Nâng hạng thị trường chứng khoán – Bước tiến đã rất gần

Việc đưa vào vận hành hệ thống KRX không nằm trong các tiêu chí xét nâng hạng thị trường chứng khoán cận biên lên mới nổi, nhưng là nền tảng quan trọng cho sản phẩm và giao dịch.

Sở Giao dịch Chứng khoán TP Hồ Chí Minh (HoSE) ngày 13/3 đã đã công bố dự kiến những thay đổthii về quy định giao dịch khi áp dụng hệ thống công nghệ thông tin mới so với hiện tại.

Trước đó, theo thông tin từ Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (SSC), dự kiến trong tháng 4/2025, các Sở giao dịch chứng khoán, Tổng Công ty Bù trừ và Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSDC) sẽ công bố về chức năng, tính năng mới của hệ thống KRX trước khi hệ thống KRX được đưa vào vận hành để thị trường nắm được đầy đủ thông tin về hệ thống KRX.

Hiện tại, theo SSC, VSDC đã hoàn thành việc bổ sung chức năng mới trên trên hệ thống Cổng giao tiếp điện tử hiện tại cho các công ty chứng khoán và ngân hàng lưu ký sử dụng để thực hiện trao đổi thông tin phục vụ hoạt động giao dịch chứng khoán của nhà đầu tư mở tài khoản lưu ký tại các ngân hàng lưu ký. VSDC đã tiến hành test với các thành viên thị trường và sẽ đưa vào vận hành trong tháng 3/2025.

Trong nội dung thông báo mới đây của FTSE Russell, tổ chức xếp hạng thị trường cho biết sẽ công bố kết quả đánh giá phân loại thị trường các quốc gia sau khi thị trường Mỹ đóng cửa vào ngày 8/4/2025, tức rạng sáng ngày 9/4/2025 theo giờ Việt Nam.

FTSE cũng thông tin Việt Nam được đánh giá có khả năng nâng hạng từ vị thế thị trường cận biên (Frontier Market) lên thị trường mới nổi hạng 2 (Secondary Emerging Market). Tuy nhiên, trước khi đi đến quyết định cuối cùng, FTSE Russell sẽ tiến hành một quy trình tham vấn chặt chẽ và toàn diện và công bố cụ thể lịch trình để đi đến quyết định này.

Theo chuẩn bị từ phía các CTCK, cuối tháng 2, họ đã nhận được về kế hoạch sử dụng dữ liệu cuối ngày 28/2/2025 để chuẩn bị cho các đợt kiểm thử hệ thống KRX. Chứng khoán VNDirect đánh giá cao sự quyết liệt của HoSE trong việc đẩy nhanh tiến độ kiểm thử hệ thống. Công ty này kỳ vọng rằng hệ thống KRX sẽ chính thức được đưa vào vận hành trong quý II/2025, mở ra một giai đoạn mới cho thị trường chứng khoán Việt Nam với các cải tiến đáng kể về thanh toán, giao dịch và tính minh bạch.

Cùng với đó, VNDirect cũng cho rằng các nỗ lực hoàn thiện khung pháp lý sẽ tạo điều kiện để Việt Nam đáp ứng tiêu chí nâng hạng của cả FTSE Russell và MSCI. VNDirect dự báo FTSE Russell sẽ có đánh giá tích cực trong kỳ rà soát tháng 3/2025 và đến kỳ đánh giá tháng 9/2025, Việt Nam có thể chính thức được nâng hạng lên Thị trường mới nổi hạng 2.

Chứng khoán BSC cũng lạc quan về khả năng được FTSE xem xét chấp thuận nâng hạng vào tháng 3/2025 (Kịch bản tích cực) và Khả năng được FTSE xem xét chấp thuận nâng hạng (Kịch bản cơ sở) theo mục tiêu Chính phủ đề ra, thời gian vào tháng 9/2025.

Dự báo về quá trình nâng hạng, BSC cho rằng có những điểm cần lưu ý trong tiến trình này sắp tới: Thứ nhất, khả năng thực thi trong thực tế của các thành viên thị trường – đặc biệt là các CTCK – đối với mô hình NPS (Non-Pre-funding) và trải nghiệm của Nhà đầu tư nước ngoài khi sử dụng (Quan trọng); Thứ hai, quan điểm của các Bộ và cơ quan ngang Bộ có liên quan đến việc phối hợp thúc đẩy tiến trình nâng hạng thị trường, cụ thể là các nội dung: (1) quy trình đăng ký mở tài khoản mới cho NĐTNN, (2) vai trò của hệ thống ngân hàng trong mô hình thanh toán đối tác bù trừ trung tâm (CCP) trên TTCK cơ sở, (3) vấn đề tỷ lệ sở hữu nước ngoài cũng như (4) giải pháp đối với các cổ phiếu đã đạt tới giới hạn sở hữu dành cho NĐTNN và (5) Giải pháp gia tăng hàng hóa chất lượng niêm yết (Quan trọng – có ý nghĩa lâu dài cho sự phát triển bền vững của thị trường); Thứ ba, báo cáo đánh giá phân loại thị trường định kỳ hàng năm của các tổ chức xếp hạng thị trường – đặc biệt là FTSE; Thứ tư, trên góc độ thị trường: Diễn biến của khối ngoại, ETF – trong đó động thái mua ròng mạnh mẽ các cổ phiếu đáp ứng các tiêu chí về vốn hóa, thanh khoản trong rổ chỉ số Emerging market là một yếu tố cần chú ý; Thứ năm, tiến độ thực tế triển khai hệ thống giao dịch mới và mô hình CCP (thành lập công ty chuyên trách – giải pháp toàn diện và lâu dài cho vấn đề (pre-funding); 6) Động thái của cơ quan quản lý đối với các vấn đề khác: tài khoản omnibus, hệ thống kết nối, giao tiếp với NĐTNN…

Bà Phạm Thanh Thảo – Chuyên viên Phân tích Vĩ mô – Thị trường của BSC lưu ý, thông tin nâng hạng không phải là yếu tố giúp TTCK đi lên. Theo đó, mặc dù sẽ có dòng vốn nước ngoài tham gia vào thị trường (ví dụ Trung Quốc), ngược lại thông tin hạ bậc thị trường cũng không phải là yếu tố khiến thị trường diễn biến tiêu cực (ví dụ Pakistan). Yếu tố căn bản vẫn phụ thuộc vào nội tại của nền kinh tế như: tình hình chính trị, thiên tai, chính sách vĩ mô, tiền tệ, khả năng sinh lời của doanh nghiệp…

Về mặt chỉ số chứng khoán, bà Thảo cho rằng về dài hạn tỷ suất lợi nhuận gần như “phẳng” trong cả 02 trường hợp phân loại nâng hạng và hạ bậc.

BSC cũng dự báo thanh khoản sẽ tích cực sau khi thông tin nâng hạng được công bố (T0) từ 1-2 tháng đối với FTSE và từ 5-6 tháng đối với MSCI. Khoảng thời gian trước T0 thanh khoản tùy từng quốc gia có diễn biến trái ngược nhau và không mang tính phổ quát để đưa ra nhận định. Đối với quá trình chuyển đổi (T1) thanh khoản sẽ thực sự cải thiện từ 1-2 tháng đối với FTSE và 1-4 tháng đối với MSCI (sau khi quá trình chuyển đổi hoàn tất).

Ngoài ra, khối ngoại sẽ thực hiện hoạt động mua ròng từ 2-4 tháng trước khi FTSE ra thông báo chấp thuận nâng hạng (T0) cũng như thời gian bắt đầu quá trình chuyển đổi (T1). Đối với MSCI, khối ngoại hành động sớm hơn từ 4-5 tháng – do quy mô các quỹ tham chiếu theo bộ chỉ số và mức độ ảnh hưởng của MSCI lớn hơn FTSE Russel.

Ở góc độ nhà đầu tư, một số điểm cần lưu ý là: 1) Thời điểm mua ròng mạnh mẽ của khối ngoại đối với các cổ phiếu đủ điều kiện về vốn hóa, thanh khoản, room-ngoại; 2) Khả năng thực thi trong thực tế của các thành viên thị trường đối với giải pháp NPS (Non-Pre-funding) và trải nghiệm của Nhà đầu tư nước ngoài khi sử dụng. Đặc biệt là các buổi trao đổi gặp gỡ giữa FTSE Russell với cơ quan quản lý, các thành viên thị trường và báo cáo đánh giá phân loại thị trường định kỳ vào T03 và T09 hàng năm của FTSE Russell; 3) Đối với các nhà đầu tư giao dịch ngắn hạn có thể tham khảo chiến lược giao dịch đối với các cổ phiếu có tiềm năng lọt vào rổ chỉ số Emerging. Đối với nhà đầu tư dài hạn, nhịp điều chỉnh sẽ mở ra cơ hội mua cho các cổ phiếu có nền tảng cơ bản, tiềm năng tăng trưởng tốt và ưu tiên xem xét các cổ phiếu được hưởng lợi trực tiếp khi Việt Nam được nâng hạng.

HPG, VNM, MSN, VCB, SSI, VIC, VHM, VRE là các cổ phiếu được gọi tên “cần chú ý” trong tiến trình nâng hạng thị trường.

Theo Diễn đàn Doanh nghiệp