Phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp hướng tới chuyên nghiệp, bền vững
Nhằm góp phần khơi thông, tháo gỡ điểm nghẽn, thúc đẩy phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp, sáng 16/8 tại Hà Nội, Tạp chí Nhà đầu tư/Tạp chí điện tử Nhadautu.vn tổ chức Hội thảo “Phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp hướng tới chuyên nghiệp, bền vững”.
Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Phạm Đức Sơn, Tổng biên tập Tạp chí Nhà đầu tư cho biết: Từ cuối năm 2022, thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) có nhiều biến động, liên tiếp các vi phạm đã bị cơ quan chức năng phát hiện, xứ lý khiến cho niềm tin của nhà đầu tư suy giảm, khối lượng phát hành sụt giảm nghiêm trọng.
Tuy nhiên, sau giai đoạn khó khăn, thị trường đã từng bước phục hồi. Theo Bộ Tài chính, lüy kế 7 tháng đầu năm 2024 đã có 183 đợt phát hành TPDN riêng lẻ thành công với khối lượng 174,76 nghìn tỷ đồng (gấp 2,78 lần so với cùng kỳ năm 2023). Đây là tín hiệu đáng mừng, cho thấy thị trường TPDN ấm dần.
Theo Chiến lược phát triển thị trường chứng khoán đến năm 2030 được Thủ tướng phê duyệt ngày 29/12/2023, dư nợ thị trường TPDN đạt tối thiểu 20% GDP vào năm 2025 và 25% vào năm 2030. Đây là mục tiêu đầy thách thức nhưng cũng là cơ hội phát triển của thị truờng. Để đạt mục tiêu này, theo ước tính của một số đơn vị, bình quân trong vòng 8 năm tới, mỗi năm Việt Nam phải có khoảng 370 nghìn tỷ đồng TPDN phát hành mới. Đây là mục tiêu đầy thách thức nhưng cũng là cơ hội phát triển của thị trường.
Phát biểu tại Hội thảo, ông Hoàng Văn Thu, Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) cho biết, sau thời kỳ trầm lắng, một số sai phạm trên thị trường TPDN riêng lẻ, với nỗ lực chỉ tạo từ Chính phủ, bộ ngành, cơ quan quản lý Nhà nước, thị trường trái phiếu đã đi vào hoạt động ổn định. Về phía UBCKNN luôn hỗ trợ, tạo điều kiện cho doanh nghiệp huy động vốn qua thị trường chứng khoán, trong đó có kênh phát hành trái phiếu.
Phó Chủ tịch UBCKNN lưu ý để phát triển thị trường trái phiếu bền vững, các cấu phần tham gia thị trường đều cần nâng cao tính chuyên nghiệp. Về phía tổ chức phát hành: Cần minh bạch thông tin, có chiến luợc huy động vốn, sử dụng vốn dài hạn; chú trọng đến quản trị doanh nghiệp; có phuơng án, hoạt động kinh doanh hiệu quả và có năng lực hấp thụ nguồn vốn; tăng cuờng các sản phẩm trái phiếu xanh trên thị trường.
Về phía nhà đầu tư thì cần nâng cao năng lực đánh giá doanh nghiệp, cẩn trọng khi đầu tư và tuân thủ quy định pháp luật về điều kiện được mua TPDN. Với kênh trái phiếu riêng lẻ, nhà đầu tư phải tự đánh giá, tự chịu trách nhiệm về quyết định đầu tư của mình và tự chịu các rủi ro phát sinh trong việc đầu tư và giao dịch trái phiếu. Trong câu chuyện sai phạm xảy ra trên thị trường đều rơi vào nhóm nhà đầu tư có cơ hội đánh giá rủi ro hạn chế. Do vậy, theo định hướng, UBCKNN đang nghiên cứu đối tượng phát hành trái phiếu riêng lẻ hướng tới nhà đầu tư tổ chức chuyên nghiệp để tăng cường tính chuyên nghiệp, đánh giá rủi ro.
Về các tổ chức cung cấp dịch vụ thì cần phát triển, nâng cao chất lượng, trách nhiệm, đạo đức nghề nghiệp và năng lực quản trị của tổ chức tư vấn, tổ chức định mức tín nhiệm, tổ chức kiểm toán, thẩm định giá… trên thị trường.
Theo ông Tô Trần Hoà, Phó Vụ trưởng Vụ Phát triển Thị trường Chứng khoán, UBCKNN cho biết, một số doanh nghiệp phát hành có tình hình tài chính không ổn định, thiếu minh bạch về thông tin, dẫn đến nguy cơ không trả được nợ khi đến hạn, gây thiệt hại cho các nhà đầu tư; tỷ lệ nhà đầu tư cá nhân vẫn còn ở mức cao, nhà đầu tư tổ chức còn chưa đa dạng; cùng với đó, việc một số TPDN thanh khoản thấp gây khó khăn cho nhà đầu tư khi cần bán trái phiếu trước hạn để thu hồi vốn, làm giảm tính hấp dẫn của TPDN, đặc biệt đối với các nhà đầu tư tổ chức.
Phát biểu tại hội thảo, TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia Kinh tế trưởng Ngân hàng BIDV cho rằng thị trường TPDN Việt Nam có nhiều cơ hội nhưng cũng nhiều rủi ro, thách thức và chúng cần nhận diện đầy đủ. Để thị trường TPDN phục hồi và phát triển bền vững cần củng cố, lấy lại niềm tin của nhà đầu tư ít nhất là đến hết năm 2025. Trong trung – dài hạn, cần tổ chức thực hiện tốt Chiến lược tài chính đến năm 2030 cùng với việc ưu tiên hoàn thiện thể chế.
Đồng thời, hoàn thiện hạ tầng TTCK nói chung và thị trường TPDN nói riêng, nhất là nâng cao chất lượng hệ thống các tổ chức xếp hạng tín nhiệm, thị trường thứ cấp tập trung, cơ sở thông tin – dữ liệu về thị trường trái phiếu, về nhà đầu tư, tài sản đảm bảo…
Ngoài ra cần liên tục mở rộng và nâng cao chất lượng nhà đầu tư, bao gồm cả nhà đầu tư cá nhân và nhà đầu tư tổ chức thông qua nhiều giải pháp khác nhau; hoàn thiện cơ chế và năng lực quản lý và giám sát thị trường; việc quản lý, định hướng phát triển thị trường này cần được gắn chặt với việc quản lý, giám sát rủi ro hệ thống tài chính.
Bản thân doanh nghiệp, tổ chức phát hành cũng cần đa dạng hóa nguồn vốn; quan tâm quản lý rủi ro; chủ động xếp hạng tín nhiệm, nâng cao năng lực quản trị doanh nghiệp, thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính, tăng cường công khai minh bạch, quan tâm tăng trưởng xanh, tài chính xanh.
Về phía nhà đầu tư, cần trau dồi kiến thức, kỹ năng quản lý tài chính cá nhân, nhất là về các sản phẩm đầu tư, quy định của pháp luật về TTCK và thị trường TPDN, tìm hiểu đầy đủ thông tin về tổ chức phát hành; có thể thông qua nhà đầu tư tổ chức (công ty quản lý quỹ, quỹ đầu tư, công ty chứng khoán, NHTM…) để có thể đưa ra những quyết định đầu tư đúng đắn, phù hợp.
TGA
