Tiềm năng phát triển nguồn nhân lực ngành điện gió ngoài khơi tại Việt Nam

Ngày 28/3, Tập đoàn Copenhagen Infrastructure Partners (CIP) đã phối hợp với Trường Điện – Điện tử, Đại học Bách Khoa Hà Nội tổ chức hội thảo “Cơ hội nghề nghiệp ngành điện gió ngoài khơi”. Hội thảo là cơ hội để các chuyên gia trong nước và quốc tế chia sẻ toàn diện về tiềm năng phát triển nghề nghiệp của nhân sự Việt trong ngành điện gió ngoài khơi, một lĩnh vực khá mới mẻ và hiện đang trong giai đoạn tương đối sơ khai của Việt Nam.

Hội thảo có sự tham dự của PGS.TS. Trần Văn Tớp – Nguyên phó Hiệu trưởng Đại học Bách khoa Hà Nội, PGS. Nguyễn Đức Huy – Phó Hiệu trưởng Trường Điện – Điện tử, ông Stuart Livesey – Đại diện Tập đoàn CIP tại Việt Nam, Tổng Giám đốc Dự án Điện gió ngoài khơi La Gàn, các chuyên gia của Bộ Công Thương, Bộ Tài nguyên & Môi trường, hơn 20 giảng viên của các trường đại học tại Hà Nội và trên 100 sinh viên của trường Đại học Bách Khoa Hà Nội.

Theo Quy hoạch Điện VIII được phê duyệt vào ngày 15/05/2023, Việt Nam có kế hoạch nâng công suất điện gió ngoài khơi từ mức 0 ở thời điểm năm 2023 lên 6GW vào năm 2030, tầm nhìn 70 – 91,5 GW điện gió ngoài khơi vào năm 2050, đóng góp vào mục tiêu giảm phát thải ròng bằng 0 (net zero) như đã cam kết tại COP26. Để đạt được mục tiêu này, các nhà đầu tư, nhà phát triển cũng như các nhà thầu cần chuẩn bị sẵn lực lượng lao động lành nghề, chất lượng cao, đặc biệt trong những dự án điện gió ngoài khơi quy mô lớn.

Ông Stuart Livesey – Đại diện Tập đoàn CIP tại Việt Nam, Tổng Giám đốc Dự án Điện gió ngoài khơi La Gàn, chia sẻ tại hội thảo: “Tập đoàn CIP sẽ cần một lực lượng lao động trình độ cao để phục vụ cho các dự án của tập đoàn trong tương lai. Ví dụ, dự án điện gió ngoài khơi La Gàn khi được xây dựng hết công suất 3,5GW sẽ cần sự tham gia của 45.000 FTE, trong đó một FTE được tính là một nhân sự làm việc toàn thời gian trong vòng một năm. CIP mong muốn nhân sự Việt Nam có cơ hội tiếp cận với cơ hội nghề nghiệp chất lượng, đa dạng trong ngành điện gió ngoài khơi, đồng thời hỗ trợ Việt Nam trở thành trung tâm xuất khẩu các hạng mục phục vụ dự án điện gió ngoài khơi trong khu vực Châu Á Thái Bình Dương trong tương lai”.

Trong suốt vòng đời của một trang trại điện gió ngoài khơi (khoảng 35 – 45 năm), một số vị trí công việc sẽ đồng hành cùng dự án trong cả 3 giai đoạn chính Phát triển, Thi công & Vận hành, một số vị trí khác sẽ chỉ cần tham gia trong một hoặc hai giai đoạn của dự án. Giai đoạn Thi công có nhu cầu sử dụng nhân sự cao nhất (chiếm 49% tổng số việc làm được tạo ra trong suốt vòng đời dự án), tiếp theo là giai đoạn Vận hành & Bảo trì (35%), cuối cùng là giai đoạn Phát triển (10%) và Tháo dỡ (6%).

Trong số các vị trí công việc tại một trang trại gió ngoài khơi, có những công việc hoàn toàn mới và chưa từng xuất hiện tại Việt Nam, chẳng hạn như các vị trí phụ trách đánh giá sản lượng gió, chế tạo móng monopile, lắp đặt tuabin ngoài biển, kiểm tra và bảo trì cánh tuabin ngoài biển, vận hành vào bảo trì tuabin gió ngoài khơi v.v.

Phát biểu tại hội thảo, PGS. Nguyễn Đức Huy – Phó Hiệu trưởng Trường Điện – Điện tử, Đại học Bách Khoa Hà Nội, chia sẻ “Điện gió ngoài khơi, cũng như các chủ đề khác trong bối cảnh Việt Nam và các quốc gia trên thế giới cần thực hiện phát triển hệ thống năng lượng đáp ứng nhu cầu tăng trưởng của kinh tế xã hội, đồng thời đảm bảo mục tiêu chuyển dịch năng lượng và hướng tới phát triển bền vững là các chủ đề được các cơ sở đào tạo rất quan tâm. Một điểm chung của các nội dung đào tạo này là tính đa ngành, đa lĩnh vực, và sự thay đổi không ngừng. Việc tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu của các công việc mới đòi hỏi sự đồng hành của các doanh nghiệp, các cơ sở đào tạo, các cơ quan quản lý nhà nước.”

Mặc dù là ngành hoàn toàn mới ở Việt Nam, nhiều vị trí kỹ thuật trong ngành điện gió ngoài khơi có thể được đảm nhiệm bởi những nhân sự đang làm việc tại các ngành khác có môi trường làm việc, cách thức triển khai, yêu cầu về kỹ thuật, chất lượng, an toàn tương đồng, chẳng hạn như ngành dầu khí, xây dựng công trình biển, nhà máy điện, điện gió gần bờ và điện gió trên bờ, hàng hải v.v.

Bên cạnh đó, nhân sự đảm nhiệm các vị trí hành chính hoặc hỗ trợ dự án có thể đến từ nhiều ngành khác nhau nếu sở hữu bằng cấp, kinh nghiệm, kiến thức và kỹ năng mềm phù hợp. Những ứng viên mới tốt nghiệp hoặc chưa nhiều kinh nghiệm liên quan cũng có thể bắt đầu sự nghiệp trong ngành điện gió ngoài khơi với các vị trí học nghề, thực tập và chương trình quản trị viên tập sự.

Trong các dự án điện gió ngoài khơi, những vị trí công việc khác nhau sẽ yêu cầu nhân sự hoàn thành những chứng chỉ đào tạo khác nhau để nhanh chóng đáp ứng yêu cầu công việc.

Hiện tại ở Việt Nam, một số chuyên ngành đào tạo dài hạn có thể hỗ trợ các dự án điện gió ngoài khơi như Điện – Điện tử, Kỹ thuật Cơ khí Xây dựng Công trình biển, Dầu khí, Kỹ thuật xây dựng, Logistics và quản lý chuỗi cung ứng, Quản lý Hàng hải, Quản lý năng lượng, Điều khiển tàu biển, Năng lượng tái tạo, Kỹ thuật địa chất, Kỹ thuật môi trường v.v. Những chuyên ngành này được đào tạo tại một số trường đại học như ĐH Bách khoa Hà Nội, ĐH Bách Khoa – ĐH Quốc gia TP. Hồ Chí Minh, ĐH Bách Khoa – ĐH Đà Nẵng, ĐH Điện lực, ĐH Xây dựng Hà Nội, ĐH Hàng Hải, v.v.

Ngoài ra, một số chương trình đào tạo ngắn hạn bao gồm kỹ thuật cơ bản ngành điện gió ngoài khơi, kỹ thuật an toàn cơ bản, sơ cứu nâng cao, cứu hộ nâng cao cũng cung cấp những kỹ năng cần thiết cho một số công việc mang tính chất kỹ thuật tại các dự án điện gió ngoài khơi.

Trong khuôn khổ chương trình, Tập đoàn CIP cũng chính thức công bố ấn phẩm “Nguồn nhân lực ngành điện gió ngoài khơi”. Ấn phẩm cung cấp thông tin tổng quan về nhu cầu nhân sự phục vụ xuyên suốt các giai đoạn Phát triển, Thi công, Vận hành của một trang trại điện gió ngoài khơi, danh sách các công việc điển hình và mô tả công việc chi tiết của trên 70 vị trí khác nhau. Ấn phẩm chỉ ra những kỹ năng, bằng cấp, chứng chỉ cần thiết, cũng như những chương trình đào tạo hiện có trong nước có thể hỗ trợ nhân sự Việt gia nhập ngành điện gió ngoài khơi. Bên cạnh đó, ấn phẩm này cũng có thể trở thành tài liệu tham khảo hỗ trợ các cơ quan chức năng, các bộ, ban, ngành, các trường đại học, viện nghiên cứu xây dựng chiến lược đào tạo và phát triển nguồn nhân lực phù hợp, kịp thời hỗ trợ ngành công nghiệp điện gió ngoài khơi của Việt Nam ngày càng phát triển.

Minh Quân