Doanh nghiệp cá tra “vượt sóng”
Xuất khẩu cá tra đang hồi phục ở một số thị trường lớn, dự báo cả năm nay có thể đạt 1,77 tỷ USD, giảm hơn 0,5 tỷ USD so với dự kiến ban đầu là 2,3 tỷ USD.
Ông Huỳnh Đức Trung, Giám đốc Công ty cổ phần Vĩnh Hoàn cho biết, bình quân lượng đơn hàng xuất khẩu giảm khoảng 30% cho tất cả các thị trường, giá bán cũng rớt thê thảm.
Các thị trường trọng tâm của xuất khẩu cá tra Việt như Trung Quốc, Hồng Kông và Mỹ đang có những tín hiệu tích cực hơn.
Trong khi đó, chi phí nuôi, chế biến và cả xuất khẩu đều tăng. Riêng giá thức ăn chiếm khoảng 70% giá thành sản xuất cá tra, nhưng đã tăng cao so với cùng kỳ; chi phí về kiểm soát chất lượng, logistics, lưu kho hàng tồn và cả chi phí tín dụng…, tất cả đều tăng, tạo áp lực lớn cho các đơn vị chế biến, xuất khẩu thuỷ sản.
Thống kê của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho thấy, xuất khẩu cá tra 7 tháng năm 2023 đạt kim ngạch 1 tỉ USD, giảm 37% so với cùng kỳ năm trước.
Trong đó, Trung Quốc là thị trường lớn nhất của cá tra Việt Nam, chiếm hơn 30% thị phần, tương đương 337 triệu USD nhưng lại giảm 58% so với cùng kỳ 2022. Mỹ là thị trường lớn thứ 2, chiếm 16% tỷ trọng, tương đương 162 triệu USD, giảm 20% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, Đức và Singapore là 2 thị trường ghi nhận tăng trưởng dương về giá trị ở mức lần lượt là 32% và 3%.
“Đây là lần đầu tiên trong 10 năm qua, doanh nghiệp chúng tôi rơi vào cảnh thiếu tiền mặt, vì hàng không xuất khẩu được nên ngân hàng không thực hiện giải ngân các khoản vay, dù có tài sản để thấp chấp. Xuất khẩu khó khăn, làm lượng hàng tồn kho tăng cao, dẫn đến chi phí bảo quản hàng hoá của doanh nghiệp tăng cao. Riêng chi phí điện vận hành kho lạnh, bình quân mỗi tháng là khoảng 4 tỉ đồng”, ông Ong Hàng Văn, Phó Tổng Giám đốc Công ty thủy sản Trường Giang nêu thực tế.
Tuy nhiên, mặc dù cá tra xuất khẩu của Việt Nam từ đầu năm đến nay giảm sâu, song các doanh nghiệp vẫn kỳ vọng vì dư địa xuất khẩu mặt hàng chủ lực này còn rất lớn.
Cụ thể, sau nhiều tháng giảm sâu, xuất khẩu cá tra đã có tín hiệu khả quan từ nhiều thị trường. Theo ông Ong Hàng Văn, trong tháng 6 và tháng 7/2023, lượng hàng thủy sản, trong đó có cá tra xuất khẩu của Công ty Trường Giang đang trên đà tăng trưởng trở lại. Đây là tín hiệu thị trường phục hồi trong những tháng còn lại trong năm nay và năm 2024.
Tương tự, các thị trường xuất khẩu lớn của Công ty CP Thuỷ sản Vĩnh Hoàn cũng ghi nhận tăng trưởng dương trở lại. Trong đó, xuất khẩu sang thị trường Liên minh châu Âu (EU) đã đạt 153 tỷ đồng trong tháng 7/2023, tăng 22% so với cùng kỳ năm trước. Tương tự, doanh thu xuất khẩu sang Trung Quốc đã tăng 13% và doanh thu xuất khẩu sang các thị trường còn lại tăng 20% so với hồi tháng 7/2022.
Bà Lê Hằng, Giám đốc truyền thông của VASEP, các thị trường trọng tâm của xuất khẩu cá tra Việt như Trung Quốc, Hồng Kông và Mỹ đang có những tín hiệu tích cực hơn.
Xuất khẩu sang thị trường Liên minh châu Âu (EU) đã đạt 153 tỷ đồng trong tháng 7/2023, tăng 22% so với cùng kỳ năm trước.
Tính đến hết ngày 15/7/2023, xuất khẩu cá tra sang Trung Quốc và Hồng Kông chiếm 32% tỷ trọng, kim ngạch đạt 301 triệu USD, giảm 33% so với cùng kỳ năm 2022. Nửa đầu tháng 7, thị trường này nhập khẩu hơn 20 triệu USD cá tra Việt Nam. 7 tháng đầu năm nay, xuất khẩu cá tra sang Trung Quốc và Hồng Kông có thể đạt 337 triệu USD, giảm 58% so với cùng kỳ năm 2022.
Theo bà Lê Hằng, sau Trung Quốc và Hồng Kông, hiện nay, Mỹ vẫn duy trì vị trí số 2 về nhập khẩu cá tra Việt Nam. Nước này đã nhập khẩu gần 150 triệu USD cá tra từ Việt Nam tính đến hết 15/7/2023, giảm 60% so với cùng kỳ năm 2022, chiếm 16% tỷ trọng cá tra xuất khẩu. Xuất khẩu cá tra sang thị trường này 7 tháng đầu năm nay có thể đạt 162 triệu USD, giảm 20% so với cùng kỳ năm 2022.
Ông Willemink Arno, Giám đốc vận hành De Heus Việt Nam cùng nhận định, ông cho biết, mức tiêu thụ cá thịt trắng, trong đó có cá tra của Việt Nam trên thị trường thế giới khá cao, nhất là ở nước có thu nhập cao, như ở Mỹ, mức tiêu thụ khoảng 22 kg/người/năm; trong khi đó, ở những nước thu nhập thấp và trung bình lại có mức tiêu thụ cá thịt trắng thấp hơn. Như vậy, dư địa tiêu thụ cá tra của Việt Nam tại những thị trường có thu thập thấp còn rất lớn.
“Sản lượng cá tra ở Việt Nam khoảng 2,5 triệu tấn/năm, trong khi đó Trung Quốc đạt sản lượng sản xuất 27 triệu tấn cá/năm, mức tăng trưởng khoảng 15% mỗi năm. Mặc dụ tiềm năng sản xuất của Trung Quốc rất lớn, nhưng mức tiêu thụ bình quân đầu người ở đô thị còn ít, nên nhu cầu tại thị trường còn rất lớn, sẽ là cơ hội cho các doanh nghiệp cá tra của Việt Nam gia tăng thị phần”, ông Willemink Arno nhấn mạnh.
Đồng thời cho rằng, với nhu cầu thị trường như hiện nay, các doanh nghiệp xuất khẩu cá tra Việt Nam nên tập trung vào những thị trường có chi phí thấp. Đồng thời, tập trung chuẩn bị cho những thị trường tiềm năng sẽ phục hồi trong những tháng cuối năm và năm 2024, khi nên kinh tế phục hồi trên toàn cầu; cùng với giá nguyên liệu thức ăn cho cá tra dần ổn định…
Theo nhận định của VASEP, nếu theo kịch bản lạc quan, thị trường tiến triển thuận lợi, người nuôi có nguồn vốn tốt, các nhà sản xuất tiếp tục trụ vững thì xuất khẩu cá tra cả năm nay có thể đạt 1,77 tỷ USD, giảm hơn 0,5 tỷ USD so với dự kiến ban đầu là 2,3 tỷ USD.
Tuy nhiên, các doanh nghiệp xuất khẩu cá tra cũng đang tính toán lượng cá tồn kho tại các thị trường, cũng như tập trung cho chế biến sâu. Bởi vì, hiện nay, cá tra phi lê xuất khẩu chiếm tỷ trọng lớn, trong khi sản lượng chế biến xuất khẩu chỉ chiếm vỏn vẹn 2%.
