Giới thiệu di ảnh 10 nữ Anh hùng Liệt sĩ Dân quân Lam Hạ
Với lòng biết ơn vô hạn và để góp phần tri ân những người đã ngã xuống vì quê hương đất nước, Tổ chức “Trái tim Người lính Việt Nam” phối hợp với CLB “Mãi mãi tuổi 20”, Tạp chí Môi trường và Đô thị Việt Nam, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam và Hội đồng Họ Đặng Việt Nam trang trọng giới thiệu di ảnh 10 nữ Anh hùng Liệt sĩ Dân quân Lam Hạ và 8 di ảnh Liệt sĩ của CLB “Mãi mãi tuổi 20” vừa được phục dựng màu từ ảnh đen trắng.
Sự kiện được tổ chức tại Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam ngày 23/7/2024 nhằm hưởng ứng các hoạt động nhân kỷ niệm 77 năm ngày Thương binh Liệt sĩ (27/7/1947 – 27/7/2024).
Hành trình đề xuất tôn vinh “10 cô gái Lam Hạ”
Đó là kết quả của một hành trình thầm lặng, bền bỉ và kéo dài đã gần 10 năm. Kể từ đầu năm 2016, một nhóm cựu cán bộ CAND do Thiếu tướng, AHLLVTND Đào Trọng Hùng dẫn đầu, đã về thăm Lam Hạ và giới thiệu truyền thống lịch sử của địa phương.
Những năm 1965 – 1967, địa bàn phường Lam Hạ (TP. Phủ Lý – tỉnh Hà Nam hiện nay) là một trong những trọng điểm bị không quân Mỹ đánh phá ác liệt ở miền Bắc, vì có tuyến đường sắt và đường bộ tiếp tế cho chiến trường miền Nam, với mục tiêu chính là 2 cây cầu bắc qua sông Châu dành cho ô tô và xe lửa và cống 7 cửa đập Lạc Tràng giữ nước cho 3 tỉnh Hà Nam, Nam Đinh và Ninh Bình. Đó là giai đoạn bom đạn Mỹ trút xuống Hà Nam suốt ngày đêm. Lam Hạ được coi như “Đồng Lộc” thứ 2 ở Việt Nam.
Tham gia chiến đấu bảo vệ địa bàn này, Trung đội nữ dân quân Lam Hạ, được trang bị pháo phòng không tầm thấp 37 ly và 57 ly. Tuổi đời họ còn rất trẻ, chỉ từ 17 đến 20. Trong những trận chiến đấu ác liệt với máy bay Mỹ, lần lượt 10 nữ dân quân đã anh dũng hy sinh trong những năm 1966 – 1967…
Đầu tiên là trận ngày 1/10/1966, tại trận địa pháo cao xạ đặt cách cầu Phủ Lý khoảng 300m. Sáu nữ pháo thủ dân quân là Đinh Thị Tâm, Phan Thị Tuyết, Nguyễn Thị Thu, Nguyễn Thị Thi, Phạm Thị Lan, Vũ Thị Phương đã anh dũng hy sinh.
Tám ngày sau, ngày 9/10/1966, máy bay Mỹ điên cuồng tấn công trận địa phòng không đặt tại thôn Đường Ấm. Trong trận chiến này có ba nữ pháo thủ dân quân là Nguyễn Thị Thuận, Trần Thị Thẹp, Nguyễn Thị Oánh đã anh dũng hy sinh.
Gần một năm sau, ngày 7/7/1967, tại trận địa pháo đặt ở thôn Hòa Mạc, nữ dân quân Đặng Thị Chung đã chiến đấu dũng cảm đến hơi thở cuối cùng.
Trong kháng chiến chống Mỹ, “10 cô gái Đồng Lộc” là Thanh niên xung phong, đã dũng cảm hy sinh trong khi làm nhiệm vụ san lấp hố bom và bảo đảm giao thông tuyến lửa… Còn “10 cô gái Lam Hạ” là dân quân trực tiếp chiến đấu, họ hy sinh khi ngẩng cao đầu trên mâm pháo, bắn trả máy bay Mỹ.
Nhưng đáng tiếc là người cả nước còn rất ít người biết về các chị! Nếu có hỏi ai về tấm gương của 10 cô gái nào đã hy sinh trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, thì chắc chắn người ta sẽ nói ngay đến địa danh Đồng Lộc (Hà Tĩnh). Bởi thế huyền thoại về “10 cô gái Lam Hạ” diễn ra đã hơn nửa thế kỷ, mà sự tôn vinh của hậu thế chưa xứng tầm. Thậm chí, đã có một thời gian dài gần như bị lãng quên…
Ngay sau chuyến đi từ năm 2016, Nhà văn Đặng Vương Hưng đã viết một bài dài đăng trên tài khoản facebook cá nhân; đồng thời, trực tiếp soạn thảo công văn của Quỹ “Mãi mãi tuổi 20”, gửi các cơ quan chức năng, với những đề xuất cụ thể: Tổ chức Hội thảo khoa học và đề nghị truy tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND cho Tiểu đội nữ dân quân Lam Hạ; Phát động Cuộc vận động sáng tác Văn – Thơ – Ca khúc và Tượng đài “10 cô gái Lam Hạ”; Tổ chức giao Giao lưu văn nghệ “10 cô gái Lam Hạ” với các nhân chứng lịch sử, cùng Lễ hội Tiếp lửa truyền thống thường niên; với nhiều hoạt động độc đáo vào dịp ngày giỗ chung của “10 cô gái Lam Hạ”; để xây dựng nơi này thành một địa chỉ du lịch văn hóa tâm linh của tỉnh Hà Nam… Đến nay, nhiều nội dung của đề xuất nêu trên đã trở thành hiện thực.
Trao tặng thêm 8 di ảnh màu “Mãi mãi tuổi 20” cho thân nhân các gia đình liệt sĩ
Cũng trong khuôn khổ sự kiện trên, có thêm 8 di ảnh màu liệt sĩ của CLB “Mãi mãi tuổi 20” vừa được nhóm Họa sĩ trẻ của “Trái tim người lính Việt Nam” phục dựng màu, để trao tặng cho thân nhân các gia đình Liệt sĩ đến từ nhiều vùng miền trong cả nước, nhân kỷ niệm 77 năm ngày Thương binh Liệt sĩ (27/7/1947 – 27/7/2024).
Đặc biệt, trong số 8 di ảnh nêu trên, lần đầu tiên có 3 di ảnh của các Liệt sĩ thuộc Lực lượng CAND đều do Đại tá Trương Minh Côn (nguyên Phó Giám đốc Công an tỉnh Hà Nam; Chủ tịch Hội Cựu CAND thành phố Phủ Lý) giới thiệu và đề nghị Tổ chức “Trái tim người lính” trợ giúp việc phục dựng màu.
Ảnh ghép 8 chân dung đính kèm (xếp theo thứ tự năm sinh): Liệt sĩ CAND Nguyễn Bá Lợi (1923 – 1970); Liệt sĩ QĐND Nguyễn Văn Vân (1925 – 1950) tức Tuấn Sơn – Trung đoàn trưởng Trung đoàn Tây Tiến nổi tiếng trong thơ Quang Dũng; Liệt sĩ CAND Phạm Văn Lưu (1925 – 1965); Liệt sĩ CAND Hoàng Văn Ấm (1932 – 1969); Liệt sĩ Trần Minh Tiến (1945 – 1968), tác giả của nhật ký “Trở về trong giấc mơ”; Liệt sĩ Hà Văn Lâm (1947 – 1973); Liệt sĩ Xe tăng Đinh Quang Việt (1952 – 1974) và Liệt sĩ Nguyễn Hữu Tạo, tức Trịnh Xuân Tạo (1953 – 1972).
Lê Quân
