Đón “đại bàng” công nghiệp bán dẫn, Việt Nam có thể thành điểm đến toàn cầu

Ngành công nghiệp bán dẫn ở Việt Nam đang mở ra những cơ hội phát triển, thu hút đầu tư. Việt Nam được đánh giá có hệ sinh thái bán dẫn phát triển nhanh, tiềm năng nâng cao vị trí trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Tuy nhiên Việt Nam đang phụ thuộc 100% nguồn cung chip bán dẫn từ nước ngoài. Các công ty trong nước chỉ có Tổng Công ty Công nghiệp công nghệ cao Viettel (VHT) và FPT tham gia với công đoạn thiết kế chip. Các công ty trong nước có vốn đầu tư nước ngoài đa phần thực hiện các công đoạn gia công thiết kế vi mạch, lắp ráp, kiểm định.

Theo Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng cho biết, Chiến lược phát triển kinh tế – xã hội giai đoạn 2021 – 2030 đã xác định phát triển nhanh và bền vững dựa trên cơ sở khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Từ chủ trương này, trong thời gian qua, Việt Nam đã đẩy mạnh phát triển toàn diện hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, tạo môi trường thúc đẩy nghiên cứu phát triển, ứng dụng khoa học công nghệ.

Đồng thời, để hiện thực hóa chủ trương trong việc chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, Việt Nam xác định phát triển công nghệ cao, đặc biệt là công nghiệp bán dẫn là một trong những lĩnh vực tạo đột phá cho phát triển, là cơ hội cho các doanh nghiệp Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Nhìn về tiềm năng, lợi thế của Việt Nam đối với phát triển hệ sinh thái ngành công nghiệp bán dẫn, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho rằng, Việt Nam đang có nhiều điểm cộng lớn.

Trước hết, Việt Nam có đủ điều kiện và yếu tố cần thiết để phát triển công nghiệp bán dẫn. Hệ thống chính trị ổn định, vị trí địa lý thuận lợi. Chính phủ Việt Nam đặc biệt quan tâm đẩy mạnh hợp tác đầu tư, phát triển ngành công nghiệp bán dẫn. Theo đó, Chính phủ đã giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Thông tin và Truyền thông, các bộ, ngành xây dựng kế hoạch hành động và chiến lược để phát triển ngành này ở Việt Nam, xây dựng Đề án phát triển nguồn nhân lực với mục tiêu hình thành đội ngũ 50 nghìn kỹ sư cho ngành công nghiệp này đến năm 2030.

Thứ hai, Việt Nam có lực lượng lao động dồi dào trong lĩnh vực kỹ thuật và công nghệ phù hợp với ngành bán dẫn; có những đơn vị nghiên cứu, đào tạo uy tín trong lĩnh vực bán dẫn như Đại học Quốc gia Hà Nội và Đại học Quốc gia TP.HCM, Trường Đại học Đà Nẵng, Đại học Bách khoa Hà Nội, các doanh nghiệp lớn có nguồn lực và sẵn sàng hợp tác phát triển ngành bán dẫn: Viettel, VNPT, FPT, CMC.

Thứ ba, Việt Nam đã và đang thu hút ngày càng nhiều các tập đoàn lớn trong ngành bán dẫn của Hoa Kỳ, Hàn Quốc, Nhật Bản, châu Âu, Đài Loan… Đặc biệt, vào tháng 9 vừa rồi, Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đã thăm Việt Nam và nâng cấp quan hệ hai nước lên tầm đối tác chiến lược toàn diện, theo đó xác định một trong các nội dung hợp tác chiến lược là về đổi mới sáng tạo, bao gồm phát triển ngành công nghiệp bán dẫn. Và chỉ sau đó 1 tuần, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã có chuyến thăm Hoa Kỳ, trong đó có nội dung làm việc rất quan trọng với Hiệp hội Công nghiệp bán dẫn Hoa Kỳ (SIA) và nhiều tập đoàn hàng đầu thế giới trong lĩnh vực bán dẫn.

Điểm cộng thứ tư là Việt Nam đã và đang xây dựng nhiều cơ chế ưu đãi đầu tư hấp dẫn cho các công ty, tập đoàn ngành bán dẫn. Các dự án đầu tư ngành bán dẫn thuộc lĩnh vực công nghệ cao, được áp dụng những ưu đãi cao nhất trong khuôn khổ pháp luật Việt Nam.

Cùng với đó, Việt Nam đã thành lập NIC và 3 khu công nghệ cao tại TP.HCM, Hòa Lạc (Hà Nội) và Đà Nẵng với đầy đủ các điều kiện về cơ sở hạ tầng sẵn sàng đón các nhà đầu tư ngành bán dẫn với cơ chế ưu đãi cao. NIC và các khu công nghệ cao này sẽ là cầu nối quan trọng để hỗ trợ phát triển hệ sinh thái ngành bán dẫn Việt Nam.

“Trong tương lai không xa, chúng tôi tin tưởng Việt Nam sẽ trở thành một đối tác tin cậy và là một mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng sản xuất bán dẫn toàn cầu”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng bày tỏ.

Trong khi đó, ông John Neuffer, Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp bán dẫn Hoa Kỳ nhìn nhận, Việt Nam có rất nhiều tiềm năng trong ngành công nghiệp bán dẫn.

“Việt Nam có rất nhiều lợi thế về nguồn nhân lực vì lao động Việt rất chăm chỉ, cần cù. Tuy nhiên, chất lượng lao động hiện tại chưa đủ để phục vụ cho ngành công nghiệp đặc thù này”, ông John Neuffer chia sẻ.

Theo Chủ tịch Hiệp hội công nghiệp bán dẫn Mỹ, các quốc gia trên thế giới đang nỗ lực tái cân bằng chuỗi cung ứng toàn cầu hướng đến mục tiêu quản trị rủi ro tốt hơn, nhất là sau cuộc khủng hoảng Covid-19. Hiện nay, 75% số lượng chip bán dẫn được sản xuất ở Đông Á và Đông Nam Á. Chính vì vậy, theo ông Việt Nam cần nỗ lực để nắm bắt cơ hội này.

Lựa chọn công đoạn phù hợp

Việt Nam đang có những cơ hội lớn để phát triển ngành công nghiệp bán dẫn và ngày càng trở thành mắt xích lớn hơn trong chuỗi sản xuất chip toàn cầu với sự hiện diện của các tập đoàn công nghệ lớn trên thế giới như: Intel, Marvell… Việt Nam cũng có nhiều nỗ lực đầu tư nghiên cứu và phát triển (R&D). Trong bối cảnh mối quan hệ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ phát triển mạnh mẽ, sự hiện diện, hợp tác của doanh nghiệp Hoa Kỳ sẽ góp phần thúc đẩy Việt Nam đạt được mục tiêu trong ngành công nghiệp bán dẫn.

“Việt Nam đang dự kiến đào tạo 50.000 kỹ sư ngành này. Đây là quyết sách rất đúng, rất quan trọng, cần hiện thực hoá càng nhanh càng tốt”, ông John Neuffer nhận định.

Bên cạnh đó, ngành này có tốc độ phát triển rất nhanh, vì thế, “cửa sổ” cơ hội sẽ không mở ra mãi, cho nên Việt Nam phải tranh thủ để nắm bắt với việc thuận lợi hoá hơn nữa việc thực hiện các thủ tục để hỗ trợ hoạt động đầu tư cho ngành bán dẫn. “Đó sẽ là tín hiệu mạnh mẽ gửi ra thế giới là Việt Nam tiếp tục rộng mở thu hút đầu tư”, ông John Neuffer khuyến nghị.

Chia sẻ với ý kiến trên, bà Linda Tan, Chủ tịch Hiệp hội Bán dẫn Đông Nam Á cho rằng, các doanh nghiệp phải có định hướng đào tạo nhân tài, ưu tiên vấn đề đa dạng và bao trùm trong tuyển dụng.

“Để đáp ứng nhu cầu nhân lực trong ngành bán dẫn ngày càng tăng, Việt Nam cần 5.000 – 10.000 kỹ sư mỗi năm và phải có quy trình, kế hoạch phát triển đội ngũ tài năng. Để ‘bắt kịp, tiến cùng và vượt lên, Việt Nam cần phải nâng cao kỹ năng, tái đào tạo kỹ năng cho người lao động”, bà Linda Tan nói và bày tỏ mong muốn được hợp tác với các doanh nghiệp lĩnh vực bán dẫn của Việt Nam trong tương lai.

Một số chuyên gia khác trong ngành công nghiệp bán dẫn thì cho rằng, trong một sản phẩm công nghệ có rất nhiều chi tiết với rất nhiều công đoạn… Việt Nam cần lựa chọn công đoạn phù hợp để tham gia.