Cường quốc xuất khẩu
Việt Nam vừa gia nhập nhóm 15 quốc gia có kim ngạch thương mại lớn nhất thế giới, cán mốc 801 tỷ USD vào giữa tháng 11 vừa qua.
Đây không chỉ là thành tựu về tăng trưởng kinh tế đơn thuần, mà còn mang lại cho chúng ta sức mạnh “mềm” đáng kể trên trường quốc tế.
Danh sách các quốc gia có nền thương mại hàng đầu thường cố định bởi Trung Quốc, Hoa Kỳ, Đức, Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore… Việc Việt Nam bứt phá khẳng định rằng, chúng ta không còn là nền kinh tế đang nổi lên, mà đã trở thành một cường quốc xuất nhập khẩu đúng nghĩa.
Đầu tiên phải kể đến sức mạnh của khối doanh nghiệp FDI, với những “gã khổng lồ” công nghệ Samsung, LG, Amkor, Foxconn, Hana Micron và Intel đã tạo ra nhóm hàng điện thoại, linh kiện, máy tính chiếm hơn 33% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. Xuất khẩu toàn ngành điện tử chiếm gần 143 tỷ USD.
Dĩ nhiên sự hùng hậu của nhóm doanh nghiệp FDI là thành quả nhiều thập kỷ xây dựng, hoàn thiện môi trường đầu tư, kinh doanh; không ngừng cải cách thể chế; là kết quả tất yếu của đường lối ngoại giao đa phương, sẵn sàng làm bạn và đối tác trên nguyên tắc cùng có lợi.
Thời kỳ trước đây Việt Nam được ví như “nền kinh tế đạp chân” ngụ ý nền công nghiệp may mặc, giày da xuất khẩu làm chủ đạo. Hiện nay chúng ta đã tiến sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. Doanh nghiệp Việt hiện không còn chỉ đơn thuần làm OEM hay gia công giản đơn.
Người Việt đã xây dựng thương hiệu riêng – doanh nghiệp lớn trong khu vực và châu lục, có bản sắc trên toàn cầu, như: nông sản, thực phẩm chế biến, đồ gỗ, hàng tiêu dùng,… thường xuyên nằm trong top xuất khẩu tỷ đô.
Tính đến giữa tháng 11, kim ngạch xuất khẩu hạt điều đạt 4,51 tỷ USD, tăng 19,3% so với cùng kỳ năm ngoái và vượt mốc 4,34 tỷ USD của cả năm 2024, tạo ra kỷ lục mới. Năm 2025 cà phê có thể đạt con số xuất khẩu 10 tỷ USD. Xuất khẩu sầu riêng cũng chính thức vượt mức kỷ lục 3,2 tỷ USD của cả năm 2024.
Xuất khẩu tôm hùm lũy kế 10 tháng đầu năm 712 triệu USD tăng 135% so với cùng kỳ, có thể tiến tới mốc 1 tỷ USD.
Bên cạnh những thống kê ấn tượng, nền kinh tế vẫn đối diện với nhiều vấn đề nan giải. Đó là tình trạng mất cân đối giữa khu vực nội địa và FDI. Độ mở lớn, phụ thuộc nhiều vào bên ngoài càng dễ bị tác động bởi các biến cố “địa chính trị – kinh tế” quốc tế.
Doanh nghiệp nội địa, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ cao chưa “lớn đủ nhanh” để thực hiện sứ mệnh tự chủ gánh vác nền kinh tế, tạo ra hệ giá trị “made in Vietnam” thực thụ.
Ông Phạm Tuấn Anh – nguyên Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) thẳng thắn chỉ ra, các doanh nghiệp trong nước vẫn chưa làm chủ và cạnh tranh được về công nghệ nguồn trong sản xuất, chưa có sản phẩm công nghiệp thương hiệu Việt Nam có hàm lượng công nghệ và giá trị cao.
Xuất khẩu nông sản – mặt hàng nội địa chủ lực tăng trưởng đều đặn, nhưng người nông dân trực tiếp sản xuất chưa được thụ hưởng tương xứng. Do phần lớn xuất khẩu thô, chưa xây dựng được thương hiệu tầm quốc tế; tồn tại nhiều khâu trung gian “ăn” hết lợi nhuận. Vì vậy, Việt Nam cần phải nhanh chóng vượt qua được các rào cản trên để phát triển bền vững, trở thành một cường quốc xuất khẩu thực sự.
– Diễn đàn Doanh nghiệp
