Lễ hội truyền thống di tích lịch sử văn hóa và cách mạng kháng chiến Đình Trung Tự

Hằng năm, cứ vào ngày rằm tháng 3 âm lịch, là dịp để nhân dân và quý khách thập phương xa gần về dự Lễ hội truyền thống đình Trung Tự, một di tích lịch sử văn hóa và địa điểm lưu niệm sự kiện cách mạng kháng chiến nằm trong cụm di tích nổi tiếng thuộc phường Phương Liên – Trung Tự – Quận Đống Đa – Thành phố Hà Nội.

Đình Trung Tự là di tích lịch sử văn hóa, một di tích vọng thờ thần Cao Sơn, phối thờ công chúa Huệ Minh nằm trong cụm di tích đình – chùa ở phía Nam kinh thành Thăng Long, trong một khu vực đậm đặc nhiều di tích cổ quan trọng trong sinh hoạt văn hóa, khoa học của kinh đô dưới các thời quân chủ phong kiến. Đó là Đàn Xã Tắc ở phía Tây, là Đại Thiên Văn (nay thuộc phường Khâm Thiên) ở phía Bắc, đặc biệt Đình Trung tự nằm ngay cạnh đền Kim Liên Trấn Nam thuộc kinh thành Thăng Long xưa.

Đình Trung Tự được ra đời từ rất sớm, các tư liệu, thư tịch, văn bia, câu đối, sắc phong có trong di tích và liên quan tới di tích đều khẳng định như vậy. Tài liệu sớm nhất là tấm bia đá bốn mặt ở Đình có ghi rõ được khắc vào năm Tân Dậu – niên đại Cảnh Hưng năm thứ hai 1741. Đình Trung Tự ngoài việc thờ phụng “Thần Cao Sơn Đại Vương”, một nhân vật quan trọng trong Điện thần Việt cổ, còn thờ phối hưởng Huệ Minh công chúa và các vị Tiêu Văn Hội, Tiêu hiền phục nghiệp.

Tự hào là vùng đất có nhiều nhà khoa bảng, danh nhân văn hóa, có bề dày lịch sử, văn hóa truyền thống cách mạng. Lễ hội truyền thống đình Trung Tự là để tưởng nhớ vị Thần Hoàng “Cao Sơn Đại Vương”. Đây cũng là dịp để mọi người dân và du khách thập phương xa gần từ muôn nơi hội tụ về sân đình dâng nén hương thơm ngát tỏ lòng thành kính, tri ân, biết ơn vị thần linh thiêng đã luôn che chở, chính phục thiên nhiên, mang lại cuộc sống bình yên, mùa màng bội thu, vạn vật sinh sôi nảy nở.

Đây cũng là dịp để mọi người dân bày tỏ niềm tri ân nhớ đến công lao của các đồng chí cán bộ tham gia hoạt động kháng chiến tại khu di tích Đình Trung Tự, đã anh dũng hy sinh ở giai đoạn từ năm 1920 đến tổng khởi nghĩa giành chính quyền tháng 8/1945.

Với những giá trị quý giá về lịch sử, nghệ thuật với nhiều đồ thờ quý hiếm có niên đại từ rất sớm và triều đại Lê – Nguyễn. Vì vậy, Đình Trung Tự được được nhà nước công nhận, xếp hạng di tích lịch sử – văn hóa năm 1992. Cho đến thời kỳ kháng chiến chống Pháp, Đình Trung Tự là nơi cất giấu truyền đơn, tập kết, nuôi giấu cán bộ hoạt động trong vùng nội thành Hà Nội. Cuối tháng 8/1945, đình là địa điểm thành lập trung đội tự vệ chiến đấu, và ra đời ủy ban cách mạng lâm thời của làng Trung Tự. Chính nơi đây, từ những năm 1932 đã thành lập một chi bộ Đảng dự bị của tổ chức Đảng Cộng sản Đông Dương.

Đình Trung Tự được UBND TP. Hà Nội ra quyết định số 756/QĐ-UBND ngày 4/2/2013 về việc công nhận và tổ chức gắn biển địa điểm lưu niệm sự kiện cách mạng kháng chiến. Ngày 30/3/2022 Chủ tịch Trung ương Hội bảo vệ thiên niên và môi trường Việt Nam đã ban hành Quyết định số 91/QĐ-HMTg về việc công nhận cây thị đình Trung Tự là Cây di sản Việt Nam.

Ông Đoàn Thu Hà – Chủ tịch UBND phường Phương Liên – Trung Tự cho biết, cán bộ và nhân dân phường Phương Liên – Trung Tự rất tự hào có 2 di tích tôn giáo, 2 tín ngưỡng trong đó đình Trung Tự là một trong những di sản văn hóa Quốc gia cần phải gìn giữ, bảo tồn và phát huy những giá trị cả về lịch sử, văn hóa, nghệ thuật và lịch sử cách mạng, qua đó giáo dục tình yêu quê hương, giáo dục truyền thống cách mạng, giữ gìn thuần phong, mỹ tục và nét đẹp địa phương. Đình Trung Tự là không gian văn hóa, là cầu nối giữa quá khứ với hiện tại và tương lai do thời gian và sự thăng trầm của lịch sử, đến nay ngôi đình đã được nhà nước quan tâm đầu tư, tu bổ, tôn tạo tổng thể khang trang, tôn nghiêm như ngày hôm nay.

Lễ hội truyền thống di tích lịch sử, văn hóa và cách mạng Đình Trung Tự năm 2025 diễn ra trong 2 ngày 11/4 đến 12/4 (tức 14 tháng 3 đến 15 tháng 3 âm lịch), với các hoạt động Lễ thần, rước Long Đình lên chùa Trung Tự; nghi thức dâng hương thần Cao Sơn Đại Vương; giới thiệu về di tích lịch sử, văn hóa và cách mạng Đình Trung Tự; các hoạt động văn hóa, thể dục, thể thao và chương trình biểu diễn văn nghệ đặc sắc…

Tú Năm