải câu chuyện về những nghề cổ truyền của dân tộc theo cách dễ hiểu và sống động nhất, mỗi cuốn trong bộ “Vang danh nghề cổ” được xây dựng giống như một tập phim. Nhân vật chính của bộ sách là cô bé An khoảng 7 tuổi, vô cùng lém lỉnh, thông minh và ham học hỏi. Qua câu chuyện gợi mở về những đồ dùng gần gũi trong nhà hay những kỉ niệm của gia đình, bé An đã có cơ hội cùng ông bà, bố mẹ có những chuyến trải nghiệm đầy thú vị tại các làng nghề truyền thống ở khắp các tỉnh thành trên cả nước.
Đó là xứ lụa Tân Châu – nơi tạo ra huyền thoại lụa Lãnh Mỹ A (An Giang); làng rèn Vân Chàng (Nam Định) có lịch sử hơn bảy thế kỉ; làng mộc Chàng Sơn (Thạch Thất – Hà Nội), làng nghề mĩ nghệ – trang sức Đồng Xâm (Thái Bình), làng gốm Bàu Trúc (Ninh Thuận) – nơi gìn giữ kĩ thuật nung gốm lộ thiên cổ xưa; đảo ngọc Phú Quốc với nghề làm mắm trứ danh…
Khi đến thăm mỗi vùng đất, gia đình bé An sẽ ghé qua các xưởng nghề, gặp gỡ các nghệ nhân và nghe họ giới thiệu về quy trình cơ bản để tạo ra các sản phẩm thủ công nức tiếng bốn phương. Bên cạnh đó là những câu chuyện về lịch sử làng nghề thuở sơ khai, giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp ẩn chứa trong mỗi sản phẩm thủ công mĩ nghệ, các lễ hội nghề dân gian độc đáo, bức tranh làng nghề xưa và nay, cùng những sự thay đổi để thích ứng với thời cuộc… Với cách truyền tải dễ hiểu, cô đọng kiến thức, hình hóa, những nội dung kiến thức có tính “chuyên môn”, đặc thù, đã trở nên dễ hiểu, dễ đọc với các em nhỏ trong độ tuổi tiểu học.
Các họa sĩ trẻ Bùi Xuân Quỳnh, NGART, Ruốc Đặng tham gia vào dự án “Vang danh nghề cổ” cho biết, bộ sách mang đến lượng thông tin và kiến thức rất phong phú về các nghề truyền thống, vì vậy nhóm họa sĩ đã có quá trình nghiên cứu, tìm hiểu nhiều tư liệu lịch sử – văn hóa để đảm bảo tính chính xác và chân thực của mỗi hình minh họa.
Bộ sách có minh họa tươi sáng, gần gũi, mang đậm màu sắc Việt, giúp các em nhỏ thêm yêu mến và trân trọng nét đẹp làng nghề truyền thống, thôi thúc cộng đồng chung tay gìn giữ và bảo tồn những nghề cổ đã vang danh sử sách.
“Vang danh nghề cổ” đã phát hành 6 cuốn tại hệ thống nhà sách trên toàn quốc: Lãnh Mỹ A – Huyền thoại lụa, Làng mộc Chàng Sơn – Nét chạm của thời gian, Chạm bạc Đồng Xâm – Gìn giữ tinh hoa, Làng rèn Vân Chàng – Lửa rèn còn mãi, Nước mắm Phú Quốc – Vị ngon đảo ngọc, Làng gốm Bàu Trúc – Đất vàng trên cánh đồng thiêng.
Dự kiến trong thời gian tới, bộ sách sẽ ra mắt thêm 4 cuốn viết về Thúng chai Phú Mĩ – Vươn khơi bám biển, Trống Đọi Tam – Rền vang tiếng sấm, Phường đúc Huế – Kiệt tác di sản và Giấy dó bản Sưng – Vẻ đẹp bình dị.
Lê Minh
